Лекциялар конспектісі жинағы ш ымкент, 2021 ж. ҚАзақстан республикасының білім және ғылым министірлігі

Бұл тәсіл бойынша ферманың түйіндері бірінен кейін бірі жеке-жеке кесіп алынады да олардың тепе-теңдігі қарастырылады (24(а), (б) – суреттер). Мысал ретінде алдымен 5 – ші түйінді кесіп алайық, себебі осының алдындағы тәсілдер бойынша осы түйіге жалғасатын бір стержендегі бойлық күш бізге белгілі де қалған екі стержендегі күштер белгісіз. Әдетте түйіндерді кесіп алу шеткі екі стержен түйісетін түйіндерден басталады, яғни қыйып алған бір түйінде екі белгісізден аспауы керек.

а) 5 б)

24 – Сурет. Түйіндерді кесіп алу тәсілі.

болады. Сондықтан барлық күштердің горизонталь өске проекцияларының қосындысын нөлге теңестіріп

Енді 6 – шы түйіннің (24б – сурет) тепе-теңдігін қарастырамыз.

Бұл түйіндегі белгілілер: кН, кН, кН. Белгісіздер: D_6-7, U_6-8.

Алдымен барлық күштерді венртикаль өске проекциялаймыз.

Енді барлық күштердің горизонталь өске проекцияларының қосындысын нөлге теңестіріп, келесі теңдеуді аламыз.

Осылай тізбектей келе барлық стержендердегі бойлық күштерді табуға болады. Бұл тәсілдің бір кемшілігі әрбір қарастырып отырған түйіндегі белгілі күштер оның алдындағы түйінді қарастырғанда анықталған күштер болып табылады. Егер қандай да бір күш қате есептелген болса, онда одан кейінгі анықталған күштердің бәрі қате болатындығы және теңдеулердің құрамына тригонометриялық функциялардың көптеп кіруіне байланысты оларды есептеуде қыйындық туындатады.

Бірақ кейбір жекелеген жеғдайларда бұл тәсілді қолдану өте тиімді болады, мысалы 25 – ші суретте келтірілген жағдайлар:

1. 
   Екі стерженді түйінге сыртқы күш түсірілмесе, онда . болады (25а – сурет);
   
2. 
   Екі стерженді түйінге түсірілген сыртқы күштің бағыты бі стерженнің бойымен бағытталса, онда . болады (25б – сурет);
   
3. 
   Үш стерженді түйінге сыртқы күш түсірілмесе және екі стерженнің өсі бір түзудің бойында орналасса, онда осы екі стержендердегі күштер бір біріне тең әрі қарама қарсы бағытталған, ал үшінші стержендегі күш нөлге тең болады (25в – сурет);
   
4. 
   Үш стерженді түйінде екі стерженнің өсі бір түзудің бойында орналасса, ал сыртқы күш үшінші стерженнің бойымен бағытталса онда осы екі стержендердегі күштер бір біріне тең әрі қарама қарсы бағытталған болады да, үшінші стержендегі күш сыртқы күшке тең болады (25г – сурет).
   

a) б) 1 N_1-3

в) г) Ғ

3 3

N_3-1 N_3-5 N_3-1 N_3-5

N_3-4 N_3-4
25 – Сурет.
Әдетте фермаларды есептеу кезінде осы тәсілдердің бәрі қолданылады, әр кезде қайсы тәсілмен есептеген ыңғайлы және оңай болса сол тәсіл қолданылады.

Жоғарыдағы есептеу тәсілдері арқылы элементтеріндегі бойлық күштер анықталады.

1. 
   Еркін дене ұғымы нені білдіреді?
   
2. 
   Байланыстар дегеніміз не?
   
3. 
   Тіректер мен байланыстардың қандай түрлері бар?
   
4. 
   Байланыс реакциялары деген не, олар немен сипатталады?
   
5. 
   Байланыс реакциялары қалай анықталады?
   
6. 
   Статиканың тепе-теңдік теңдеулері нені білдіреді?
   
7. 
   Жазық ферма дегеніміз не?
   
8. 
   Ферманың стерженьдеріндегі бойлық күштер қалай анықталады?
   
9. 
   Бойлық күштерді анықтау не үшін қажет?
   
10. 
    Фермалар не үшін керек?
    

№5 Лекция. Æàçûº ºèìàëàðäû» ãåîìåòðèÿëûº ñèïàòòàìàëàðû

Қарастыратын сұрақтар:

1. 
   Қиманың орталығының орны.
   
2. 
   Қималардың өстік, өрістік және орталықтан тепкіш инерция моменттері.
   
3. 
   Қарапайым қималардың орталық өстеріне қатысты инерция моменттері.
   
4. 
   Құрама қималардың орталық өстеріне қатысты инерция моменттері.