Көркем әдебиет стилі Талдау Мұқағали Мақатаев «Үнсіздік»
жүктеу/скачать 15,09 Kb.
|
Асан Гүлбар Талдау. (1)
- Бұл бет үшін навигация:
- ( Ш.Мұртаза). Бұл үзіндіде
| Публицистикалық стиль
Газеттен алынған төмендегі тағы бір үзіндіге назар аударалық: Қазақстан жеріне қашаннан да көз алартушылар аз емес еді ғой. Қазақтың дүркін-дүркін қырылып, өспей қалғанының бір қырсығы – осыншама жерге өзгелердің өзеурей қарағандығынан емес пе еді ( Ш.Мұртаза). Бұл үзіндіде экспрессивті, бағалауыштық сөздер арқылы автордың қоғамдық-саяси жағдайға қатысы, оған баға беруі, өзіндік көзқарасының әлеуметтік сипаты анық көрінеді. Автордың «көз аларту» деп отырғаны жай көз аларту ғана емес, өзгеге үстемдік жасап, қоқан-лоққы көрсету деген сөздің «сыпайы» қолданысы болса, «қырылып, өспей қалу» – шындықты жалпылай жеткізіп тұрған тура мағыналы сөз. Ал «өзеурей қарау» – суық қолын салғысы келіп, қомағайлана, құныға қарау деген мағынада қолданылған деп түсінуге болады. Публицистикалық стильдің басты ерекшелігі: ол ұлттық әдеби тілдің жетілуіне, сөздік қазынасының толығуына зор ықпал етеді, сол арқылы әдеби тілдің лексикалық-грамматикалық жүйесіндегі даму сипатын, жаңа бірліктердің нормалану үдерісін көрсете алады. Талдау: 1.Қарым-қатынас аясы (қолданылатын орны): газетте 2.Қарым-қатынас мақсаты: заттар мен құбылыстардың мәнін ашу, белгілі бір құбылысқа оң не теріс баға беріп, қоғамдық пікір туғызу. 3.Стильдік сипаты: сөз үндеу, үгіттік-насихаттық мәнінде жұмсалады. 4.Тілдік ерекшеліктері: а) лексика-фразеологиялық: зат пен құбылысқа оқырман назарын аудару үшін экспрессивті-эмоционалды реңктегі сөздер және бағалауыш лексика («көз аларту», «қырылып, өспей қалу», «өзеурей қарау» т.б); , – жалпы саяси лексика, халықаралық терминдер, күрделі тіркестер (Қазақстан, жер т.б); – тұрақты сөз тіркестері, мақал-мәтелдер, афоризмдер мен перифразалар («көз аларту», «қырылып, өспей қалу», «өзеурей қарау») ә) морфологиялық: көптік тұлғалы зат есімдер, күрделі, қысқарған, жалқы, деректі, дерексіз зат атаулары, сан есім, сын есім, етістік тұлғалары, үстеулер (Қазақстан, жер, дүркін-дүркін) б) синтаксистік: бұйрықты, лепті, риторикалық сұраулы сөйлемдер, сөз қайталаулар (Қазақтың дүркін-дүркін қырылып, өспей қалғанының бір қырсығы – осыншама жерге өзгелердің өзеурей қарағандығынан емес пе еді?! т.б.) жүктеу/скачать 15,09 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|