Коммерциялық компаниялардың халыққа несие беруінің теориялық негіздері
жүктеу/скачать 2,23 Mb.
|
диплом Айдархан С
| Қорытынды
Осылайша, қаржы нарығының инфрақұрылымы тұтастай алғанда экономикалық жүйеге айтарлықтай әсер етеді деп қорытынды жасауға болады. Қаржы нарығының компоненттеріне нарық институттары мен басқа да ұйымдары, сатып алу-сату объектілері және экономикалық қатынастар жүйесі жатады. Кредит нарығына кредит беруді жүзеге асыратын орталық банк, мемлекеттік және коммерциялық банктер, оның ішінде банкаралық кредит беру, банкноттар мен бағалы қағаздар шығару және күрделі салымдарды кредиттеу кіреді. Бағалы қағаздар нарығының құраушылары қор биржасы және сыртқы қор биржасы болып табылады. Өнімнің рөлін акциялар, вексельдер, облигациялар, қазынашылық вексельдер атқарады, олар да нарық элементтері болып табылады. Сақтандыру нарығының элементтері мемлекеттік және коммерциялық сақтандырушылар болып табылады, сатып алу-сату мәні сақтандыру арқылы қорғау болып табылады. Валюта нарығы валюта немесе валюта бағалы қағаздары, негізгі валюта капиталы тауарлар болып табылатын валюта саудасы мен банк биржасының аукционы негізінде жұмыс істейді. Енді Қазақстанның банк жүйесін қиындататын факторлар туралы айта кетсем. Мен белгісіздік деңгейі әлі де жоғары екенін байқадым. Бұған Қазақстан банктері осы жылы тап болатын үш фактор себеп болып отыр. Олар сондай-ақ жақында Глобал Рейтингс есебінде айтылды. Біріншісі мұнай бағасының төмен деңгейімен байланысты. Екінші маңызды фактор корона вирусының өршуі және осыған байланысты түрлі елдердің үкіметтері, оның ішінде Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдары қабылдайтын ден қою шаралары болып табылады. Халықаралық рейтингтің макроэкономикалық болжамдарына сәйкес экономикалық белсенділік неғұрлым ұзақ үзілсе, соғұрлым ол елдің банк секторына теріс әсер етеді. Қосымша мәліметтер бойынша үшінші фактор Қазақстанның банк жүйесінің ұлттық валютаның құбылмалылығына ұшырауы болып табылады. Біріншіден, жалғасып жатқан долларландырудан-депозиттердің шамамен 44% - ы және активтердің 16% - ы шетел валютасында номиналданған. Теңгенің төмендеуі қарыз алушылардың төлем қабілеттілігінің әлсіреуіне де алып келеді, бұл банктердің кредиттік портфельдерінің сапасына кейінге қалдырылған әсер етеді. Сонымен бірге, бұл жұмысымда Қазақстан Республикасындағы қаржы нарығының инфрақұрылымын дамытудың проблемалары мен перспективаларын қарастырдым. Соңғы жылдары бұл саланың тоқырауының ішкі және сыртқы себептері анықталды. Бұл жерде даму мен басқарудың, қаржы мекемелерінің негізгі проблемалары қарастырылды, атап айтқанда: банк секторы, сақтандыру нарығы, қор нарығы, валюталық нарық, бағалы қағаздар нарығы, зейнетақы жүйесі және исламдық қаржыландыру. Олар экономикалық дамудың циклдік сипатымен байланысты тәуекелдерге осалдықты төмендету үшін қажетті болып табылады. Ұлттық қаржы мекемелерінің тұрақтылығын арттыру ерекшеліктерін ескердім. Осы кезеңдегі қаржы нарығын дамытудың негізгі мақсаттары ықтимал сілкіністер жағдайында қаржы жүйесінің тұрақтылығын қолдау мақсатында қоғам мен мемлекеттің шығындарын азайту болып табылады. Қаржы секторын және даму проблемаларын талдау Қазақстан Республикасындағы қаржы нарығының инфрақұрылымының одан әрі даму перспективаларын анықтады. Қазақстан Республикасының қаржы жүйесін дамыту елеулі, көптеген түйінді проблемалармен қатар жүреді, олардың көпшілігі созылмалы сипатқа ие. Бұл жетекші