Курстық ЖҰмыс тақырыбы: «Үстеме шығыстар есебі»

Үстеме шығыстарды бөліп тарату

жүктеу/скачать 79,93 Kb.

бет	4/10
Дата	17.05.2023
өлшемі	79,93 Kb.
	#176980

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Байланысты:
stud.kz-63096
лекция, 000Алғашқы функция. Анықталмаған интеграл анықтамасы, 1-2 сабақ Түзулер арасындағы бұрыш, 7 сынып ашык сабак, г-312 8 наурызға тарбие сагаты, Хаттама собрание, Практика 2, армия, 52f0d745-d22c-4952-b4f5-6324d9c01935

1.3.Үстеме шығыстарды бөліп тарату
Шығын тасымалдаушылар – шығындар деңгейіне әсер ететін себептер, олар оң және кері әсер етуі мүмкін. Шығын тасымалдаушылар шығындар көлеміне әсер етеді және олар үстеме шығыстарды ақырғы өнім арасында бөлуге бағытталған. Шығын тасымалдаушылардың көп кездесетін түрлері:

Өндірілген өнім көлемі
Жұмыс – сағат
Машина – сағат
Бастапқы шығындар
Материалдық шығындар
Еңбек шығындары

Пропорционалды, пропорционалды емес бөліп тарату.
Тарату әдістерінің барлығы дерлік үстеме шығыстардың пропорцио-налды және прпорционалды емес тарату әдістеріне бөлінеді.
Кәсіпорында қалыптасқан шығындардың нақты деректері негізінде шығындардың әр түрі бойынша шығын тасымалдаушылар мен үстеме шығыстарды тарату коэффициенттері анықталады. Бұл коэффициент тара-туға негізделген шығындардың жалпы сомасын тасымалдаушы ретінде алынған соммалық факторға бөлу арқылы анықталады. Бұл коэффициент үстеме шығыстарды пропорционалды бөліп тарату үшін қолданылады.
Мысал А – Кеңсе заттары.
Компания кеңсе заттарына (қағазды қоса алғанда) айына 1 200 мың теңге шығын жұмсайды. Компанияда екі бөлімше бар, олардың компания табысындағы үлестері 30% және 70%.

Бөлімше	Табыс (мың тг.)	Табыстан алынатын %	Шығыстарды бөліп тарату
Бөлімше 1	70 000	70 %	1200*0,7=840
Бөлімше 2	30 000	30 %	1200*0,3=360
Барлығы	100 000	100 %	1200

Мысал Б. - Жал төлемі.

Жал төлемі көлемге байланысты бөліп таратылады.
Жал бойынша шығыстар (мың тг.) 6 000
1 м²кеткен жалдау бойынша шығыстар 24
Аудан (м2) 250
Компанияның 1-ші бөлімшесі 200 м2 ауданды, ал 2-ші бөлімшесі 50 м2 ауданды алып жатыр. Жал бойынша шығыстарды тарату төмендегідей бола-ды.

Бөлімше	Алып жатқан аудан	Шығыстарды бөліп тарату
Бөлімше 1	200 кв.м	200*24=4 800
Бөлімше 2	50 кв.м	50*24=1 200
Барлығы	250 кв.м	6 000

Бөліп таратудың әр түрлі коэффициенттерін қолдану мысалдары.

Дәрі шығаратын кәсіпорынның 31-ақпанға жасалған бухгалтерлік жазу-лары:

	Мың.тг.	Қосымша берілгендер
Материалдар	100 000
		Жұмыс-сағат	75 000
Еңбек	150 000
		Машина-сағат	50 000
Алғашқы шығындар	250 000
		Өндіріс көлемі	50 000
Үстеме шығыстар	150 000
Барлық шығыстар	400 000

Үстеме шығыстарды бөліп таратудың алты коэффициентін қарастыра-мыз. Жалпы өндіріс көлемі 50 000 бірлік болғанда 3 000 бірлікке жұмсалатын үстеме шығыстарды бөліп тарату. Бұл партияға материалдық шығндар 5 000 мың тг., еңбек шығындары 6 000 мың тг., (1 сағ.-2000 тг.), машина сағат – 500.

Өндірілген өнім көлемінің коэффиценті	Үстеме шығыстар/жалпы өнім көлемі	150 000/50 000	3
Жұмыс сағатының коэффиценті	Үстеме шығыстар/жалпы жұмыс сағаты	150 000/75 000	2
Машина-сағат коэффициенті	Үстеме шығыстар/жалпы машина-сағат саны	150 000/50 000	3
Бастапқы шығындар проценті	Үстеме шығыстар/бастапқышығындар сомасы*100%	150 000/250 000* 100%	60%
Материалдық шығындар проценті	Үстеме шығыстар/материалдық шығындар*100%	150 000/100 000* 100%	150%
Еңбекақы шығындарының проценті	Үстеме шығыстар/еңбек шығындары*100%	150 000/150 000* 100%	100%

Үстеме шығыстарды бөліп тарату алгоритмі
Компания өнімнің бір түрін шығарады, бұл компанияда екі өндірістік цех бар: Құрылыс цехы, өңдеу цехы. Компанияда сондай-ақ екі қызмет көрсетуші бөлімше бар: қойма және әкімшілік. Бұл цехтар мен бөлімшелер бір ғимаратта орналасқан. Компания келесі қаржылық жылдың бюджетіне мынадай шығындарды жатқызады:

Шығындар	Мың.тг.
Заводты жалға алу	486 000
Заводты сақтандыру	40 500
Басқа да шығыстар-құрылыс цехы	12 700
Басқа да шығыстар-өңдеу цехы	13 850
Басқа да шығыстар-қойма	7 375
Басқа да шығыстар-әкімшілік	20 425
Машина мен басқа да жабдықтарды сақтандыру	21 450
Машина мен басқа да жабдықтардың амортизациясы	58 500
Көмекші жұмыс күші	280 000
Барлығы	940 800

Келесі ақпараттар берілген:

Бөлімше/ цех	Машина-сағат	Жұмыс сағат	Аудан (кв.м)	Негізгі жұмысшылардың саны	Көмекші жұмысшылардың саны	Машина мен басқа да жабдықт. құны
Құрылыс	12 000	34 200	50 000	18	10	300 000
Өңдеу	2 200	45 600	25 000	26	15	50 000
Қойма			3 000	0	6	25 000
Әкімшілік			3 000	0	4	15 000
Барлығы			81 000	44	35	390 000

Өндірістік емес бөлімшелердің шығыстарын келесі түрде бөліп таратуға болады:
Әкімшілік: Жұмысшылырдың барлық сандары негізінде бөлімшелер-дің/цехтардың арасында;
Қойма: 80%-құрылыс цехы, 20%-өңдеу цехы.
А. Үстеме шығыстарды шығындар орталығы бойынша бөлу:

Шығын тасымалдаушылардың негізгі топтарын анықтаймыз:

Шығыстар	Шығын тасымалдаушылар
1 - топ
Жал	Бөлменің ауданы
Ғимаратты сақтандыру	Бөлменің ауданы
2 – топ
Машина мен басқа да жабдықтарды сақтандыру	Машина мен жабдықтардың құны
Машина мен басқа да жабдықтардың амортизациясы	Машина мен жабдықтардың құны
3 – топ
Көмекші жұмыс күші	Көмекші жұмыскерлердің саны

Бөлу коэффициенттерін анықтаймыз:

Ғимаратты жалға алу мен сақтандыру	Ғимараттың ауданы	Бөлу коэффициенті
526 500	81 000 кв.м	6,5
Машина мен басқа да жабдықтарды сақтандыру мен амортизациясы	Машина мен басқа да жабдықтардың құны	Бөлу коэффициенті
79 950	390 000	20,5%
Көмекші жұмыс күші	Көмекші жұмыскерлердің саны	Бөлу коэффициенті
280 000	35	8 000 (бір адамға)

Бөлу коэффициенттеріне қатысты үстеме шығыстарды жауапкершілік орталықтарына байланысты бөлеміз:

Шығындар	Бөлу коэф.	Құрылыс цехы	Өңдеу цехы	Қойма	Әкімші лік	Барлығы
Басқа шығыстар		12 700	13850	7 375	20 425	54 350
Ғимарат ауданы		50 000	25000	3 000	3 000	81 000
Ғимаратты жалға алу мен сақтандыру	6,5	325 000	162500	19 500	19 500	526 500
Машина мен басқа да жабдықтардың құны		300 000	50000	25 000	15 000	390 000
Машина мен басқа да жабдықтарды сақтандыру мен амортизациясы	20,5%	61 500	10 250	5 125	3 075	79 950
Көмекші жұмыскерлердің саны		10	15	6	4	35
Көмекші жұмыс күші	8 000	80 000	120000	48 000	32 000	280 000

В.Қызмет көрсетуші бөлімшелердің үстеме шығыстарын бөліп тарату:

Бөлу базасы	Құрылыс цехы	Өңдеу цехы	Қойма	Әкімші лік	Барлы ғы
Әкімшілік	0%	20%	50%	30%	100%
Негізгі жұмысшылар саны	18	26	0	0	44
Көмекші жұмыскерлер саны	10	15	6	0	31
Жұмыскерлер саны	28	41	6	0	75
	37,3%	54,6%	8,1%	0%	100%
Қойма	80%	20%	0%	0%	100%

	Құрылыс цехы	Өңдеу цехы	Қойма	Әкімші лік	Барлы ғы
Цех бойынша жиынтық	479 200	306 600	80 000	75 000	940 800
Әкімшілікті бөліп тарату	28 000	41 000	6 000	(75 000)	0
Барлығы	507 200	347 600	86 000	0	940 800
Қойманы бөліп тарату	68 800	17 200	(86 000)	0	0
Барлығы	576 000	364 800	0	0	940 800

С.Үстеме шығыстарды нормаларына байланысты бөліп тарату:

	Құрылыс цехы	Өңдеу цехы
Машина-сағат	12 000
Жұмыс сағат		45 600
Бөлу нормалары	48	8

D.Үстеме шығыстарды бөлу кезіндегі жетіспеушілік немесе артықшылық.

Үстеме шығыстардың нақты бөлінуін анықтаймыз, құрылыс цехы үшін нақты үстеме шығыстар 531 500-ді құрады, өңдеу цехы үшін - 359 500 тг.құрады; нақты істелген жұмыс сағаты құрылыс цехы үшін-11 000 машина сағат, өңдеу цехы үшін 46 000 жұмыс сағат.

	Құрылыс цехы	Өңдеу цехы
Нақты жұмыс атқарылған сағаттар	11 000	46 000
Бөлу коэффициенті	48	8
Бөлінген үстеме шығыстар	528 000	368 000
Нақты үстеме шығыстар	531 500	359 500
Бөлінетін үстеме шығыстардың артық қалуы		8 500
Бөлінетін үстеме шығыстардың жетіспеуі	3 500

Бұл мысалдан есеп жүйесіндегі үстеме шығыстарды бөлу, бөліп тарату, қайта бөлу алгоритмдерін көруге болады.

жүктеу/скачать 79,93 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10