— Балалар, қазір жылдың қай мезгілі?
— Қай ай?
— Аптаның қай күні?
Балалар біз сауат ашу сабағында қандай дыбыстармен таныстық?
— Алдымен дыбыс дегеніміз не? Соған тоқталайық.
— Дыбыстар нешеге бөлінеді?
— Дауысты дыбыстар қалай айтылады?
Дауыссыз дыбыстар қалай айтылады?
— Балалар, кім "ш" дыбысына байланысты тақпақ, жаңылтпаш айтып береді.
Тәрбиеші жұмбақ жасырады, жауабын шештіреді.
Мысалы:
Зулап түсіп төменге,
Шыға алмас менсіз бегенге.
(Шана)
Шана сөзіне дыбыстық талдау жасайды. Шана сөзін айтып көріңдерші, ең бірінші қандай дыбыс естіліп тұр?
Ш дыбысы дауыссыз, созылмай қысқа айтылады
"Ш" әрпімен танысқан соң ш дыбысының баспа және жазба түрін көрсетеді.
— "Ш" дыбысын ауада жазып көрейікші. Алдымен мен жазайын, содан сендер ауада жазып қайталайсыңдар.
— Балалар, дәптермен жұмыс жасар алдында бой сергітіп алайық.
Отырып-ақ орнында,
Айдын көлді кешемін.
Сен білмесең егерде,
Былай ескек есейін.
— Өте жақсы, қазір дәптерімізді ашып, үлгіге қарап, үзік сызықтарды қосып, ш әрпінің баспа түрін жазамыз.
"Сөз ойла, тез ойла" ойыны.
Ш дыбысына сөз ойлату, сөзді дұрыс айтқан балаға ұсақ ойыншықтардан бір-бірден беріп тұрады. Сөзді көп әрі дұрыс ойлаған болса, көп ойыншыққа ие болады. Кімнін ойыншықтарының саны артық болса, сол бала ұтады. Мысалы: шана, шар, шие, машина, ағаш, шымшық.
Осы сөздерге сөйлем құрап әңгімелету қажет. Бұдан кейін таныс дыбыстарды есте сақтау үшін сол дыбыс басталатын нәрселердің суретін көрсетіп, оны балалардың өздері де салып, қай дыбыстан басталатынын қайталау.
— Ал дауыссыз дыбыстар ше?
— Дауыссыз дыбыстарға нелер кедергі жасайды?
— Дауысты дыбыстар қандай текшелермен белгіленеді?
— Ал дауыссыз дыбыстар ше?
— Ал, біз әріптерді көреміз бе?
— Өте дұрыс өткен сабақтарды жақсы меңгерген екенсіндер. Балалар, енді әріптер туралы жұмбақтар айтамын, оны сендер шешесіңдер.
Тікен-тікен тік пісте
Қысы-жазы бір түсте. (Шырша)
"Шырша" деген сөз қай дыбыстан басталады? "Ш" дыбысы дауысты дыбыс па? Дауыссыз дыбыс па?
Неліктен дауыссыз, қане, бәріміз айтамыз. Ал енді "ш" дыбысына кім тез сөздер тауып айтады?
— Қане, кім "шана" сөзін тақтаға текшелер арқылы жазып береді, буынға бөледі, қалған балалар орындарында дауыстап айтады.
"Шана" сөзінде қанша буын бар? Шапалақ ұру арқылы буынға бөлу.
|