Лекциялық материалдың мазмұны
жүктеу/скачать 1,05 Mb.
|
|
Қостанай мемлекеттік педагогикалық институты Тарих және өнер факультеті Қазақстан тарихы кафедрасы Студенттердің өз бетімен игеретін тақырыптары Қостанай , 2009 . Студенттердің өз бетімен игеретін тақырыптары. Жоғарғы оқу орнының оқу жоспарына сәйкес, әрбір студент пән бойынша бірнеше өзіндік жұмыстарды жазып өткізуі керек. Өзіндік жұмыстарға арналған тақырыптар топтастырылған.Тақырыптар саны жеткілікті мөлшерде құрастырылған.Тақырыптар тиісті деген әдебиеттердің тізімімен қамтамасыз етілген, дегенмен, соңғы уақыттарда баспадан шыққан жаңа кітаптар тақырыпты ашуға көмектессе, тізімде көрсетілмеген әдебиеттерді де пайдалануға болады. Студенттер өзіндік жұмысты орындамас бұрын, сабақ жүргізетін ұстаздарынан тиісті кеңестер алуы қажет.Ұстаз тарапынан жасалынған ескертулер мен түзетулерді толықтырып, жұмысты көрсетілген уақытта тапсыру. Пән бойынша студенттер мына жұмыс түрлерін жүргізеді: - Тыңдалған және жазылған лекция тақырыптарын өңдеу; Семинар сабақтарына дайындалу; Пән бойынша емтиханға дайындалу.
СӨЖ бен СОӨЖ –ге әдістемелік нұсқау.Тақырып бойынша шолу дайындау – яғни 1-2 параққа әдебиетке қысқа шолу жасау, оған Интернеттың ақпарат ресурстары және баспасөздің қосымша материалдары кіреді. Глоссарий – қазақ және орыс тілдеріндегі терминдердің қысқа түсіндірілуі (шетел тілге аударылуы мүмкін); тапсырылған тақырып бойынша орындалады. Семинар – сабақ ретінде студенттердің өздік жұмысының дәстүрлі түрі болып табылады және әр түрлі формаларда да болуы мүмкін, оқытушы оны жүргізу үшін өз авторлық идеясын құрастырады. Реферат – СӨЖ ең көп кездесетін түрі, белгілі бір тақырып бойынша баяндама ретінде болады, оның ішіне әдебиеттің міндетті тізімі, ғылыми жұмыстың, кітаптың мазмұнының талқылануы кіреді. Одан да қызықты және шығармашылық жұмыс бұл рефератқа оппозиция жасау, яғни қарама-қарсы көзқарас ұсыну, оның барысында студенттерде анализдеу және дискуссияны жүргізу іскерліктері дамиды. Коллоквиум берілген пән бойынша білім деңгейін және дайындылық деңгейін анықтау үшін көмектеседі, ол сұхбат түрінде болады. Өздік жұмысқа арналған сұрақтар, оларға берілетін жауаптар терең анализ негізінде болуы керек. Эссені көбінесе үлкен курстарда оқитын студенттерге береді, бұл өзекті әлеуметтік-экономикалық мәселелерге байланысты өз ойларының айтылуы, ол әр түрлі сын жанрларда болады. Презентация – студент өз презентациясына әр түрлі тақырыпты алуына болады және презентацияда көрсетілген аспектілерге өз көзқарасын білдіреді; презентация келесі критерийлер бойынша бағаланады: тақырыптың ашылуы, тыңдаушылардың қызығушылығын оятты ма, студент берілген мәселеге жауапкершілігімен ат салысты ма. Нақты оқу жағдайлары – студенттерге көп жай және күрделі жағдайлар беріледі, олар бойынша студенттер сұрақтарға жауап беруі керек немесе мәселеге өз көзқарасын көрсетеді; жақсы дайындалған студенттер өз кейсін жазуы мүмкін. Қызметтік ойындар студенттерде болашақ мамандықтың іскерліктеріне үйретеді; кейбір ойындарға үй дайындығы немесе кітапханаларда аяқталуы керек.
