Мазмұны: Қалыптасқан қазақстан -2050 стратегиясы

Для коллектива ВКГУ им. С. Аманжолова коммуникативная площадка G-Global стала местом для развития научного потенциала. В разных разделах G-Global по результатам научных исследований профессорско-преподавательского состава университета опубликованы более 300 научных статей и проектов, что, несомненно, внесет определенный вклад в развитие экономики страны.

Одной из проблем современности является борьба с продолжающимся вот уже пять лет глобальным системным кризисом, который представляет собой переплетение экономического, финансового, энергетического, экологического, продовольственного и социально-политического кризисов.

Выступая на VI Астанинском экономическом форуме, Президент Н. Назарбаев в очередной раз подчеркнул, что основными причинами кризиса являются «...искусственное «раздувание» финансовых пузырей и жажда «легких денег», отсутствие должной ответственности национальных финансовых институтов и слабость глобального финансового управления». Эти и другие причины глобального кризиса до сих пор не устранены. Следовательно, кризис продолжается. Он грозит болезненными взрывами локальных финансовых систем.

Благодаря своевременным мерам, предпринятым руководством страны, Казахстан не только выстоял в условиях кризиса. По итогам 2012 года в рейтинге Всемирного банка «Ведение бизнеса» республика заняла 49-е место, а по показателю «Защита инвесторов» – 10-е. В рейтинге конкурентоспособности Всемирного экономического форума республика занимает 51-е место, то есть вплотную приблизилась к достижению амбициозной цели – войти в число пятидесяти наиболее конкурентоспособных стран мира. Как видно, эта задача вполне выполнима, если двигаться по курсу, обозначенному Главой государства.

По инициативе Н. Назарбаева в настоящее время в республике начата реализация Стратегии «Казахстан-2050», главной целью которой является превращение нашей страны в одну из тридцати самых развитых стран мира, прогрессирующих на основе инновационных экономических и социальных принципов. Самым важным из этих принципов является принцип «экономика – энергетика – экология». Для сохранения и приумножения завоеванных позиций Казахстану необходимо своевременно освоить технологии, характерные для пятого технологического уклада, а также занять свою нишу в формирующемся в настоящее время шестом технологическом укладе, основой которого являются нанотехнологии и новые конструкционные материалы, биотехнологии, IT-технологии, альтернативная энергетика, освоение космоса и др. У Казахстана имеются для этого все необходимые предпосылки. Осуществляемая в нашей стране модернизация представляет собой процесс ускоренного развития национальной экономики в направлении высокотехнологичной индустриализации и формирования постиндустриального базиса на основе системной трансформации народнохозяйственного комплекса в направлении устойчивого развития и инновационного преобразования производительных сил.

Необходимость подобных преобразований возрастает в условиях предстоящего вступления Казахстана во Всемирную торговую организацию, так как они способствуют обеспечению конкурентоспособности на мировом рынке продукции, производимой отечественными предприятиями. При этом речь идет не только о повышении конкурентоспособности уже освоенной продукции, но и расширении ассортимента и степени готовности к потреблению продукции с высокой добавленной стоимостью. В условиях модернизации экономическая политика Казахстана должна быть нацелена на обеспечение среднегодовых темпов роста ВВП в размере 5–7% при уровне инфляции, не превышающем 3–4% в год. При этом задачи экономической политики можно сформулировать следующим образом:

– ликвидация структурных барьеров, препятствующих развитию национальной экономики;

– поддержание бюджетного дефицита в размере менее 3% ВВП;

– снижение процентной ставки по банковским кредитам до 10% и менее;

– развитие конкуренции на основе эффективно функционирующей правовой системы и эффективного государственного администрирования;

– формирование привлекательного инвестиционного климата и поощрение инвестиций, особенно в высокотехнологичные производства;

– развитие науки и технологий в качестве важнейшего ресурса, обеспечивающего экономический рост.

