«Машина жасау технологиясының негіздері» пәнінен 5В071200 – «Машина жасау» мамандығының студенттеріне орындау үшін арналған зертханалық практикум



бет2/2
Дата09.07.2018
өлшемі140 Kb.
#48837
1   2

Бетті ø40А6 (-0,010) өңдеудің технологиялық оепрациялары мен әрекеттері

әдіптің ең кіші мәні 2 Zmin, мм

Есептеу өлшемі dесеп, мм

Шақтама Т, мкм

Шекті өлшемдер, мм

Шекті әдіптер, мм

dmax

dmin

2Zmax

2Zmin

1

2

3

4

5

6

7

8

Дайындама

-

43,284

2400

45,684

43,284

-

-

Қаралық жону

2

41,284

820

41,904

41,284

3,78

2

Тазалық жону

1

40,284

170

40,454

40,284

1,45

1

Ажарлау

0,3

39,984

16

40

39,984

0,454

0,3
















Жалпы әдіптер

5,684

3,3

1 баған. Технологиялық үрдісті пайдалана отырып, дайындамадан бастап ақырғы операцияға дейін 1 бағанды толтырамыз.

2 баған. Анықтаманы пайдалана отырып, жалпы әдіптің мәнін анықтаймыз: 2Zжалпы=3,3 мм (2 қосымша) (с. 248 [2])

а) қаралық жону үшін:

2Zmin 2 = 2 мм (жалпы әдіптен шамамен 70%)

б) тазалық жону үшін:

2Zmin 3 = 1 мм

в) ажарлау үшін:

2Zmin 4 = 0,3 мм

3 баған. Ақырғы әрекеттен бастап әдіпті қосу жолымен есептеу өлшемдерін анықтамыз.

а) ақырғы әрекет, яғни ажарлау үшін

dесеп=dmin сызба бойынша = 40 – 0,016 = 39,984 мм

б) тазалық жону үшін

dесеп 3= dесеп 4 + 2Zmin 4

dесеп 3= 39,984 + 0,3 = 40,284 мм

в) қаралық жону үшін

dесеп 2= dесеп 3 + 2Zmin 3

dесеп 2= 40,284 +1 = 41,284 мм

г) дайындама үшін

dесеп 1= dесеп 2 + 2Zmin 2

dесеп 1= 41,284 + 2 = 43,284 мм

4 баған. Дәлдік квалитетіне сәйкес шақтамалар тағайындалады.

а) ажарлау үшін шақтама мәні 16 мкм тең (сызбалық өлшем)

Т4=16 мкм

б) тазалық жону үшән

Т3=170 мкм

в) қаралық жону үшін

Т2=620 мкм



г) дайындама үшін

Т1=()=2400 мкм

5 баған. Дайындаманың ең кіші шекті өлшемдері есептеу өлшемдерінің мәніне тең

dmin i=dесеп

а) dmin 4=dесеп 4=39,984 мм

б) dmin 3=dесеп 3=40,248 мм

в) dmin 2=dесеп 2=41,284 мм

г) dmin 1=dесеп 1=43,284 мм

6 баған. Ең үлкен шекті өлшемдер ең кіші өлшемдерге шақтаманы қосу арқылы анықталады.

dmax i=dmin i + Ti

a) ажарлау үшін

dmax 4=dmin 4 + T4 = 39,984 + 0,016 = 40 мм

б) тазалық жону үшін

dmax 3=dmin 3 + Ti =40,284+0,17=40,454 мм

в) қаралық жону үшін

dmax 2=dmin 2 + Ti =41,284+0,62=41,904 мм

г) дайындама үшін

dmax 1=dmin 1 + Ti =43,284+2,4=45,684 мм

7 баған. Ең үлкен әдіптің мәні алдыңғы және орындалатын әрекеттердің өлшемдері арасындағы ең үлкен шекті өлшемдердің айырмашылығы ретінде анықталады

2Zmax і = dmax i-1 – dmax I =

а) ажарлау үшін

2Zmax 4 = dmax 3 – dmax 4 =40,454-40=0,454 мм

б) тазалық жону үшін

2Zmax 3 = dmax 2 – dmax 3 =41,904-40,454=1,45 мм

в) қаралық жону үшін

2Zmax 2 = dmax 1 – dmax 2 =45,684-41,904=3,78 мм

8 баған. Ең кіші әдіптің мәні алдыңғы және орындалатын әрекеттердің ең кіші шекті өлшемдері арасындағы айырмашылық ретінде анықталады.