халықаралық ұйымдардың халықаралық бағалауларымен расталады. Соңғы жылдары қаржы нарығының тоқырауы ішкі себептермен де, нақты сектордың шектеулерімен де туындады, атап айтқанда: Кредиттік банктердің басымдықтары инвестицияларға емес, мұқтаж өскінге негізделген құрылымдағы, экономикалық өсімдегі теңгерімсіздікті көрсетеді; Ірі венчурлық компаниялар ұсынатын қызметтердің шектеулі саны және бұзылған банктер тәуелсіз жинақтайды, ауқымды инвестициялық жобаларды қаржыландыруға қажетті қаражат көлемі экономиканың, оның ішінде шағын және орта бизнестің даму басымдықтарын қаржыландырудың тәуелділігін анықтайды, мемлекет көптеген қаражатты бөледі; Нарықтық өтімділікті нақты қайта бөлу және жүйені қайта қаржыландыру тетіктері бірлескен авторлардың «көңіл-күйін өзгерту» нәзік тәуекелдері жұмыс істеген кезде қызғылт қордың банк жүйесіне қарай ауытқу; Проблемалық кредиттердің үлкен көлемі банк секторының макроэкономикалық конъюнктураның өзгеруіне, жекелеген нарықтардағы ахуалға икемді жауап беру мүмкіндігін төмендетеді; Банк жүйесіндегі активтер мен міндеттемелер құрылымдарының валюталар бойынша сәйкес келмеуі, өйткені несие беруші банктердің шетел валютасына қол жетімділігі артып келеді, ал қарыз алушыларда - мемлекеттік шығындар; Басқа сегменттерде өсудің ішкі нүктесі жоқ, өйткені әл-ауқатқа байланыстыру, сондай-ақ кросс-сату дамиды, өйткені банктер, зейнетақы қорлары ұсынатын несиелер, зейнетақымен қамсыздандыру шоты зейнетақы жинақтарын зейнетақы қорларының, ұйымдардың жинақтаушы және сақтандыру қорларынан аударады; Сақтандырудың жоғары мөлшерлемелерімен байланысты жүйелік тәуекелдер сақтандыру тарифтерінің заңнамалық шкаласының шектеулерінен және тәуекелдерді тиісті іріктеусіз коммерциялық сақтандыру ұйымдарына беру арқылы мемлекеттік функцияларды қайта реттеуден туындайды; Жеке инвестициялар нарығында банктік емес институционалдық инвесторлар үшін әлеуеттің төмендігі, өйткені сақтандыру ұйымдарының мүмкіндіктері Қазақстанның бейрезидентіне қайта сақтандырушылардың сақтандыру сыйлықақыларының негізгі көлемін аударумен және зейнетақы қорына (БЖЗҚ) Бірыңғай жинақтаушы пакетті құру кезінде зейнетақы ақшасын басқарумен шектелген.; Бағалы қағаздар мен депозиттер нарығында банктерге және жылжымайтын мүлік нарығына қатысты ұсыныстар мен ресурстардың жетіспеушілігі бөлшек инвесторлар үшін проблема болып табылады; Нәтижесінде бағалы қағаздар нарығы тұрғысынан банк қызметтері нарығы жоқ. Соңғы жылдары мемлекет банктердің тиімді жұмыс істеуі үшін барлық жағдайды жасады, олар өз активтерін едәуір ұлғайтты, клиенттік базаны және өз қызметінің аясын кеңейтті. Қол жеткізілген нәтижелерге қарамастан, отандық қаржы нарығы сыртқы және ішкі ортаның өзгерістеріне жоғары сезімталдық пен икемділікпен сипатталады. Отандық қаржы нарығының қарқынды дамуы, жаңа өнімдердің пайда болуы, қаржы нарығының интеграция дәрежесі сияқты қаржы топтарының дамуы бизнесті дамытудың жаңа мүмкіндіктерін әкеліп қана қоймай, тәуекелдерді де арттырды. Осыған байланысты өткен және ағымдағы жылдары агенттік Сыртқы қарыз алуға, ипотекалық кредит беруге және тұтынушылық кредит беруге байланысты банк секторының тәуекелдерін барынша азайту жөнінде бірқатар шаралар қабылдады. Соңғы жылдары республика экономикасының тұрақты өсуі және ұлттық сақтандыру секторын реформалау бойынша мемлекет қабылдайтын шаралар саланың қарқынды дамуына ықпал етті. Алайда, Қазақстан қор биржасының одан әрі дамуы үшін