Жеке жоба – жақсы дайындалған студенттер өз еркімен жасайды; жұмыс тақырыптың өзектілігімен, зерттеушілік сипатымен көзге көрінуі керек; проект қорытыныдысы студенттік конференцияда баяндалуы мүмкін. Глоссарий Археология – «архос – көне», логос – ілім» деген мағынаны береді. Бұл көне ғылым емес, ықылым замандарды зерттейтін пән. Анторпометрия – адам денесінің түрлі мүшелерінің өзгерістерін өлшейтін ғылым саласы. Алғашқы қауымдық мәдениет – тарихи мәдениет топологиясы бойынша адамзат мәдениетінің алғашқы сатысы. Көне, ежелгі архайкалық мәдениеттер ұғымдарымен жақын мағынада қолданылады. Алғашқы қауымдық мәдениеттен ежелгі өркениеттерге өту мүкіндігін туғызды. Архаикалық мәдениет- грекше «ежелгі» деген мағынаны береді. Адамдар қалыптасқан кезден бастап өркениеттілікке дейінгі ежелгі мәдениет саласында кең мағынада қолданылып келген жалпы сипаттамасы. Осы мәдениет туралы зерттеген Э.Тайлордың «Алғашқы қауымдық мәдениет» еңбегі жарық көрді. Археология мұражайы - Қазақстаннан жүргізілген археологиялық қазбалардан табылған көне заман мұраларын сақтап, зерттейтін мекеме. Тарих, археология, этнология жанынан 1513 жылдан бастап ашылған. Мақсаты – Қазақстан жеріндегі адамзат қоғамынынң ежелгі дәуірлерден бастап, кейінгі орта ғасырға дейінгі аралықтағы даму жолын заттай деректер арқылы көрсету. Архетип – грекше « архе - бастау», «логос – ілім» деген мағынаны береді. Алғашқы үлгі, түп нұсқа. Архетип жалпылаудың рәмізділіктің негізіне шығыс жасампаз қиялдан нәр алатын бастауына жатады. Антрибуция – «латынша антрибитио – иелену». Бүркеншек атпен қол қойылған және анолизмдік ғылым. Көркем шығыстық автордың жасалу мерзімін, мекен орнын анықтау. Антрибуция – мұражай ғылымының бір саласы болып табылады. Антропогенез – адамзат қоғамының пайда болуынан бастап, күрделі қоғамдық ұжымға дейінгі дамуы. Бұқаралық мәдениет – «ағылшынша маскултуре -бұқаралық мәдениет» деген мағынаны береді. XX ғасырдың басында батыс елдерге тән. Бұқаралық мәдениет ұғымында қазіргі өркениеттегі оның бұқаралық бітіміне ауысу. Бұқаралық ақпарат құралдарының жан – жақты дамуы. Бұқаралық мәдениет адам тіршілігіндегі жалғыздық пен көпшілік , руханилық пен пендешілік, сезім мен парасат сияқты түбегейлік парадигмаларды шешуге бағытталған. Ветеринизация – «ағылшынша уестерн – батыстық» деген мағына береді. Батыстық мәдениет үлгілерін қабылдау, басқа мәдениеттің батыстандырылуы және батыстық донор мәдениеттен рецепиенттік ретіндегі жеке құндалықтарды қабылдауы. Ветеринизация деп Америка, Африка құрылықтарындағыдай батыстық мәдени формалардың күштеп енгізілуі. Ветеринизация тек батыс техникасы мен өндіріс тоқымаларын қабылдап қана қоймай, өркениетке тән құндылықтарды енгізумен анықталады. Бұл белгілер бойынша Жапония, Оңтүстік Корея, Шығыс Еуропалық мемлекеттерінде айқын байқалуда. Весицология – тулар, жалау туралы ғылым. Геральдика – елтаңбалар мен рәміздер туралы ғылым саласы. Геронтократия – грекше «билік» деген мағынаны береді. Билікті ақсақалдар жүргізетін мемлекеттік басқару үрдісі. ХХ ғасырдың басында ағылшын этнографы Риверс енгізді. Саясаттанушылардың пікірі