2Zmin і = dmin i-1 – dmin i =

а) ажарлау үшін

2Zmin 4 = dmin 3 – dmin 4 = 40.284-39.984=0.3 мм

б) тазалық жону үшін

2Zmin 3 = dmin 2 – dmin 3 = 41,284-40,284=1 мм

в) қаралық жону үшін

2Zmin 2 = dmin 1 – dmin 2 = 43,284-41,284=2 мм

Тексеру:


2Zmax і - 2Zmin і = Ti-1 - Ti

а) ажарлау үшін

2Zmax 4 - 2Zmin 4 = T3 - T4

0,454-0,3 мм =170-16 мкм

0,154 мм = 154 мкм

б) тазалық жону үшін

2Zmax 3 - 2Zmin 3 = T2 – T3

1,45-1 мм = 620-170 мкм

0,45 мм = 450 мкм

в) қаралық жону үшін

2Zmax 2 - 2Zmin 2 = T1 - T2

3,78-2 мм = 2400-620 мкм

1,78 мм = 1780 мкм
2 мысал. Диаметр 50Н9(+0,062) тұрқы тесігі үшін аралық шекті өлшемдер мен өңдеу үшін әдіптерді есептеу

Дайындама – құйма І дәлдік классты

Масса – 3,5 кг

Материал – С415 МЕСТ 1412-701


Өңдеудің технологиялық бірізділігі екі операциядан тұрады: қаралық және тазалық қыру.




Бетті ø50Н9 (+0,062) өңдеудің технологиялық оепрациялары

әдіптің ең кіші мәні 2 Zmin, мм

Есептеу өлшемі Dесеп, мм

Шақтама Т, мкм

Шекті өлшемдер, мм

Шекті әдіптер, мм

Dmax

Dmin

2Zmax

2Zmin

1

2

3

4

5

6

7

8

Дайындама

-

47.562

400

47.562

47.162

-

-

Қаралық жону

1.8

49.362

160

49.362

49.202

2.04

1.8

Тазалық жону

0.7

50.062

62

60.062

50

0.798

0.7

1 баған. Технологиялық үрдісті пайдаланы отырып, ақырғыдан бастап операциямен толтырамыз.

2 баған. Анықтаманы пайдалана отырып, жалпы әдіптің мәнін таңдаймыз.

2Zmin = 2,5 мм с. 204 [2]

а) қаралық жону үшін

2Zmin 2 = 1,8 мм

(жалпы әдіптен шамамен 70%)

б) тазалық жону үшін

2Zmin 3= 0,7 мм

3 баған. Ақырғы әрекеттен бастап әдіптердің мәндерін айыра отырып, есептеу өлшемдерін анықтаймыз.

а) тазалық кеулейжону үшін, яғни ақырғы әрекет үшін диаметр сызба бойынша ең үлкен өлшемге тең

dесеп 1= dесеп 2 - 2Zmin 2= 49,362 – 1,8 = 47,362 мм

dесеп 3= dmax сызба бойынша = 50,062 мм

б) қаралық кеулейжону үшін

dесеп 2= dесеп 3 - 2Zmin 3= 50,062 – 0,7 = 49,362 мм

в) дайындама үшін

4 баған. Әрбір әрекеттің әдіптерінің мәндері дәлдік квалитетіне сәйкес кестелер бойынша бойынша қабылданады.

а) тазалық кеулейжону үшін әдіптің мәні 62 мкм тең (сызбалық өлшем)

T3 =62 мкм

б) қаралық кеулейжону үшін

T2 = 160 мкм

в) дайындама үшін

T1 = ± 0,2 = 400 мкм с. 204 [2]

5 баған. Ең үлкен шекті өлшемдер есептеу өлшемдердің мәндеріне тең.

dmax i=dесеп i

dmax 3=dесеп 3 = 50,062 мм

dmax 2=dесеп 2 = 49,362 мм

dmax 1=dесеп 1 = 47,562 мм

6 баған. Ең кіші шекті өлшемдер ең үлкен шекті өдшемнен сәйкесті әдіпті айыру жолымен анықтайды

dmin і= dmax і= Tі =

а) тазалық кеулейжону үшін

dmin 3= dmax 3= T3 =50,062-0,062=50 мм

б) қаралық кеулейжону үшін

dmin 2= dmax 2= T2 =49,362-0,16=49,202 мм

в) дайындама үшін

dmin 1= dmax 1= T1=47,562-0,4=47,162 мм

7 баған. Ең үлкен шекті әдіптің мәні орындалатын және ақырғы әрекеттердің ең кіші шекті өлшемдерінің арасындағы айырмашылық ретінде анықталады.

