Ұлттық архив қорының құжаттарын және басқа да архивтік құжаттарды мемлекеттік және арнаулы мемлекеттік архивтердің жинақтау, сақтау, есепке алу мен пайдалану қағидаларын бекіту туралы
-параграф. Архивтің архивтік құжаттарын пайдалану
жүктеу/скачать 100,72 Kb.
|
576-қazaқsha
| 4-параграф. Архивтің архивтік құжаттарын пайдалану
399. Қолжетімділік санаттарына қарай архивтік құжаттар ашық және шектеулі қолжетімділік құжаттары болып бөлінеді. Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарына, Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес, сондай-ақ меншік иесінің немесе жеке меншіктегі архивтік құжаттар иесінің келісімі бойынша шектеу қойылмаған құжаттар ашық архивтік құжаттар болып табылады. Қолжетімділігі шектеулі архивтік құжаттарға мыналар жатады: 1) мемлекеттік құпиялардан немесе Қазақстан Республикасының заңдарымен қорғалатын өзге де құпиялардан тұратын мәліметтері бар архивтік құжаттар; 2) жеке тұлғаның жеке және отбасылық құпиясы, жеке өмірі туралы, сондай-ақ оның қауіпсіздігіне қауіп төндіретін мәліметтер бар архивтік құжаттар; 3) архивке тапсырған кезде меншік иесі немесе иесі шартта құжаттарға қол жеткізу және оларды пайдалану шарттарын белгілеген архивтік құжаттар; 4) осы Қағидалардың 182-183-тармақтарына сәйкес мәдени құндылықтарға және Ұлттық архив қорының архивтік құжаттарына жатқызылған, физикалық жай-күйі қанағаттанғысыз аса құнды құжаттардың түпнұсқалары. Пайдаланушының мұндай құжаттарға, деректер базасына және оларды пайдалануға қол жеткізуі Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген шектеуді қоса алғанда және архивтік құжаттарды архивке тапсырған кездегі меншік иесінің немесе иесінің белгілеген шартына орай жүзеге асырылады. Пайдаланушылардың осы тармақтың 4) тармақшасында көрсетілген құжаттарға қол жеткізуі, сондай-ақ оларды пайдалануы тек ерекше жағдайларда, архив басшысының жазбаша рұқсатымен ғана жүзеге асырылады. Пайдаланушыға көрсетілген құжаттардың (пайдалану қорының) көшірмесі немесе аталған құжаттарды қамтитын деректі басылымдар ұсынылады. 400. Архив пайдаланушыға ашық архивтік құжаттарды, оларға ҒАА және кітапхана қорының басылымын ұсынады. 401. Архив пайдаланушы Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген немесе ақпараттық қызмет көрсету бойынша архивтің пайдаланушымен жасасқан шартында айтылған жағдайларды қоспағанда, архив пайдаланушының өз бетінше іздеу нәтижесінде өзі алған немесе ақылы қызмет көрсету тәртібімен архив ұсынған ақпаратты пайдалануын шектемейді және шарт қоймайды. 402. Архивтік құжаттарды пайдаланудың негізгі нысандары: 1) пайдаланушыларды олардың сұранысына сәйкес, сондай-ақ бастамашылық тәртіппен ақпаратпен қамтамасыз ету; 2) пайдаланушыларға архивтік құжаттарды архивтің оқу залында ұсыну; 3) архивтік құжаттарды көрмеде экспонат үшін ұсыну; 4) архивтік құжаттарды бұқаралық ақпарат құралдарында пайдалану; 5) архивтік құжаттарды пайдалана отырып, ақпараттық іс-шаралар өткізу (жұртшылықпен кездесулер, архивке экскурсиялар, презентациялар, ашық есік күндерін, дәрістер, баяндамалар, ауызша журналдар, конференциялар, студенттер мен оқушылар үшін сабақтар және тағы сол сияқты); 6) архивтік құжаттарды жариялау. 403. Архивтік анықтама, архивтік көшірме, архивтік үзінді, архивтік хат, архивтік құжаттардың тақырыптық тізбесі, архивтік құжаттардың көшірмелерін тақырыптық іріктеу, архивтік құжаттардың тақырыптық шолуы пайдаланушыларды ақпараттық қамтамасыз ету жұмысындағы архивтік негізгі құжаттар болып табылады. 