Экономика XXI века – это экономика, основанная на инновациях, материализованных в виде новых, высокоэффективных, наукоемких технологий товаров и услуг. Это «экономика знаний», или «экономика, основанная на знаниях». Такая экономика представляет собой качественно новую систему использования и внедрения знаний в практическую жизнь.

Особенностью экономики знаний является сочетание духовного, информационного и материального производства при приоритете духовного производства. При этом акцент делается не на накоплении знаний, а на формировании качественно новых знаний.

В условиях экономики знаний инновации становятся наиболее существенным условием:

– создания новых рабочих мест для высококвалифицированных специалистов;

– эффективного бизнеса, создающего новые и улучшенные товары и услуги;

– применения новых технологий, снижающих негативные техногенные эффекты предшествующей технологической базы индустриальной экономики.

В свою очередь необходимыми условиями для инновационной деятельности являются:

– широкая диффузия научных знаний и информации;

– формирование инновационной инфраструктуры и инновационных кластеров;

– развитие человеческого капитала, обладающего восприимчивостью к новым знаниям, включая создание условий для обучения и профессионального совершенствования работников на протяжении их жизни;

– государственно-частное партнерство, основанное на использовании новых знаний и инноваций.

В Казахстане формирование экономики знаний еще только начинается. Новые знания, инновации пока еще не стали существенным фактором социально-экономического развития страны. Так, несмотря на тенденцию к росту, уровень инновационной активности казахстанских предприятий все еще остается на низком уровне – 5,7%, в то время как в промышленно развитых странах около 70% предприятий осуществляют инновации, связанные с расширением ассортимента производимой продукции.

В настоящее время в Казахстане преобладают производства, относящиеся к третьему технологическому укладу (около 65%). Доля производств четвертого технологического уклада составляет около 35%, пятого – около 1%. При этом около 60% инвестиций осуществляется в производства, относящиеся к четвертому технологическому укладу.

Реализуя стратегию догоняющего индустриально-инновационного развития, Казахстан, как показывает опыт Республики Корея и Малайзии, может перешагнуть через одну ступень, отдавая предпочтение селективному развитию производств четвертого и пятого технологического уклада.

В процессе экономической модернизации необходимо адаптировать передовой опыт промышленно развитых стран в части использования наиболее совершенных технологий и «ноу-хау» к казахстанским условиям. При этом не следует пренебрегать опытом отечественных предприятий.

Для осуществления экономического прорыва в республике имеются необходимый экономический и научно-технический потенциал, для эффективного использования которых требуется наличие политической воли и формирование соответствующего менталитета населения страны.

За период обретения республикой независимости Казахстан, пройдя самостоятельный и сложный путь, превратился в стабильное и динамично развивающееся государство, занимающее достойное место в мировом сообществе. В период становления республика столкнулась с серьезными общественно-политическими, экономическими проблемами, в том числе и в сфере образования и науки. Благодаря правильно выбранному Президентом Республики Казахстан Н. Назарбаевым курсу, казахстанцы преодолели трудности строительства независимого государства, осуществили демократические преобразования и рыночные реформы.

Общей целью образовательных реформ, согласно Государственной программе образования Республики Казахстан на 2011–2020 годы, являются развитие, модернизация, адаптация национальной системы образования в новой социальной среде, которые становятся возможными благодаря всесторонней поддержке, использованию современных достижений науки и техники.

Структура образования приведена в соответствие с Международной стандартной классификацией образования. Создаются условия для введения 12-летней модели обучения. Реструктурировано техническое и профессиональное образование. Введена трехуровневая подготовка специалистов: бакалавр – магистр – доктор PhD. Утвержден Классификатор специальностей высшего и послевузовского образования Республики Казахстан, содержащий укрупненные группы специальностей.

В сложившейся ситуации основной целью подготовки кадров специальностей ВКГУ им. С. Аманжолова является обеспечение взаимосвязи теоретической подготовки студентов с практической деятельностью будущих специалистов. Для решения данной проблемы на базе ВКГУ им. С. Аманжолова функционируют 28 кафедр, Национальная научная лаборатория коллективного пользования (ННЛКП), УНИЦ экологии, УНИЦ гуманитарных наук, Центр подтверждения квалификации (ЦПК), реализуется более 20 научных проектов, в том числе совместно с АО «Фонд развития предпринимательства «Даму». Один из этих центров – Национальная научная лаборатория коллективного пользования – является единственным среди региональных вузов.

Восточно-Казахстанская область обладает необходимыми ресурсами для социально-экономического развития не только региона, но и страны в целом. Придать уникальность уже имеющемуся потенциалу области можно путем развития промышленности, туристического, инвестиционного, инновационного, человеческого составляющих современной экономики. Это является основой для обеспечения в долгосрочной перспективе конкурентоспособности казахстанских производителей на международном рынке. Предпосылками для создания такого продукта являются благоприятные климатические условия, богатый ландшафтно-рекреационный потенциал региона, а также самобытное историко-культурное наследие, наличие инфраструктуры бизнеса и крупных промышленных предприятий.

//Казахстанская правда.-2013.-1 июня.- С. 6
Гүлімжан СҮЛЕЙМЕНОВА, Қ Республикасы Президентінің жанындағы

Мемлекеттік басқару академиясы Мемлекеттік қызметшілерге қосымша білім беру

институтының директоры. Хатира ҚҰДАЙҚҰЛОВА, Қашықтықтан оқыту және өңірлік орталықтармен жұмыс жөніндегі сектор жетекшісі.
Білім мен білік ұштасқанда ұтымды
Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев «Қазақстан-2050» Стратегиясы – қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» атты Қазақстан халқына Жолдауында мемлекеттік басқаруды одан әрі нығайтып, қазақстандық демократияны дамыту қажеттілігі туралы айта келе, былай деген болатын: «Біздің мақсатымыз – мемлекеттік басқарудың жаңа түрін қалыптастыру. Ол қоғамға қызмет ету мен мемлекеттілікті нығайтудың жаңа міндеттеріне сай болуы тиіс. Алдымызда, мен бүгін жариялаған қағидаларға сәйкес, халыққа және мемлекетке қызмет етуді барлығынан жоғары қоятын кәсіпқой мемлекеттік аппарат қалыптастыру міндеті тұр».

Президентіміз алға қойып отырған бұл міндеттерді жүзеге асыру мемлекеттік қыз­метшілердің кәсіби біліктілігін арттыру ісімен тікелей айналысатын Елбасының жанындағы Мемлекеттік басқару академиясының ұжымына, соның құрылымдық бір бөлімі – Мемлекеттік қызметшілерге қосымша білім беру институтына да үлкен міндеттер жүктейді. Осы орайда, институт мынадай оқу түрлерiн ұйымдастырып отыр: мемлекеттiк қызметке алғаш келген мемлекеттік қызметшілерді қайта даярлау; басшы қызметке жаңа тағайындалған мемлекеттік қызметшілерді қайта даярлау; мемлекеттік қызметшілердің бiлiктілiгiн арттыру (күндізгі оқу түрі және қашықтықтан оқыту түрі бойынша). Мұның бәрі арнайы оқыту бағдарламалары бойынша жүзеге асырылады. Бағдарламалар мемлекеттік қызметшілердің жеке және басқарушылық құзыреттіліктер мен қабілеттерін дамытуға бағытталған.