2Zmax і = dmin і – dmin і-1=

а) тазалық кеулейжону үшін

2Zmax 3 = dmin 3 – dmin 2=50-49,202=0.798 мм

б) қаралық кеулейжону үшін

2Zmax 2 = dmin 2 – dmin 1=49,202-47,182=2,04 мм

8 баған. Ең кіші шекті әдіптің мәні орындалатын және алдыңғы әрекеттердің ең үлкен шекті өлшемдері арасындағы айырмашылық ретінде анықталады.

2Zmin і = dmax і – dmax і-1=

а) тазалық кеулейжону үшін

2Zmin 3 = dmax 3 – dmax 2=50,062-49,362=0,7 мм

б) қаралық кеулейжону үшін

2Zmin 2 = dmax 2 – dmax 1=49,362-47,662=1,8 мм

Тексеру

а) тазалық кеулейжону үшін



2Zmax 3 – 2Zmin 3= T2 – T3

0,198–0,7 мм= 160-62 мкм

0,098 мм = 98 мкм

б) қаралық кеулейжону үшін

2Zmax 2– 2Zmin 2= T1 – T2

2,04-1,8 мм = 400-160 мкм

0,24 мм = 240 мкм
3 мысал. l=14h12(-0,18) беті үшін аралық өлшемдер мен өңдеуге әдіптерді есептеу

Дайындама – құйма 1 дәлдк классы

Масса 6,2 кг

Материал – болат 45Л


Технологиялық бірізділік бір ретті жонғылаудан тұрады




l=14h12(-0,18) бетті өңдеудің технологиялық оепрациялары

әдіптің ең кіші мәні 2 Zmin, мм

Есептеу өлшемі lесеп, мм

Шақтама Т, мкм

Шекті өлшемдер, мм

Шекті әдіптер, мм

lmax

lmin

Zmax

Zmin

1

2

3

4

5

6

7

8

Дайындама

-

16,82

600

17,42

16,82

-

-

Жонғылау

3

13,82

180

14

13,82

3,42

3

1 баған. Технологиялық үрдісті пайдалана отырып, 1 бағанды толтырамыз.

2 баған. Анықтаманы пайдалана отырып, жалпы әдіпті табамыз Zжалпы=3мм с. 204 [2]

3 баған. Ақырғы әрекеттен бастап әдіпті қосу жолымен есептеу өлшемдерін анықтамйыз,

а) ақырғы әрекет үшін (жонғылау)

lесеп 2 = lmin сызба бойынша = 13.82 мм

б) дайындама үшін

lесеп 1 = lесеп 2 + Zmin 2 = 13,82 + 3 = 16,82 мм

4 баған. Дәлдік квалитетіне сәйкес әдіптерді тағайындаймыз.

а) жонғылау үшін әдіптің мәні 180 мкм тең (сызбалық өлшем).

б) дайындама үшін δ=±0,3 мм

5 баған. Ең кіші шекті өлшемдер есептеу өлшемдерінің мәндеріне тең lmin= lесеп і

а) lmin= lесеп і=13,82 мм

б) lmin= lесеп і=16,82 мм

6 баған. Ең үлкен шекті өлшемдер ең кіші өлшемдерге әдіпті қосу жолымен анықталады.

lmах і= lmin і + T1 =

а) жонғылау үшін

lmах 2= lmin 2 + T2 =13,82+0,18=14мм

б) дайындама үшін

lmах 1= lmin 1 + T1 = 16,82+0,6=17,42мм

7 баған. Ең үлкен әдіптің мәні алдыңғы және орындалатын әрекеттердің ең кіші шекті өлшемдерінің арасындағы айырмашылық ретінде анықталады.

Zmах і = lmахі-1– lmах і=

а) жонғылау үшін

Zmах 2 = lmах 1– lmах 2=17,42-14=3,42 мм

8 баған. Ең кіші әдіптің мәні алдыңғы және орындалатын әрекеттердің арасындағы ең кіші шекті өлшемдері арасындағы айырмашылық ретінде анықталады.

