Коммерциялық компаниялардың халыққа несие беруінің теориялық негіздері
Қазақатандағы жеңілдікті автонесиелеудің жаңа бағдарламасы
жүктеу/скачать 2,23 Mb.
|
диплом Айдархан С
| 3.3 Қазақатандағы жеңілдікті автонесиелеудің жаңа бағдарламасы
Қазақстанда жеңілдікпен автонесиелеудің жаңа бағдарламасы іске қосылды. Бұл туралы бүгін «Бәйтерек» бизнес-орталығының ғимаратында өткен баспасөз мәслихатында хабарланды. Бағдарламаны Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігі экология, геология және табиғи ресурстар министрлігімен бірлесіп әзірледі. Ол бойынша әрбір қазақстандық жеңілдікпен кредиттеу бойынша отандық өндірістегі жаңа жеңіл автокөлікті сатып ала алады. Бағдарламаның операторы «өнеркәсіпті дамыту қоры» АҚ («Қазақстанның Даму Банкі» АҚ (ҚДБ) еншілес ұйымы) болып табылады. Қаржыландырудың жалпы сомасы «Жасыл Даму» АҚ қаражатынан 100 млрд теңгені құрады. Халық үшін жеңіл автомобильдерге кредит беру мынадай шарттармен жүзеге асырылатын болады: сыйақы мөлшерлемесі 4%; кредиттеу сомасы 10 млн теңгеден аспайды; қаржыландыру мерзімі 7 жылдан аспайды; 0-ден бастап бастапқы жарна%; қазақстандық өндірістің жеңіл автокөлігін сатып алу; көлік құралының құны 15 млн теңгеден аспайды. Несиелеуді коммерциялық банктер – Еуразиялық Банк, ЦентрКредит Банкі, Халық банкі және Forte bank жүзеге асырады. Бұл тізім түпкілікті емес, екінші деңгейдегі банктердің өтінімдерін қарауға қарай КДҚ бағдарламаға қатысушы серіктестерді қосады. Қаржыландырудың ашықтығы мақсатында түпкілікті қарыз алушыны қаржыландыруды ұсыну мерзімінің мәртебесін қадағалау үшін ЕДБ-де автоматтандырылған жүйенің міндетті түрде болуы туралы шарт көзделген. Сондай-ақ, екі жылдық кезең ішінде бір түпкілікті қарыз алушыға бір реттен артық емес қаржыландыру беру түрінде шектеу көзделеді. ҚР Үкіметінің қаулысы 2022 жылғы 15 сәуірде жарияланды, күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізілді. Айта кетейік, бұл бағдарлама 30 жылға есептелген және «револьверлік жүйе» бойынша жұмыс істейтін болады: бір адамның өтелетін кредитінің сомасы екіншісіне кредит беруге жұмсалады. Операторлар КДҚ-дан жаңа бағдарлама кредиттеу шарттары бойынша ҚДБ-дан қолданыстағы бағдарламадан ерекшеленетінін атап өтті. Жаңа бағдарламаға кезек «нөлден» қалыптасады, бұл ретте ескі бағдарламаның кезекте тұрғандары жаңасына да қатыса алады. Жеңілдетілген несиелеу бағдарламасына қалай қатысуға болады: тұтынушы дилерлік автоорталыққа жүгінеді және отандық автокөлікті таңдайды; дилерлік автоорталықтың өкілдері қарыз алушыға міндетті түрде VIN кодты көрсете отырып, 5 банктік күннен аспайтын төлем шотын береді; тұтынушы VIN кодын көрсете отырып төлем шотымен Банкке жүгінуі қажет; тұтынушының өтінімі Банкке қабылданған сәттен бастап Банк тұтынушыны өзінің электрондық кезегіне қояды; банк тұтынушының төлем қабілеттілігі мен несиелік тарихын бағалайды. Оң шешім қабылданған жағдайда Банк 5 банктік күннен аспайтын мерзімде кредит беруге және кепілдік хатқа мақұлдау береді. Кепілдік хатын алғаннан кейін тұтынушы автокөлікті безендіру үшін дилерлік автоорталыққа жүгінуі керек. Егер тұтынушы кепілдік хатты алған сәттен бастап 10 банктік күннен кешіктірілмейтін мерзімде банктік қарыз шартын ресімдемесе, тұтынушы кезектен шығарылады. Өтінім бергеннен кейін тұтынушы таңдалған көліктің маркасы мен моделін өзгерте алмайтынын немесе кезекте тұрған орынды басқа жеке тұлғаға қайта тіркей алмайтынын атап өткен жөн. Бас тартылған жағдайда қарыз алушы электрондық кезектен шығарылады және оның орнына жаңа қатысушылар қосылады. Бұл бағдарламаға бір тұтынушы 2 жылда 1 рет қатыса алады. Екінші деңгейдегі банктер (серіктес банктер) төлем қабілеттілігін тексерумен және автонесиелерді мақұлдаумен айналысады. Банк өтінімді мақұлдағаннан кейін мақұлданған өтінімнің мәртебесін «КДҚ» АҚ қатысуынсыз тұтынушының өзі тиісті Банктің платформасында (онлайн кезек) бақылайды. 