бойынша: «Жасы ұлғайған басшылардың саясаттығы көп жағдайда жалпақ, тың, әліптің артын бағушылық тән» болып есептеледі Деректану ғылымы – ауызша, жазбаша жәдігерлер, кино – фото құжаттарын құрумен, талдаумен, жүйелеумен айналысатын ғылым. Деректану – тарихи деректер олардың өлшеуін зерттейтін және қолданылатын теориясы. Тарихшылардың теориялық, методологиялық және арнаулы даярлығы қаматамасыз етілетін ғылым. Деректі түсіндіру – баяндалатын нақты оқиға, фактілерді анықтау, мәтіндегі тура және аспарлы сөздерге, метафораларға түсіндірме жасау. Дін – адам пайымының бүкіл әлем мен болмысқа қоршаған дүниеге, табиғатқа, өзі өмір сүретін ортаға, өзінің ақыл – сезімінен тысқары тылсым дүниеге қатынасы. Басты белгісі – адамның ақыл – ойы, сана – сезімі мүшелері қабылдай алмайтын болмыс түріне сену және оны мойындау. Дін - әлемді байланыстыратын күллі Алланың бар екеніне сену. Деректі талдау – деректі түп нұсқамен дәлдігін анықтау. Ескерткіш- елдің, халықтың мәдени мұрасының жалпылама атауы. Негізінен археологиялық, тарихи, сәулет өнері мен мәдениеттік өнері болып бөлінеді. 2. Ұлы тұлғаларды, қала қайраткерлерді тарихи оқиғалады еске алу үшін орнатылған мүсіндік туынды Ел – көне түркі тіліндегі «халық» сөзінің синонимі ретінде қолданылады. Дәстүрлі қоғамдағы көшпелі шаруашылық қарым – қатынасының дамыған кезеңдеріндегі халық атауы қуымдастық деңгейден бастап ел деген жалпы атауға ие болды. Ереже – қазақ халқының дәстүрлі құқығының қайнар көзі. Нормативті құқықтың қағидалары. Жылнама – оқиғалардың болған жылы, күні бойынша баяндайтын аса маңызды жазба деректер жиынтығы. Қарапайым, күрделі сипат алатын қазақстан тарихына байланысты жылнамалар парсы – түрік тілдерінде жазылды. «Шайбани - наме», «Тарихи – и – Рашиди», «Шежіре – и – Түрк» жылнамаларын мысалға алуға болады. Лингвистика – тілдер туралы ғылым. Тарихшы лингвистикасының қолдауына жүгінеді, себебі кез келген халықтың тарихы оның тілімен байланысты. О.Сүлейменовтың пікірінше: «Тілдер тарихи ілімдердің қоймасы іспетті. Ешқандай идеологиялық әсерге бой алдырмаған ең көне, әрі обьективті көзқарастар болып табылады. Мәдениеттану - мәдениет туралы ғылым. Мәдениет жеке пән ретінде 19 ғасырдан қалыптасты. Мәдениеттану пәні жергілікті және аймақтық мәдениет сапалық ерекшеліктеріне, олардың өзара байланыстары мен сабақтастығын адам дамуының жалпы заңдылықтары. Мәдениеттілік – адамның тұлғалық қасиеттері әдептілік, имандылық, ізеттілік ұғымдарымен үндеседі. Мәдениеттану жөніндегі өзарар қарым – қатынастар кемел адам ұғымы мен үндестік тауып, адами, кісілік қасиеттердің қалыптасуына мүмкіндік береді. Мәдени археологтар - мәдени түпнұсқалар, адам, табиғат және қоғамдағы орны жөніндегі түскен рәміздер, қазіргі мәдениеттің нормалық құндылық кеңістігінде өз маңызы мен мағынасын жоғалтпаған және бүгінгі адам әрекеттеріне жалпы мән беретін баптық құндылық бағдарлар. Мемлекет – белгілі аумаққа иелік етіп, сол жердегі халықтың дамуына мүмкіндік беретін қоғам табиғатынан туындайтын ортақ істерді атқаруға қажетті басқару түрінің жоғарғы дәрежеде ұйымдасқан жүйесі; Саяси бірлік ұйымы; Шаруашылық