Споралардың орналасуы:
1, 4 – орталық; 2, 3, 5 – терминалдық; 6 – латералдық;
7 – субтерминалдық;
Спора түзетін аэробты бактериялар бациллалар деп, ал анаэробты бактериялар - клостридиялар деп аталады. Клостридиялардың спорасы ең шетінде прпаласса - терминальды спора (сіреспе таяқшасы), бір шетіне жақындау орналасса - субтерминальді спора (ботулизм таяқшасы), ортасында болса - орталық спора (перфрингерс клостридиясы) деп атайды.
Талшықтар - таяқша тэрізді бактерияларда кездеседі, қозғалыс қызметін атқарады, олар жіңішке жіпше тәрізді белок - флагелинні түрады.
Талшықтар орналасуына байланысты 4 түрге бөлінеді:
1. монотрихтар - бір талшықты бір жақ шетінде
2. амфитрихтар - екі жақ шетінде бір немесе бірнеше талшық болады
3. лофотрихтар - бір шетінде бірнеше талшықтан тұрады.
4. перитрихтар - барлық жағында орналасқан талшықтар.
Монотрихтар Амфитрихтар
Лофотрихтар
Перитрихтар
Бактерияда орналасқан түктер
Пили - бактерия бетінде орналасқан түктер, олар талшықтарда қысқа және жіңішке болып келеді, белок - пилиннен тұрады, ол бактериялардың клеткілерге жабысу қызметін атқарады.
Бактерия түктері
Хромосомалық ДНК, бактериядан алынған
Бактериялардың негізгі көбею жолы - көлденең бөліну. Белгі бір жасқа жеткен бактерия клеткасында бөлінудің алдыңда ДНК молекуласының 2 еселенуі болады. Бөліну процессі аяқталғанда, жас клеткілердің цитоплазмасы пердемен бөлінеді. Әрбір жас клетка анасының ДНК - сы бар. Перде тузілуде цитоплазмалық мембра және клетка қабырғасы қатысады. Егер перде бөлінетін клетканы ортасында қалыптасса, мөлшері бірдей жас клеткілер пайда болады (изоморфты бөліну). Кейде перде шет жағында орналасады, сонда мөлшері бірдей емес клеткілер пайда болады (гетеротрофты бөліну). Бактериялардың бөлінуі әртүрлі кеңістікте көптүрлі клеткілердің пайда болуымен болады: тізбектелген стрептококктар, жұпталған диплококктар, төрт-төрттен орналасқан-тетракокктар, шоғырланған - стафилококктар.
Достарыңызбен бөлісу: |