Курстық ЖҰмыс тақырыбы: «Мал шаруашылығының өндіріс шығындар есебі»
жүктеу/скачать 333,88 Kb.
|
Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі ппп (1) (2)
| Негізгі бөлім ІІ
1. Мал шаруашылығының түрлері және оның бухгалтерлік есебі 1.1 Ірі қара сатып алу және оны дұрыс пайдалану Мал шаруашылығы - оның жалпы өнімінің жартысынан астамын беретін ауыл шаруашылығының маңызды саласы. Бұл саланың маңыздылығы оның жалпы өнім өндірісіндегі жоғары үлесімен ғана емес, сонымен қатар аграрлық экономикаға, маңызды тамақ өнімдерімен қамтамасыз ету деңгейіне үлкен әсер етуімен де анықталады. Оларсыз тамақтанудың жоғары деңгейін қамтамасыз ету мүмкін емес. Мал шаруашылығы салаларының дамуы ауыл шаруашылығында жыл бойына еңбек және материалдық ресурстарды өнімді пайдалануға мүмкіндік береді. Мал шаруашылығында өсімдік қалдықтары тұтынылады, құнды органикалық тыңайтқыштар - көң және шлам құрылады. Мал шаруашылығында келесі салалар ерекшеленеді: Түйе өсіру Ешкі өсіру Жылқы шаруашылығы Қоян өсіру Жәндіктер өсіру (ара өсіру, жібек құрты, сонымен қатар бамбар мен тарақан өсіру) Қой шаруашылығы Маралды өсіру Жылқы шаруашылығы Құс Балық өсіру. Ірі қара мал басқа сүт түрлерімен салыстырғанда ең жоғары сүт өнімділігіне ие. Ет өнімдерінің негізгі бөлігі малдың осы түрінен келеді. Елдегі ет балансында сиыр мен бұзау еті 40% -дан асты. Сүт сүт өнімдері - бұл негізгі тамақ өнімдері. Ауылшаруашылық кәсіпорындары негізгі сүт өндірушілер болып табылады. Көптеген шаруашылықтар үшін сүт өндіру тиімді және күнделікті кірістің негізгі көзі болып табылады. Алайда, бұл тек сүтті табынның өнімділігі жеткілікті жоғары және сүттің сапасы жоғары болған кезде ғана тиімді болады.Ауыл шаруашылық кәсіпорындарындағы жануарлар еңбек құралы (өнімді және жұмыс істейтін мал) және еңбек объектілері (бордақылаудағы жас және ересек жануарлар) ретінде әрекет етеді. Еңбек құралдары дегеніміз - олар тірі кезінде олардан өнім алады: сүтті сиыр табыны, жұмыс жылқысы, түйе, қой және т.б. негізгі үйір жануарлар), сондай-ақ оларды негізгі табынға бергенге дейінгі жас жануарлар. Қазақ халқы мал шаруашылығымен байырғы заманнан бері айналысып келе жатыр. Шамамен 270-300 жылдан бері Қазақстандағы жекелеген аудандардың сауда орталықтарында жылқы өсіру, қой өсіру, сонымен қатар ірі қара мал шаруашылығымен айналысқан. Көшпелі өмір сүру мал шаруашылығының қыста қыстауда және жазда жайлауда, шүйгінді шөп пен жемнің арқасында көшіп-қонып, мал шаруашылығының дамуына әсер етеді. Оңтүстік Қазақстанның шөлді аймақтарда мал шаруашылығынан жылқы өсірумен, қой өсірумен айналысады. Оның біршама аудандарында ірі қара мал шаруашылығымен айналысады. Елдің оңтүстігі мен оңтүстік шығысы айналысқан, сүтті мал шаруашылығы батыста және орталық аудандарының біршама аудандарында дамыған.Кейбір байлар ірі қара мал шаруашылығымен айналысқан өз иеліктеріне шет ел малдарын әкелуді көздеді. Сонымен тұқымдандыру жұмыстары жүргізілді. Бірақ бұл ірі қара малдың асыл тұқымдануымен көзге түсе қойған жоқ.