404. Архивке келіп түскен сұраныстар мыналарға бөлінеді: 1) тақырыптық сұраныс (белгілі бір проблема, тақырып, оқиға, факт бойынша ақпарат ұсыну туралы сұраныстар (тақырыптық сұраныстар), өмірбаян); 2) генеалогиялық сұраныс (бір немесе бірнеше адамның туыстық байланысын, отбасының тарихын, тегін белгілеу үшін керекті ақпарат беру туралы сұраныс); 3) әлеуметтік-құқықтық сипаттағы сұраныстар (еңбек өтілін және жалақы мөлшерін, жасын, отбасы құрамын, білімін, марапатталуын, зейнетақы жарналарының және әлеуметтік аударылымдардың аударылуын, берілген ғылыми дәрежелер мен атақтарды растау туралы, жазатайым оқиғалар, емдеуде болғаны, жер аударуда болғаны, репрессияға ұшырағаны, ақтап шығарылғандығы, әскери бөлімдерде және құрамдарда қызметте болғаны туралы және экологиялық апат аймағында тұрғаны, бас бостандығынан айыру орнында болғандығы туралы, азаматтық хал актілері туралы сұраныстары). 405. Пайдаланушының сұранысын архив жеке тұлға үшін – тегi, аты, сондай-ақ қалауы бойынша əкесiнiң аты, жеке сəйкестендіру нөмірі, пайдаланушының пошталық және (немесе) электрондық мекенжайы, заңды тұлға үшін – оның атауы, пошталық және (немесе) электрондық мекенжайы, бизнес сәйкестендіру нөмірі көрсетiлген жағдайда қарайды. Сұраныста тақырып (сұрақ), сұратылып отырған ақпараттың хронологиясы көрсетіледі. Сұранысқа жеке тұлға немесе заңды тұлғаның өкілі қол қояды. 406. Архивте сақталған архивтік құжаттардың құрамына кірмейтін сұрату тіркелгеннен бастап күнтізбелік 3 күн ішінде қажетті архивтік құжаттар сақталатын басқа архивке немесе ұйымға жөнелтіледі және ол туралы пайдаланушы хабардар етіледі. 407. Архив жеке тұлғаларды қабылдауды жүзеге асырады. Архив басшысы жеке тұлғалардың сұранысын қабылдаудың және қараудың ұйымдастырылуына дербес жауапты болады. 408. Мемлекеттік органның, жергілікті атқарушы органның, сот органдарының өз функцияларын орындауға байланысты тақырыптық сұраныстарын архив Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қарастырады. Мұндай сұраныстарды орындау ақысыз негізде жүзеге асырылады. 409. Жеке және заңды тұлғалардың тақырыптық және генеалогиялық сұранысы бойынша құжаттарды анықтау ақылы негізде жүзеге асырылады. 410. Архив әлеуметтік-құқықтық сипаттағы сұраныстарды Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген мерзім ішінде ақысыз орындайды. Қайта келіп түскен әлеуметтік-құқықтық сипаттағы сұранысты орындау кезінде немесе пайдаланушының өтініші бойынша алдыңғы берілген архивтік анықтамаға ұқсас архивтік анықтама жасау кезінде осы анықтамаға енгізілген мәліметтердің архивтік анықтамалардағы мәліметтермен сәйкестігін тексереді және қосымша мәліметтер табылған жағдайда, оларды қайта беріліп отырған архивтік анықтамаға қосады. 411. Пайдаланушыларға қызмет көрсету үшін архивтерде оқу залы, танысу залы, архивтік құжаттардың микрокөшірмелерімен, аудиовизуалды және электрондық құжаттармен жұмыс істеу үшін арнайы жабдықтары бар фоноқұжаттарды тыңдау бөлмесі болады. Арнайы бөлінген үй-жай болмаған кезде пайдаланушыларға қызмет көрсету архивтің жұмыс бөлмесінде архив жұмыскерінің бақылауымен жүргізіледі. 412. Пайдаланушылардың архивтің оқу залында архивтік құжаттармен жұмыс істеу тәртібі архив басшысы бекітетін пайдаланушылардың оқу залындағы жұмысының регламентімен айқындалады. Архив пайдаланушыларды осы регламентпен қол қойғызу арқылы таныстырады. 413. Пайдаланушы архивтік құжаттарды, техникалық жабдықтарды және архивтің меншігін ұрлаған немесе оған зақым келтірген жағдайларда архив өзі орналасқан жердегі ішкі істер органына тиісті өтінішпен жүгінеді, залалдың орнын толтыруға басқа да шаралар қолданады. 