мәселелерін ұйымдастыру, алым – салық жүйесін реттеу, адамдардың құқықтық жағдайын бөлу, қорғанысты қамтамасыз ету қызметтерін атқарады. Матриархат – қоғамдық дәуірде аналық биліктің жоғарғы дәрежеде болуы. Нумизматика – металл ақшаларды зерттейтін ғылым. Неке – тарихи кезеңдерге сай қалыптасқан, қоғамға негізделетін және реттейтін, ерлі – зайыптылардың отбасыдағы құқықтарымен міндеттерін белгілейтін рәсім. Ер азамат пен бойжеткен, ер мен әйел арасындағы жұбайылық өмір. Қауымдастық – бірлестік, одақ. Ортақ шаруашылық мақсатқа ғылыми – саяси мәдениеттерге, мақсаттарға жету үшін ұйымдардың немесе тұлғалардың негізінде бірігуі. Қауымдастық өз атынан шарт жасасу, банк несиелерін пайдалану құқығына ие болып табылады. Палеография – жазу – сызу, жазбалар, хат – хабармен байланыстының бәрін зерттейтін ғылым. Полезоология – ертеде болған хандарды, олардан қалған ғылыми құжаттарды зерттеумен айналысатын ғылым. Социогенез – материалдық өркениеттің өркендеуіне жеткізген ұқсату технологиясының және еңбек құралдарының дамуы Социология - әлеуметтік жүйелер дамуының заңдылықтары мен жүйелер дамуының және қоғамдық феномендер мен процестердің өзара әрекеттестігін, байланыстылығын зерттейтін ғылымдық сала.Терминді ғылымға француз философы О.Конт енгізді. Сфрагистика – патшалардың аты – жөні, құжаттардың пайда болған уақытын тиянақтауға көмектеседі. Олардың ақиқаттылыған дәлелдейді. Құжаттарға бас мөртаңбалар бойынша жалғандықтан сақтап, оларды анықтайды. Қолданбалы дерек – тарихтың жеке салаларына, кезеңдеріне, тарауларына байланысты қолданылатын дерек. Отбасы – шағын мемлекет. Өзіндік қоғамнан дара, жер көлемі бар, мәдениеті бар мемлекетке қосатын үлесі мол шағын топ. Тарихнама – белгілі бір проблемаға арналған еңбектер жиынтығы.2. тарих пен оның мағынасы. 3. тарихи оқиғалар мен құбылыстардың бейнелеу сатысы. Тарих – адамзат өткенін зерттейтін ғылым. Ол өткенді және бүгінгі фактілерге сүйенеді. Қоғамның дамуына байланысты тарих ғылымында әр түрлі көзқарастар қолданылады. Қазақстанның қайта тәуелсіздік алуымен тарих қайта жазылды. Техногенез – адамның маймыл формасынан қазіргі адам формасына қалыптауына дейінгі морфологиялық дамуы. Тарихи дерек – адамзат қоғамының дамуын бейнелейтін оны тануға ғылыми негіз болатын қоғам өмірінің сан алуан қырлары. Шежіре – халықтың шығу тегін, таралуын баяндайтын тарих ғылымының бір тармағы.Шежіренің көп томдық жинағы Ресей, Германия, Англия, Франция сияқты шығыс елдерінде сақталған. Өркениет - қоғамның материалдық және рухани жетістіктерінің жиынтығы. Қазақ өркениеті ұғымы ежелгі өркениеттерден бастау алып, далалық түрін империялық қазақ хандығы тұсында қалыптасқан. Ұлыс – мекен, аймақ, әкімшілік. Көне түркі атауы 6 ғасырдан бастап қолданысқа енген. Ұлы мекен, қала мағынасында қолданылған. Сібірде мекендеген буряттар мен қалмақтардан рулық бірлестіктегі әкімшілік ұлыс деп аталады. Ұлысты билік басындағы сарқыншақтар басқарады. Уезд - әкімшілік аумақтағы бөлініс. Ресейде 1937 жылдан бастап қолданылған. Уезд қала мен оған байланысты болыстардан тұрды. 