Ірі қара малдың саны көбеюі мен ет өндірісінің дамуы халық қажеттілігін қамтамасыз етті. Малдың ең басты өнімі–ол жүн. Бағалы техникалық қасиеттерге ие табиғи жүн көптеген түрлі киім, мата, кілем, аяқ-киім өндірудегі шикізат көзі болып табылады. Қазіргі уақыттағы жағдайға байланысты, яғни химия өнеркәсібінің үздіксіз дамып және синтетикалық талшықтардың өндірілуіне қарамастан, қой жүніне сұраныс азаймайды. Оның себебі жүннен жасалған заттар жылулық қасиетімен ерекшеленеді. Сонымен қатар табиғи және жасанды жүннен жасалған заттарда екеуінің де қасиеті кездеседі. Сондықтан да одан әрі табиғи және жасанды жүн шығару өндірісі дамып, мал жүніне қажеттілік артуда. Қой сүті өте тойымды:оның құрамында 18-20% құрғақ заттар,7-10% май құрайды. 1кг жұмсақ сырды дайындау үшін 4,5-5кг қой сүті қажет, ал 1кг қатты сыр жасау үшін 6-7кг қажет. Орталық Азияда және Оңтүстік Қазақстан облыстарында қаракөл қойларын сауады, ал Закавказьеде–жергілікті халық жүнділерді, ал Молдавияда–цигайскилерді сауады. Елімізде және де шет елдерде өте жоғары бағаға қаракөл қойлары ие болған деген деректер бар. Республиканың шөл және шөлейт аймағында және таулы жайылымдардағы аудандарда жылқы өсіру тиімді. Мұндай жайылымдарға малдың басқа түріне қарағанда үйірлі жылқылар жақсы жайыла алады. Жылқы шаруашылығының дамуы, олардан алынатын өнімнің молаюы, өсірілетін жылқының тұқымдық сапасының жетілдіруіне байланысты. Республикамызда сауын жылқы шаруашылығы да одан әрі өркендей түсуде. Қазір шет елдерде өндірілетін қымыздың 85% Қазақстанның үлесінде. Демек, жылқы өсіру және бұл түліктің өнімін арттыру күн тәртібіндегі түйінді мәселелердің бірі. Ф.Энгельс өзінің еңбектерінде ет тағамдарының арқасында адамзаттың миы «өзінің қоректенуі мен жетілуі үшін қажет болған заттарды бұрынғыдан әлдеқайда көп алатын болды., мұның өзі оның ұрпақтан ұрпаққа ауысқан сайын неғұрлым тез және толыса жетілуіне мүмкіндік береді» деп атап көрсетеді.Еліміздің кең байтақ жерінде жылқының жоғары өнімді 17 тұқымы өсіріледі. Олардың ішінде республикамыздың өзінде шығарылған салт мінілетін, жегілетін Қостанай жылқысы және ет, сүт бағытындағы көшім тұқымдары бүкіл елімізге мәлім. Қазіргі уақыттағы ауыл шаруашылығының дамуында өндірістің өнім өндірудегі сапасына көп көңіл бөлінуде. Кейінгі уақытта материалды-техникалық базасын күшейтумен қатар, жаңа технологияларды пайдалану, өндіру процестерін комплексті механизацияландыру үстінде. Басты мәселе жем-шөп базасын күшейту, шөп өнімін көбейту және де комплексті-механизацияланған құрылыстар салуға көп көңіл бөлуде. Шаруашылық операцияларын есепке алу және мал шаруашылығындағы өндірістік шығындарды есепке алудың негізгі шоттары:
Өсіру мен бордақылау кезінде жануарлардың қозғалысына байланысты барлық операцияларды уақытында және сенімді есепке алу, олардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету және олардың құрамындағы барлық өзгерістерді қамту өте маңызды. Жануарларды өсіру және азықтандыру процестерінің өнімі - бұл тірі салмақта пайда (өсім), оның құны жануарлардың тиісті түрлері мен топтарын ұстауға кеткен шығындарға тең. Өсім (өсім) жануарлардың бастапқы салмағы мен құнына қосылады. жүктеу/скачать 333,88 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|