Лекциялық кешен 1- тақырып. Психология туралы түсінік
Қабылдау процесіндегі фон мен фигура
жүктеу/скачать 114,12 Kb.
|
Дәрістер
| Қабылдау процесіндегі фон мен фигура
Адамның сезім мүшелеріне әр түрлі заттар бір мезгілде әсер етіп отырады. Бірақ оның барлығы бірдей тең қабылданбайды. Қайсысына біз назар аударсақ, сол зат қана айқын, анық қабылданады да, басқалары бұлдыр, көмескі боп қабылданады. Қабылдау процесінде белгілі уақыт кезеңінде айқын көрініп тұрған зат фигура болып есептеледі де, ал күңгірт көрінетін басқа заттар оның фоны болады. Фон мен фигураның түрлі жағдайларға қарай орын ауыстырып отыруы мүмкін. Мәселен, студент сөреден психология оқулғын алып жатқан кезде, көңілі оның қасындағы Л.Н.Толстойдың «Анна Каренина» атты романында ауып кетті. Сол кезде адамның қабылдауында «Анна Каренина» фигура болып қабылданады да, психология оқулығы басқа кітаптармен бірге фон қатарына қосылып кетті. Апперцепция Қабылдау қай жағынан алсақ та, ол-адамның тәжірибесімен және қабылдайтын объектісімен бұрын таныс не таныс еместігімен байланысты болатынын аңғарамыз. Ол- адамның білім дәрежесімен, көзқарасымен, психологиялық қалпымен тығыз байланысады. Қабылдаудың адамның өткен тәжірибесіне, жалпы психикалық өмір мазмұнына тәуелділігін апперцепция деп атайды. Апперцепция тұрақты немесе уақытша болып екіге бөлінеді. Апперцепцияның тұрақты түрі адамның дүниеге көзқарасы, профессиялық әрекетіне табандылық көрсетуіне, оның психика құрылымына байланысты; екінші түрі адамның қабылдау кезіндегі көңіл күйіне, психикалық қалпына тәуелді болады. Идеалистік психологияның өкілдері немістің педагог психолгы Иоганн Фридрих Гербарт (1776-1841) пен психофизиологиялық пареллелизм теориясын жақтаушы неміс буржуазия психологы Вильгельм Макс Вундт (1832-1920) және казіргі буржуазия психологиясының метафизикалық бағытын ұстаушы гештальт-психология да апперцепцияны адам жанының метафизикалық белсенділігінен басқа ештеңе емес деп түсіндірді. Бұл- ғылыми психологияға мүлдем жанаспайтын пікірлер. Апперцепция, ең алдымен, алдымен, адамның еткен әрекетінің барысында объективтік заңдылықтарды бейнелейтін мидың қасиеті. Физиологиялық тұрғыдан алғанда, апперцепция-адамның өмір тәжірибесінде жасалған уақытша нервтік байланыстардың жаңадан жасалып жатқан байланыстарға ми қыртысының әсер ететін системалы әрекеті. жүктеу/скачать 114,12 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|