Лекциялық кешен 1- тақырып. Психология туралы түсінік
Ойлаудың физиологиялық негіздері
жүктеу/скачать 114,12 Kb.
|
Дәрістер
| Ойлаудың физиологиялық негіздері
Физиологиялық тұрғыдан алып қарасақ, ойлау – адам миының үлкен жарты шарларының қабығында үздіксіз өтіп жататын анализдеу және синтездеу әрекеті. Ойлау процесін іске асыру үшін ми қабығы түгелдей қатынасып отырады. Ойлау процесі үшін ең алдымен мәні зор физиологиялық процестер анализаторлардың мидағы ұштарының арасында туып жататын уақытша нервтік байланыстар. Физиологиялық ғылымның соңғы кездегі табыстары анализаторлардың орталық бөлімдерінің арасында бұлжымас шекараның жоқ екендігін дәлелдеп берді. Ми орталықтарының бір-бірімен ұштасып тұратындығын анықтады. Ойлау бірінші сигналдық системаның нервтік байланыстарына сүйеніп қана қоймайды, ол екінші сигналдық системаның уақытша нервтік байланыстарына да сүйенеді. Сондықтан ойлау процесінің қызметіне мидағы сөйлеу орталықтары белсенділікпен қатынасып отырады. И.П.Павлов: «Ойлау сыртқы заттармен әуелі элементарлық түрде байланысып тұрған ассоциациялардан, содан соң тізбектелген ассоциациялардан басқа ештеңе емес. Ендеше, әрбір кішкене бірінші асоциация-бұл ойдың туу кезеңі»-деп тұжырымдайды. Бұл ассоциациялардың табиғаты туралы: «Уақытша нервтік байланыс – жануарлар өмірінде де, басымызда да универсал физиологиялық құбылыс, сонымен бірге ол – психикалық та құбылыс. Оны психологтар, мейлі ол амал мен әсер болмаса әріп, сөз бен ой қосындыларының жасалуы болсын, ассоциация деп атайды.. ...Физиологтар уақытша байланыс деп, психологтар ассоциация деп атайтын құбылыстарды қалай болса да айыруға, бір - бірінен бөлуге қандай негіз бар?» -дейді ұлы физиолог. Бұл ассоциациялар жайылмалы қалыпта пайда болады да, реалды шындық байланыстарын тұтас күйде сәулелендіреді. Тек уақытша нервтік байланыстардың бірнеше қайталануының арасында айқындала түседі де, сыртқы дүние туралы түсінік беретін физиологиялық негіз болады. Бірінші сигналық системаның уақытша нервтік байланыстары сөз түрінде сыртқа тепкенде, адамға ұғым сатысында ойлауға мүмкіншілік туғызады. Адам ойлау процесінде бірінші, екінші сигналдық система тығыз байланыста тұрса да, екінші сигналдық система жетекші роль атқарады. жүктеу/скачать 114,12 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|