Дәрістерді озық отандық және шетелдік сарапшылар өткізеді. Олардың басым бөлігі мемлекеттік басқару саласында көп жылдардан бері еңбек ететін тәжірибелі әрі білікті практик мамандар мен жоғары лауазымды мемлекеттік қызметкерлер. Олардың қатарында Сенат және Мәжіліс депутаттары А.Башмаков, О.Әбдікәрімов, А.Тасболатов, К.Бұрханов, М.Әбенов, А.Смайыл, О.Асанғазы, С.Бычкова, Мемлекеттік қызмет істері жөніндегі агенттіктің төрағасы Ә.Байменов, Экономикалық даму және сауда вице-министрі М.Әбілқасымова, Мәдениет және ақпарат министрлігінің жауапты хатшысы Ж.Құрманғалиева, Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау вице-министрі Б.Нұрымбетов, «Нұр Отан» халықтық-демократиялық партиясының сараптама және әлеуметтік қолдаулар орталығының лекторы Қ.Қазкенов және т.б. бар. Шетелдік сарапшылар қатарын Ұлыбританияның экс-Премьер-министрі Т.Блэр, оның кеңесшісі Дж.Пауэлл, Американың мемлекеттік басқару ассоциациясының президенті С.Кондри құрайды. Олардың дәрістерін тыңдаушылар әрдайым қызыға күтеді.

Институт жылына 60-тан астам біліктілікті арттыру семинарлары мен қайта даярлау курстарын ұйымдастырады. Онда 3 мыңға жуық мемлекеттік қызметшілер біліктіліктерін арттырады. Биылғы оқу жылында мемлекеттік қызметшілер «Мем­лекеттік қызмет сапасын басқару», «Стратегиялық жоспарлау», «Қазақстан Рес­публикасындағы бюджеттік жоспарлау», «Мемлекеттік басқарудағы ақпараттық технологиялар», «Мемлекеттік тілде іс қағаздарын жүргізу», «Ресми жазылым», «Этикалық мәдениет – жеке имидждің негізі», «Қазақстан Республикасындағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес стратегиясы», «Интеграциялық үдерістер мен көпжақты дипломатия», т.б. тақырыптарда өз біліктіліктерін көтерді. Сондай-ақ, мемлекеттік қызметшілер қашықтықтан оқыту жүйесі бойынша өткізілетін курстарда да білімдерін толықтырып жүр.

Мемлекеттік қызметшілердің біліктілігін арттыру нарығында академиямен қатар ведомстволық институттар, жеке оқу орындары және облыстардағы өңірлік оқыту орталықтары жұмыс жасайды. Соның ішінде, өңірлік оқыту орталықтарының барлық жұмысы академиямен, Мемлекеттік қызмет істері агенттігімен және оның аймақтық басқармаларымен, жергілікті әкімдіктердің аппараттарымен тығыз байланыста жүргізіледі. Оның мысалы ретінде биылғы 30 сәуірде Мемлекеттік басқару академиясы өткізген «VI Астана экономикалық форумы» аясында «G-Global» Халықаралық коммуникативтік алаңындағы DBB академиясы (Германия), Чосон университеті (Оңтүстік Корея), Литва мемлекеттік әкімшілік институты, Ресей халықтар достастығы университеті және мемлекеттік қызметшілерді өңірлік оқыту орталықтары өкілдері қатысқан «Мемлекеттік қызметшілерді оқытудың жүйесін жетілдіру мәселелері» деп аталатын виртуалды конференцияны атаған жөн. Үстіміздегі жылдың 14 мамырында Мемлекеттік қызмет істері жөніндегі агенттіктің төрағасы Ә.Байменов пен мемлекеттік қызметшілерді өңірлік оқыту орталықтары өкілдерінің қатысуымен өткізілген «А» корпусының кадрлық резервін қалыптастыру мәселелері бойынша селектрлік онлайн кеңес те осы санаттағы маңызды іс-шара болды.