Zmin і = lmin і-1– lmin і=

а) жонғылау үшін

Zmin 2 = lmin 1– lmin 2= 16,82-13,82=3 мм

Тексеру

Zmах і = Zmin і = Tі-1 – Tі



Zmах 2 = Zmin 2 = T1 – T2

3,42 -3 мм= 600 – 180



0,42 мм = 420 мкм

Әдебиеттер
Негізгі әдебиет


  1. Стратегия индустриально-инновационного развития Республики Казахстан на 2003–2015 годы.

  2. Т. Мендебаев. Машина жасау технологиясының негіздері. – Алматы: Ана тілі, 2002. – 316 б.

  3. Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Машина жасау / жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын – Павлодар: «ЭКО» ҒОФ. 2006. – 422 б.

  4. Базров Б. М. Основы технологии машиностроения: учебник для вузов. - М. : Машиностроение, 2005. – 736 с.

  5. Справочник инженера-технолога в машиностроении / А.П. Бабичев, И.М. Чукарина, Т. Н. Рысева. - Ростов н/Д: Феникс, 2006. - 542 с.

  6. Технология машиностроения: в 2 кн. : учеб. пособие для вузов/[Э. Л. Жуков, И. И. Козарь, С. Л. Мурашкин и др.]; под ред. С. Л. Мурашкина. - Изд. 2-е, доп. - М. : Высш. шк., кн. 1 : Основы технологии машиностроения. - 2005. - 278 с.

  7. Технология машиностроения : в 2 кн. : учеб. пособие для вузов/[Э. Л. Жуков, И. И. Козарь, С. Л. Мурашкин и др.]; под ред. С. Л. Мурашкина. - Изд. 2-е, доп. - М. : Высш. шк., кн. 2: Производство деталей машин. - 2005. - 295 с.

  8. И.Н. Колесов. Основы технологии машиностроения. − М. : Высшая школа, 2001. – 590 с.

  9. Проектирование технологических процессов в машиностроении. Учебное пособие. / И.П. Филонов, Г.Я. Беляев, Л.М. Кожуро, В.И. Аверченков и др. − Минск. : Технопринт. 2003. – 910 с.

  10. Суслов А. Г. Качество поверхностного слоя деталей машин. Т.1 – М. : Машиностроение, 2000. – 320 с.

  11. Суслов А.Г. Научные основы технологии машиностроения/А.Г.Суслов, А. М. Дальский. - М. : Машиностроение, 2002.

  12. Вороненко, В. П. Проектирование машиностроительного производства: учебник для студ. вузов/В. П. Вороненко, Ю. М. Соломенцев, А. Г. Схиртладзе. - М. : Дрофа, 2006. - 380 с.


Қосымша әдебиеттер

  1. Технология машиностроения. В 2-х томах. Т. 1 Основы технологии машиностроения. Учебник для ВТУЗов. /В.М. Бурцев, А.С. Васильев, А.М. Дальский и др. − М. : Издательство МГТУ им. Н.Э. Баумана. 1999. – 564 с.

  2. Технология машиностроения. В 2-х томах. Т. 2 Производство машин. Учебник для ВТУЗов. /В.М. Бурцев, А.С. Васильев, О.М. Деев и др.; под ред. Г.Н. Мельникова. − М. : Изд-во МГТУ им. Н.Э. Баумана. 1999. – 640 с.

Каталог: arm -> upload -> umk
umk -> Пән бойынша оқыту бағдарламасының (Syllabus) титулдық парағы
umk -> Методические указания по прохождению учебной практики для студентов специальности 5В020400 «Культурология»
umk -> Пән бойынша оқыту бағдарламасының (Syllabus) титулдық парағы
umk -> Әдістемелік ұсыныстар мен нұсқаулардың; әдістемелік ұсыныстардың; әдістемелік нұсқаулардың титул парағы
umk -> Бағдарламасының титулдық пму ұс н 18. 4/19 парағы (syllabus) Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
umk -> Бағдарламасы Нысан пму ұс н 18. 2/06 Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі
umk -> Программа Форма ф со пгу 18. 2/06 Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі
umk -> Пән бойынша оқыту бағдарламасының (Syllabus) титулдық парағы


Достарыңызбен бөлісу:
1   2




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет