Лекция 1 Кіріспе. Невропатологияның пәні, мақсаты, принциптері мен әдістері. Жүйке жүйесінің құрылымы
Балалардың церебралдық сал аурудың бұзылыс синдромдар
жүктеу/скачать 1,53 Mb.
|
Лекция 1 Кіріспе. Невропатологияны п ні, ма саты, принциптері м
| Балалардың церебралдық сал аурудың бұзылыс синдромдар
БЦСА негізгі клиникалық синдромы – бұл қимыл-қозғалыс бұзылыстары. Жүйке жүйесінің зақымдануының ауырлығы мен орналасуына қарай қозғалыс бұзылыстарының әралуан түрлері қалыптасады (34-сурет). Баланың алғашқы айларында денесінің құрсақ ішінде жатқандағыдай қалпы көзге түседі (аяқ-қолдарын денесіне тартып жинап алған), аяқ-қолдарындағы бұлшық ет тонусы жоғарылаған болады. Баланың емуі нашар болады, дене салмағын жоғалтады, мазасыз болады. Өсе келе артикуляциялық және жалпы моторикасындағы қозғалыс бұзылыстарының симптомдары арта түседі: бұлшық ет тонусының жоғарылығы сақталады, бала отыра алмайды, кейде тіпті басын да ұстай алмайды, ерікті қимылдары шектеулі, шайнауы қиындайды, жиі қақалады. Патологиялық рефлекстер (Бабинский, Россолимо және басқа) болады. БЦСА кезiндегi қозғалыс бұзылыстары келесi патологиялық синдромдар немесе рефлекстер ретiнде байқалады: Тоникалық лабиринттік рефлекс – баланың басын бiр жаққа бұрғанда шытырманның (лабиринттің) оттолиттік аппаратының қозуы басталады. Осының салдарынан бала арқасын мен жатқанда оның аяқ-қолдары және денесiнiң барлық бұлшық еттерi максимальды түрде жазылады (экстензор бұлшық еттердiң тонусы күшейедi де, флексор бұлшық еттердiң тонусы азаяды), ал бала етпетінен (ішімен) жатқанда оның аяқ-қолдары және денесiнiң барлық бұлшық еттерi максимальды түрде бүгiледi (флексор бұлшық еттердiң тонусы күшейедi де экстензор бұлшық еттердiң тонусы азаяды). Мойынның тоникалық асимметриялық рефлексi – бұл проприорецептивтік рефлекс омыртқаның мойын бөлiмiнiң буындары мен байламдарының және мойын бұлшық еттерінің созылуымен сипатталады. Басты бiр жаққа бұрғанда басы қарап тұрған жақтың аяқ-қолдары жазылып (“бет мүшелерi”) екiншi жақтың аяқ-қолдары бүгiледi (“желке мүшелерi”); қолдардың реакциясы аяқтарының реакциясына қарағанда күштiрек байқалады. Мойынның тоникалық симметриялық рефлексi – бұл проприорецептивтіқ рефлекс бала басын ерікті немесе ерiксiз қимылдатқанда анықталады. Басты бүккенде қолдарының бүгiлуi (қолдарының флексор бұлшық еттерiнің тонусы күшейедi) және аяқтарының жазылуы (аяқттардың экстензор бұлшық еттерінiң тонусы күшейедi) байқалады. Бірлескен синкинезиялар – бұл тоникалық реакциялар қимылға тiкелей қатысы жоқ бұлшық еттердiң спастикалық тонусқа келуiмен сипатталады. Жүйке жүйесiнiң патологиялық тоникалық әсерлерi бұлшық еттердiң жұмысын бұзып, тiрек-қимыл аппаратының патологиясына әкеледі. Осы себептен неше түрлi контрактуралар мен деформациялар байқалады: жамбастың шығуы, контрактурасы, тiзе буындардың бүгiлу контрактурасы, тiзе буындардың вальгустық деформациясы (тiзелердiң iшке қарап қалуы), “аттың аяғы” тәрiздес контрактура, сколиоз, кифоз, т.с.с. Қозғалыстар дамуының тежелуі баланың сөйлеуі мен ақыл-есінің кешеуілдеуіне әкеледі. БЦСА-мен ауыратын балаларда артикуляциялық аппаратының қызметтерi дамымағандықтан сөйлеу тiлiнiң фонетикалық бұзылыстары байқалады. Дыбыстарды дұрыс айтпағандықтан дыбыстардың фонематикалық қабылдауы да бұзылады. Осындай баладағы сөйлеу жетiспеушiлiктерi тіл шығатын кезеңнен әлдеқайда еретерек байқалады. Сөз қоры өте баяу дамиды. БЦСА кезiндегi сөйлеу бұзылыстары дизартрия, алалия, дислексия және дизграфия ретiнде байқалуы мүмкiн. Одан басқа невроз тәрiздi мутизм және сурдомутизм сияқты сөйлеу бұзылыстары кездеседi. Ғалымдар БЦСА кезiндегi сөйлеу бұзылыстарының келесі себептерiн қарастырады: артикуляция бұзылыстары ауру балалардың заттық-практикалық iспен айналыспауы адамдармен қарым-қатынасының аздығы ата-анасының аса жоғары қамқорлығы (гиперопека) баланың өз жағдайына деген көз қарасы. жүктеу/скачать 1,53 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|