Кұралы. Орал: М.Өтемісов атындағы БҚм у бак, ж эне баспа орталығы, 2007
жүктеу/скачать 3,47 Mb. Pdf көрінісі
|
сімдіктер систематикасы О у ралы
- Бұл бет үшін навигация:
- (сциофиттер). Т М Д елдерінін көлеңкелі ормандарында кең таралған түрлері: Кэдімгі шырша
- С амырсын туы сы (Abies)
| Қарагайлар түкымдасы - Ріпасеае
Ең ірі тұкымдас, 10-11 туысы, 250 түрі белгілі. М әнгі жасыл (балкарағайдан баскасы) өсімдіктер. Қылканы дара-дара нем есе жұптанып. кейде екеуден шоқтанып орналасады. Д ара кылқанды өкілдері: ш ырша - рісеа (45-50 турі бар), ТМ Д елдерінде 10 түрі кездеседі. С олтүстік ж арты ш арда кен таралған. Биік, әдемі ағаштар (биіктігі 50-60-90 м, диаметрі 1,5-2 м), 500-600 жы л өм ір сүреді. А ғаш өсімдігінің діңінен ж оғары тармактала өскен бөлігі (крона - бөрікбас) конустэрізді, бүтактары шоктанып орналаскан. Қылканы кыска, дара, 3-6-7-9 жы л өмір сүреді. Көлеңке сүйгіш өсімдіктер (сциофиттер). Т М Д елдерінін көлеңкелі ормандарында кең таралған түрлері: Кэдімгі шырша - P.exelsa, Сібір шыршасы - P. sibirica. Кэдімгі шырша ТМ Д елдерінің Еуропа бөлігінде таралған (Сібірге ене орналаскан), ал Сібір шыршасы сібірде кездеседі. Кэдімгі ш ырш анын бүрі 48 ірілеу, кабы ршакты, иіліп орналаскан, ал сібір шыршасының бурлері ұсак, кабыршактары тегіс. Кавказда - шығыс шыршасы, Орталык А зияда - Ш ренка шыршасы, Таяу Ш ы ғы ста - аян шыршасы, кэріс шыршасы таралған. Ш ыршаның көп түрі Солтүстік А мерикада (канада шыршасы, тікенді шырша, кара шырш а, күмісті-күлгін шырша, көгілдір шырша жэне т.б.) кездеседі. Кэдімгі жэне сібір шырш аларының практикалык маңызы зор. Олардан курылыс материалдарын дайындайды жэне кағаз, токыма өндірісінде колданылады, өзегінен илік заттар, шайыр, скипидар, канифолл ж эне т.б. алады. Бір куб метр ш ы рш а сурегінен 60 0 костюм жэне 4 мың дара нәски дайындайды. С амырсын туы сы (Abies) 40 түрі бар, ТМ Д елдерінде - 9 турі кездеседі. Солтүстік жарты шарда кен таралган. Қылканы дара, жумсак, төменгі жағында екі жолакты балауызды катпары бар. Бүрлері тік тұрады, шашылады. Қабығы сур түсті. ТМ Д елдерінде сібір самырсыны (биіктігі 40 м) кездеседі. Көлеңке суйгіш сциофитті өсімдік. Көлеңкелі ормандарда ғана өседі. М едицинада колданылатын (жаралардың орны тез бітіп кету үш ін) шайыр алынады. Батыс Еуропада еуропа самырсыны, ал Солтустік А мерикада бальзамды самырсын кездеседі. П рактикалык манызы зор. Сүрегі жумсак, тегіс, шайыр жолдары жок. Атақты итальяндық скрипкаларды альпі самырсындарынан жасайды. Қылкандары топталып орналасатын өкілі. жүктеу/скачать 3,47 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|