1867 – 1868 жылғы реформаға сәйкес облыс уезге уезд болыстарғы бөлінген. КСРО – да уездер 1923 – 1929 жаңа әкімшілік терреториялық бөліктердің пайда болуына байланысты жойылған. Этнография -әр халықтың өзінше тұрмыс – салтын, әдет – ғұрпын зерттейтін ғылым. Фольклор – ауызша шығарылған халық творчествасы үлгілерінің жалпы атауы. Затаевичтің музыка фольклорын мысал ретінде алуға болады. Урбандалу – латынша «қала» деген мағынаны береді. Қалалар саны мен оның тұрғындарының үлес салмағының өсуі, қалалар желісі мен жүйесінің қалыптасуын, олардың маңыздарының артуы мен қалалық өмір салтының кеңінен таралуы. «Тарихи өлкетану» пәнi бойынша студенттер бiлiмiн бағалаудың рейтингтiк жүйесi Рейтингтiк жүйе негiзiнде студенттер бiлiмiн қадағалап,бағалауға: студенттердiң күнделiктi тапсырмаларды орындау деңгейлерiн қадағалау, бағалау; дәрiс сабақтары барысында бiлiмдерiн анықтау; саминар сабақтарының барысында негiзгi ұғымдар мен заңдылықтарды меңгеру деңгейiн тексеру; семинар сабақтарының барысында студенттергдiң жеке тапсырмаларды орындау бiлiктiлiгiн анықтау, бағалау; студенттердiң оқытушылардың басшылығымен өз бетiнше жүргiзетiн жұмыстарының уақытында орындалуын қадағалау, тексеру, бағалау жұмыстары жатады. Рейтингтiк баллдарды бақылаудың түрлерiне сай бөлу:
Аудиториялық сабақтардың ауқымы: Дәрiс сабақтары – 15 Семинарлар - 15 СОЖӨЖ (барлық студенттер үшiн мiндеттi) - 15 СОЖӨЖ (студенттердiң берешектерiн өтеу жұмыстары) – 15 Барлығы – 60 сабақ Ағымдық және аралық бақылау баллдары бөлiнiсi ( 60 балл ) Аралық бақылауға 5 балл берiледi. Барлығы 2 аралық бақылау өткiзiледi. 2 АБ = 5 балл + 5 балл =10 балл. Аралық бақылау өткiзудiң кескiндемесi (графигi):
Ағымдық бақылауға 50 балл берiледi (25 балл бiрiншi аттестация және 25 балл екiншi аттестация). Бұл баллдарды 15 семинар сабағы мен 15 студенттердiң оқытушылардың басшылығымен жүргiзетiн өз бетiнше жасайтын жұмыстары барысында жинақтау мүмкiндiгi бар. Олардың 14 сабағы бiрiншi аттестацияға дейiн өткiзiледi (7 апта бойы), ал 16 сабағы екiншi аттестацияға дейiн өтiледi (8 апта бойы). Осы уақыттар аралығында студенттер барлығ 50 балл жинақтаулары қажет. (Әр сабақта – 1,56 балл). Орындалатын тапсырмалардың түрлерiне қарай баллдарды бөлу: Сабақ түрлерi: -семинар сабақтарындағы жауаптар мен СОЖӨЖ - өте жақсы – 1 балл жақсы - 0,7 балл қанағат. - 0,5 балл қанағат-сыз – минус 0,5 балл -лекция қатысқаны және конспект үшін-0,2 балл -қосымшалар – 0,3-0,5 балл; -баяндамалар дайындау –1,5 балл; -реферат жазу – 1 балл; -жедел бақылау жұмысы – 0,3 балл; -үйде орындалатын тапсырмалар: - сөздiк жасау-0,2балл; -сөзжұмбақтар құрастыру-0,3балл; -бақылау жұмысы – 0,3 балл; -БАҚ, арнайы әдебиетпен жұмыс- 0,2 балл; -студенттiк ғылыми конференцияға дайындық-1 балл. Студенттер орындаған жұмыстар бойынша есеп - семинар сабақтарында немесе СОЖӨЖ сабақтарында берiледi (сабақ кестесiне сай). Аралық бақылау оқытушының қалауымен тест, жазбаша,пiкiрлесу,белгiлi бiр тақырыптардың ұғымдарымен жұмыс жасау түрлерiнде өткiзiледi. Емтихан нәтижелерi бойынша рейтингтiк баллдарды бөлу:
жүктеу/скачать 1,05 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||