414. Пайдаланушының тапсырысы бойынша архивтің техникалық мүмкіндіктерін ескере отырып, архивтік құжаттардың көшірмелері (ксерокөшірмелер, микрокөшірмелер, фототаңба, кинокөшірмелер, бейнекөшірмелер, фоноқұжаттардың көшірмелері, сондай-ақ электрондық жеткізгіштердегі көшірмелер) дайындалады. Физикалық жай-күйі қанағаттанғысыз Ұлттық архив қорындағы құжаттардың көшірмелері жасалмайды. Қолжетімділігі шектеулі архивтік құжаттардың көшірмелері Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен жүргізіледі. 415. Көшірме жасауға берілген тапсырыстарды орындау тәртібі, оның ішінде архивтік құжаттарды көшіру көлемі, жарияланбаған тізімдемелер, ҒАА, көшірмені дайындаудың құны және оларды дайындағаны үшін есеп айырысу тәртібі уәкілетті органның бұйрығымен бекітілетін Тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) өткізу жөніндегі қызметтің ақылы түрлерін көрсету қағидаларында айқындалады. 416. Пайдаланушының тапсырысы бойынша дайындалған архивтік құжаттың көшірмелерінде архив архивтік шифрді және архивтік құжаттардың сақтау бірліктері парақтарының нөмірлерін қояды. Құпиясыздандырылған архивтік құжаттардың көшірмесін ресімдеу кезінде көшірменің алғашқы және соңғы парақтарының сырт жақ бетінің оң жақ бұрышына "Құпиясыздандырылған" деген мөртабан басылады. Қажет болған жағдайда, мұндай мөртабан құпиясыздандырылған архивтік құжаттың барлық парағының беткі жағына қойылады. 417. Архивтік құжаттардың көшірмелері пайдаланушыларға, олардың сенім білдірілген адамдарына беріледі немесе көрсетілген мекенжайлар бойынша жіберіледі. Көшірме жасауға тапсырыстарды есепке алу қағаз жеткізгіште немесе автоматтандырылған нысанда жүргізіледі. 418. Архивтік құжаттардың көрмесіне дайындықты және оны өткізуді архив өз бетінше жеке немесе басқа да архивтермен және ұйымдармен бірлесіп ұйымдастырады. Архивтік құжаттардың көрмесін дайындау үшін тақырыптық жоспар (тұжырымдама) және тақырыптық-экспозициялық жоспар әзірленеді. Тақырыптық жоспардың негізінде архивтік құжаттарды, иллюстрациялық және өзге де материалдарды анықтау және іріктеу жүргізіледі. Тақырыптық-экспозициялық жоспарда экспонат үшін іріктелген архивтік құжаттардың, көрме бөлімдеріне сәйкес жүйеленген иллюстрациялық және өзге де материалдардың аннотацияланған тізбесі, олардың көлемі, стендте немесе витриналарда орналастыру тәртібі көрсетіледі. Экспонат үшін іріктеп алынған барлық архивтік құжаттар мен басқа да материалдар аннотацияланады. Басқа тілдегі материалдарға қажет болған жағдайда аудармасы немесе мазмұнының толық аннотациясы беріледі. Архивтік құжаттардың сақталуына көрмені ұйымдастырушылар жауапты болады. Экспонат үшін архивтік құжаттарды ұсынған архив құжаттарды сақтауды қамтамасыз ету талаптарының сақталуын бақылауды қамтамасыз етеді. 419. Архивтік құжаттарды жариялауға дайындау кезінде архив Қазақстан Республикасы Байланыс және ақпарат министрінің 2011 жылғы 16 қарашадағы № 349 бұйрығымен бекітілген, Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2011 жылы 20 желтоқсанда № 7342 тіркелген Ұлттық архив қорының құжаттарын басып шығару қағидаларын және уәкілетті органның басқа да әдістемелік құжаттарын басшылыққа алады. 420. Архив пайдаланылған архивтік құжаттарды есепке алуды қағаз жеткізгіштерде немесе электронды нысанда жүзеге асырады. жүктеу/скачать 100,72 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|