2023 жылы агенттік кепілсіз тұтынушылық кредиттеуді реттеу бойынша қосымша жүйелі шаралар әзірлейтін болады. Біріншіден, борыштық жүктемені шектеу үшін банктердің жылдық тиімді мөлшерлемесінің шекті мәнін қайта қарау бойынша жұмыс жүргізілетін болады. «Халықаралық тәжірибеге сәйкес жылдық тиімді мөлшерлеме пайыздық маржа, тәуекел сыйлықақысы, операциялық шығындар және қорландыру құны сияқты нарықтық факторларға байланысты белгіленеді. Сондай-ақ микроқаржы ұйымдарының тұтынушылық микрокредиттері бойынша сыйақының шекті мөлшерлемелерін реттеуді қосымша қатаңдату жүргізілетін болады». Сайт жазғандай, біз қосамыз Fingramota.kz. жылдық тиімді сыйақы мөлшерлемесі-бұл қарыз алушы несие шарты бойынша төлейтін барлық төлемдердің жалпы сомасы. Көрсетілген сыйақы мөлшерлемесі оның құрамына ай сайынғы төлемдердің мөлшерін, алынатын барлық комиссияларды, картаны шығару үшін алымдарды (қажет болған жағдайда), сақтандыру төлемдерін немесе шотқа қызмет көрсету ақысын, анықтамалар беруді және т.б. қамтиды. Бұдан басқа, ведомствоның жоспарында мерзімі өткен берешегі 90 күнтізбелік күннен асатын азаматтарға кепілсіз тұтынушылық қарыздар мен микрокредиттер беруге шектеу енгізілсін. Бұл шара жаңа несиелер беруді және төлем қабілетсіз қарыз алушылардың қарыз жүктемесінің өсуін шектейді. «Қарыз алушыларды коллекторлардың жосықсыз әрекеттерінен қорғау үшін 2023 жылы банктер мен микроқаржы ұйымдарының мерзімі өткен берешекті реттеу рәсімдері жүргізілмеген жеке тұлғалардың кредиттерін сатуы бойынша заңнамалық шектеулер енгізу пысықталатын болады. Коллекторлардың азаматтардың сатып алынған кредиттері бойынша берешекті реттеу рәсімдерін жүргізуі бойынша заңнамалық талаптарды қосымша енгізу жоспарлануда. Коллекторлық қызметті реттеуді қатаңдату үшін 300 АЕК – тен 600 АЕК – ке дейін (1 млн теңгеден 2 млн теңгеге дейін-шамамен) 2 есеге арттыруды көздейтін заңнамалық түзетулер әзірленді), нарық субъектілеріне әкімшілік айыппұлдардың мөлшерін, сондай-ақ коллекторлық агенттіктер қызметкерлерінің дербес әкімшілік және қылмыстық жауапкершілігін енгізуді көздейді. Жалпы, 2022 жылдың 11 айында банктердің жеке тұлғаларға кредиттері 29,4% - ға 13,9 трлн теңгеге дейін ұлғайды. Оның ішінде тұтынушылық кредиттер көлемі 24,1% - ға 7,6 трлн теңгеге дейін өсті. Бұл ретте қарыз алушылардың жалпы саны 6 млн 868 мың адамды құрады. Мерзімі 90 күннен асатын кредиттердің үлесі 5,6% немесе 461 млрд теңгені құрады. Мерзімі 90 күннен асатын қарыз алушылардың саны 536 мың адамды құрайды, жыл басынан бері 121 мың адамға артты. Сонымен бірге берілген микрокредиттер көлемі 42,7% - ға 979 млрд теңгеге дейін өсті, қарыз алушылардың жалпы саны 1 млн 528 мың адамды құрайды. Мерзімі 90 күннен асатын микрокредиттердің үлесі 76 млрд теңгені құрады. Мерзімі 90 күннен асатын қарыз алушылар саны 257 мың адамды құрады, жыл басынан бері 115 мың адамға азайды. Айта кетейік, «микроқаржы қызметі туралы» ҚР Заңына сәйкес мұндай қызметке мыналар жатады: кредиттік серіктестіктердің өз қатысушыларына микрокредиттер беру жөніндегі қызметі; республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген айлық есептік көрсеткіштің сегіз мың еселенген мөлшерінен аспайтын мөлшерде бір жылға дейінгі мерзімге жеке пайдалануға арналған жылжымалы мүлікті кепілге қою арқылы жеке тұлғаларға микрокредиттер беру жөніндегі ломбардтардың қызметі; республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген айлық есептік көрсеткіштің жиырма мың еселенген мөлшерінен аспайтын мөлшерде қамтамасыз етіле отырып не қамтамасыз етілмей, жеке және (немесе) заңды тұлғаларға микрокредиттер беру жөніндегі микроқаржы ұйымдарының қызметі. жүктеу/скачать 2,23 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|