белгілі бір проблемалар мен қиындықтар бар. Қазақстан қор биржасының ағымдағы жай-күйі тұтастай алғанда қайталама нарықтағы өтімділіктің төмендігімен сипатталады. Акциялардың бақылау пакеттері негізінен миноритарлық акционерлерге акцияларды сатуға мүдделі емес стратегиялық инвесторларға тиесілі. Қазақстанда жинақтаушы зейнетақы қорларының, пруденциалдық реттеуді қоса алғанда, зейнетақы жинақтарын басқару жөніндегі ұйымдардың жұмыс істеуі үшін нормативтік база құрылды. Қаржы қызметтерін тұтынушылардың құқықтарын қорғауға, олардың хабардарлығын арттыруға, қаржы ұйымдары қызметінің ашықтығын арттыруға үлкен мән беретін агенттік осы жылдың сәуір айында өз сайтының жаңа нұсқасын іске қосты. Қазір агенттіктің сайтында агенттікпен меморандумдар шеңберінде олардың қызметінің ашықтығын арттыру бойынша шаралар қабылдау бойынша қайталама банктердің міндеттемелерін орындау туралы ақпарат, пруденциалдық нормативтерді орындау туралы ақпарат, активтер мен шартты міндеттемелерді, меншікті капиталды, міндеттемелерді іске асыру туралы ақпарат және активтерді жіктеу туралы ақпарат орналастырылған және т.б. мынадай бөлімдер құрылды: қаржылық сауаттылық негіздері;қаржылық сөздік. Экономиканың тұрақты болуы үшін оған сау қаржы секторы қажет. Қазақстанның Алғашқы Президенті Нұрсұлтан Назарбаев құрған Стратегиялық жоспарлау жүйесі стратегиялық бағыттың күшіне және өзгерістердің прогрессивті тәртібіне негізделген, бұл жаһандық қатерлер мен ішкі проблемалардың алдын алуға мүмкіндік береді. Еліміздің басты стратегиялық құжаты «Қазақстан-2050» ұзақ мерзімді стратегиясы болып табылады, онда еліміздің алғашқы басшысы басты мақсат- дамыған отыз елінің чемпионатына қатысуды айқындады. 2025 жылға дейінгі Стратегиялық жоспар «Қазақстан-2050» ұзақ мерзімді стратегиясын іске асыруды дамытудың орта мерзімді жоспары болып табылады. Ол ұлттық жоспарлау тәжірибесіне сәйкес дамыды және Қазақстан үшін жаңа жаһандық проблемалар мен жаңа мүмкіндіктерді ескере отырып, жаңа әлемдік контексте «отызға» қосылу процесін жалғастыруда. Қазақстанның 2025 жылға дейінгі басты мақсаты- дамыған 30 елде халықтың сапалы және тұрақты өсуіне қол жеткізу, бұл ЭЫДҰ елдерімен салыстырылатын адамдардың өмір сүру деңгейін арттыруға әкеледі. Табысты іске асыру қағидаттары: реформаларды іске асыру үшін нақты жауапкершілік кәсіпорын мен қоғамдастықтың назарын ескере отырып, іске асыру нәтижелері үшін жауапкершілікті бөлу және нәтижелерді бағалау жедел мониторинг жұмыстағы прогрестің сандық мониторингіне негізделген. «Қазақстан-2050 жылға қарай» стратегиясы мемлекеттілікті одан әрі нығайтуға, экономикалық саясаттың жаңа қағидаттарына көшуге, білім берудің, денсаулық сақтаудың қазіргі заманғы, тиімді жүйелерін құруда кәсіпкерлерді жан-жақты қолдауға, халықаралық және қорғаныс саясатының жаңа сын-қатерлеріне қарсы тұратын мемлекеттік аппараттың, мықты мемлекеттің жауапкершілігін, тиімділігін, сондай-ақ функционалдығын арттыруға жәрдемдесуге тиіс деп ойлаймын. Кез келген азаматтың көз алдында Қазақстан әр сағат сайын күшейе түседі. Қазақстан бүкіл әлемге танылды. Мен Тәуелсіз мемлекетте тұрамын, сондықтан мен өз еліме ризамын. «Стратегия-2050» бізге Қазақстанның көптеген жылдар бойы гүлденіп, дами беретініне үміт береді. Қазақстан өзінің тарихымен, тілімен, халқымен және жетістіктерімен мақтана алады. Елімнің одан әрі дамитынына сенімім мол. жүктеу/скачать 2,23 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|