Заман талабына сай соңғы жылдары өмірге келген бағыт – қашықтықтан оқыту. Академияда 2012 жылдан бастап қашықтықтан оқыту жүйесі бойынша ай сайын мемлекеттік қызметшілер мен Қазақстан азаматтарының біліктілігін арттыру курстары өткізіле бастады. Жер аумағы үлкен біздің еліміздің жағдайында қазіргі заманғы ақпараттық технологиялардың мүмкіндіктерін ұтымды пайдалана отырып, азаматтарға қашықтықтан білім берудің маңызы өзгеше екенін баса айтқымыз келеді. Бұл мемлекеттік қызметшілердің білімін толықтыру үшін жұмыстан қол үзбеуіне және бюджеттік органдардың қаржысын үнемдеуге мүмкіндік береді.

Академияда бірнеше пәндер бойынша білім беру курстары, тестік сұрақтар мен тапсырмалар орналастырылған қашықтықтан оқыту веб-портал жұмыс істейді. Онда мемлекеттік қызметшілер негізгі жұмысынан қол үзбей қашықтықтан оқыту жүйесі бойынша өткізілетін 72 сағаттық біліктілігін арттыру курстарында білімдерін толықтырса, бұл курстар 5-7 модульдерден тұрады және оқу 1 айға созылады. Олар аталған курстар бойынша теориялық материалдарды оқып, үйренеді, тапсырмалар орындап, тестілік сынақтар тапсырады. Жазба жұмыстарын академияның біліктілігі жоғары оқытушылары тексереді.

Қашықтықтан оқыту жүйесі бойынша тыңдаушылар өз бетінше білім алып, электронды пошта мен академияның қашықтықтан оқыту жүйесінің құралдарын пайдалану арқылы оқытушылармен әрдайым байланыста жұмыс істеуге мүмкіндіктері бар. Сондай-ақ білім алушылар өздері таңдаған курстары бойынша топтық шараларға, форумдарға, чаттарға (интернет арқылы сөйлесудің бір түрі) және т.б. іс-шараларға қатысады.

Осы күндері жүргізіліп жатқан мемлекеттік қызметтегі реформаға сәйкес академия мемлекеттік қызметшілердің кәсіби біліктілігін арттырудың бағыттары мен мазмұнын қайта қарастыруда. Ол үшін біздің ұжым ГФР-дың ДВВ академиясының, Францияның Мемлекеттік басқару ұлттық мектебінің, АҚШ-тың Федералды мемлекеттік қызметшілерді оқыту институтының, Оңтүстік Кореяның мемлекеттік қызметшілерді оқыту институтының және де басқа оқу орындарының тәжірибесін жан-жақты зерттеп, жаңа бағдарламалар үлгісін дайындап отыр.

Жаңа оқу жылында академияның орталық және жергілікті мемлекеттік орган­дардың қызметшілеріне арналған кәсіби біліктілігін арттыру бағдарламалары А және Б корпустары үшін екіге бөлінетінін де айта кеткен жөн.

А корпусындағы оқыту бағдарламалары мемлекеттік саясат пен басқару, көшбасшылық, өзгерістерді басқару, жобаларды басқару атты бағыттарды қамтитын болады. Ал Б корпусындағы оқыту бағдарламалары жеке және басқару компетенцияларын дамытуға бағытталады.

Мемлекеттік органдарда Персоналды басқару қызметтері ашуына байланысты академия осы сала мамандарының біліктілігін арттыру курстарын ұйымдастыруды қолға алуда. Алғашқы курс маусым айында Еуроодақтың қолдауымен өткізілетінін атап өткіміз келеді.

Міне, осы ауқымды жұмыстар білімді және білікті мемлекеттік қызметшілерді дайындауға бағытталып отыр.
//Егемен Қазақстан.-2013.-7 маусым.- 2 б.


Қазақстандағы жоғары білім
Нуриля Шаханова,

МИССИЯ ВЫПОЛНИМА

Помощь малообеспеченным студентам

доктор философских наук, профессор, директор Программы образовательных грантов «Бота» Общественный фонд «Бота» создан в 2008 году правительствами трех стран: Казахстана, Соединенных Штатов Америки и Швейцарии.