Лекция Экологияны оқыту әдістемесінің пәні Жоспары: Экологияны оқыту әдістемесінің пәні және оның басқа ғылымдармен байланысы. Экологияны оқыту әдістемесінің міндеттері

24 – лекция

1. 
   Биологияның білім берудегі рөлі.
   
2. 
   Биология ғылымының дамуындағы басты бетбұрыс
   

Әрбір үстаз биология ілімнің терең сырын, маңызын, қоғамдағы, өмірдегі және әрбір жеке адамиың кунделікті қызметіндегі орнын түсіне отырып қана, жаңа жас ұрпақты тәрбиелей алады. Соныктан биоло­гия пәнінің мүғалімі-осы білімді насихаттаушы деп есептеуге болады.

Мүғалімдік мамандықты игеру үшін жан-жақты білім, іскерлік, төзімділік, үстамдылық т.б. қасиеттері мол түлға болуы тиіс.

Қазіргі кездеіі ғылыми-техникалық прогресстің дамуы адамзат пеи оны қоршаган ортаның арасындағы карама-қайшылықтардың зардабы оның денсаульіғына, тіршілік жагдайына қатер туғызып отырған -дығы баршаға мәлім.

Өндіріс қалдықтары мен көлік ауаны, суды уландырудың нәтижесінде С0₂ концентрациясы көбейіп, 0₂ мөлшері азайып, тірі организмдерге кері әсерін тигізіп отыр. Табиғат байлықтарьгн ысырапсыз пайда-лану, ормандардың көлемінің азаюы, өзен, көлдердің тартылуы, шөлдер мен шөлейттердің көбеюі биосфераға қауіп туғызады. Қазақстан Республикасындағы Арал теңізінің тартылуы, Балхаш, Каспий басқа да өзеігдер мен көлдердің шөгуі мысал бола алады. Био­логия гылымы дапалардыц қүрылысьг мен қызметін, популяция мен түрдің, биоценозбен биосферадағы, тіршіліктегі тірі ағзалардың даму формаларын және оған тән қүбылыстар мен заңдылықтарды, даралар-дың жеке дамуы мен ағзадан жоғары жүйелердің эво-люциялық тарихи даму жолдарын және оған адамның тигізетін әсерін зерггейтін ғылым. Сондықтан да осы ғылымның даму деңгейі биологиялық білім берудің мазмүнына әсерін тигізіп отырады.

2. XVT11 гасырдың аяғында мектеп биологиясын оқытуда тек қана биологиялық фактілерді сипаггу бағыттары үстемдік етті. Сол кездегі ғалымдар осімдіктер, жануарлар және адам организмдерін зерт-геу барысында сипаттама әдістерін пайдалана отырын іергтеулер жүргізді.

Биология ғылымының дамуындағы басты бетбүрыс XIX ғасырдың орта кезінен бастап, Ч. Дарвин ілімінің ашылуына тікелей байланысты болды. Биологиялық гылымда табиғат сырларындағы қүбылыс-тарды зерттеуде тарихи даму әдістері енгізіле бастады. Осы жағдайлар орта мектептегі биологиялық білім беру, оқыту процесстеріне үлкен әсерін тигізді. Атақты одіскер, жаратылыстанушы А.Я.Гсрд ец бірінші рет биологияны үйретуде, оқытуда эволюциялық идеяларды ең басты критерий етіп көрсетті.

XX ғасырдың 20-30 жылдарында биология ғылымдарының экология, генетика салалары тез дами бастады. Н.И.Вавилов түқым қуалаушылық, өзгерістердің гомологиялық қатарлары зацын ашты.

С.С.Четвериков популяіщянын. генетикалық біркелкі емес, олар рецессивті мутациялармен қанық-қандық қүбылысын дәледеді. Осындай биология са-лаларындағы әртүрлі зертгеу жүмыстарының нәтижесі, эволюциялық ілім мен генетиканың синтездік әдісгерінің қорытындысынан келіп, эволюцияның син-тетикалық тсориясын қалыптастырды.

1. 
   Осы эволюциялық теорияның негізгі қағида-лары мынандай: популяция-эволюцияның ең қарапайым қүрылым бірлігі; оның ең басты бірлігі белгілі бір уақытта, кеңістікте үрпақ бойы езгеріске үшырау қабілеттілігі бар.
   

3. 
   Эволюцияның элементарлық факторы мута-циялық процесс, популяциялық толқын, оқшаулану, табиғи сүрьштау. Табиғи сүрыитау ең басты фактор.
   
4. 
   Эволюцияның ең басты белгісі-дивергеиттік, бірқалыптылық, узақтық және түр түзілу кезецдері болып есептелінеді.