Палетка - тең шаршыларға бөлінген мөлдір пластина. Палеткамен өлшенген аудан квадрат бірліктермен есептеледі.
Бірлік
|
ұзындық
|
Аудан
|
Көлем
|
1см
|
1см²
|
1см³
|
2.3. Жазықтықтағы геометриялық фигураларға қатысты
шамаларды пайдалану
Есеп.
Қырманда 3 машина астық тасыды. Бірінші машина 3 т 2 ц, ал екінші машина одан 1 т 4 ц, астық артық тасыды. Үшінші машина екіншіге қарағанда 2 есе кем астық тасыған болса, барлығы үш машина қанша астық тасыды?
Шарты:
1 машина - 3 т 2 ц
2 машина - ?, 1 т 4 ц артық
3 машина - ?, 2 есе кем
Сұрағы: Үш машина қанша артық тасыды?
Шешуі:
1.3т2ц+ 1 т4ц = 4т6ц
2. 4т6ц:2 = 2тЗц
3. Зт2ц+4т6ц+2тЗц=10т1ц
Жауабы: Үш машина 10 т 1 ц астық тасыды.
Есеп.
Әр дорбада 2 килограмнан қант бар 4 дорбада неше килограмм қант бар?
Бұл есепте әр дорбада екі килограмнан бар екендігін кесінді түрінде көрсетіп, оны сала білу қажет, сонда ғана оқушы жете түсіне алады. 4 дорбада 2 + 2 + 2 + 2 = 8 килограмм қант бар екенін есептедік және оны былай жазамыз - 8 кг.
2) Қозғалысқа байланысты есепті шығарудағы ескеретін жағдайлар.
8 - жол -км, м, дм, см, мм.
V - жылдамдық - км/сағ, м/мин т.с
Т - уақыт - сағ, мин, сек.
Есеп.
Жүк машинасы 579 км жолды 13 сағатта жүріп өтуі тиіс. Ол қара жолмен 35 км/сағ жылдамдықпен 9 сағат жүргеннен кейін тас жолға шықты. Межелі жеріне мезгілінде жетуі үшін ол тас жолмен қандай жылдамдықпен жүруі тиіс?
Шарты:
8 -579км
Т- 13 сағ Қана жол 35 км/сағ - 9 сағ
Сұрағы: тас жолды?
Жылдамдық жүрді
Шешуі:
1. 35*9 = 315 км
2. 13-9 = 4 сағ
3.579-315 = 264 км
4. 264:4 = 66 км/сағ
Жауабы: тас жолды 66 км/сағ жылдамдықпен жүруі тиіс. Аудан өлшем бірліктері. 1 км2= 10.00000 м2
ұзындықты
|
ауданды
|
Көлемді
|
1 см
|
|
|
1 м2= 100 дм2 1 дм2 = 100 см2 1 м2= 10000 см2
2 2
1 см = 100 мм
1 дм = 10000 мм2
Көлем өлшем бірліктері. 1 км3 =1000000000 м3 1 м3 = 1000 дм3 1 дм3= 1000 см3 1 м3 = 1000000 см3 1 см3= 1000 мм3 1 дм= 1000000 мм3
Есеп: Тік төртбұрыштың ұзындығы 1м 5 см, ал ені одан 7 есе кем. Периметрі осы тік төртбұрыштың периметріндей шаршының қабырғасын тап.
Шарты:
Ұзындығы - 1м 5 см
Ені - ?, 7 есе кем
Сұрағы: шаршының қабырғасын тап.
Шешуі: Р = а+в+а+в= 2а+2в= 2(а+в) 1 м 5 см = 105 см, а =105 см
1. 105:7=15 см
2. Рміи= 2 (а+в) = 2 (105+15) = 240 см
3. Р м = 4 а, 240:4=60см
Жауабы: шаршының қабырғасы 60 см-ге тең.
Есеп: Ені тік төртбұрыштың аудандары бірдей. Бірінші тік төртбұрыштың ұзындығы 18 см, ені 15 см, Есеп екінші тік төртбұрыштың ұзындығы 27 см болса, оның ені неге тең?
Шарты:
S1 = S2
1 -ұз - 18 см
ені - 15 см
2- ұз -27 см
Сұрағы 2 тік төртбұрыштың ені неге тең?
Шешуі: S = а.в, тік төртбұрыштың ауданы оның ұзындығы мен енінің көбейтіндісінен тұрады.
1. 18 см . 15 см = 270 см
2. 270 см .27 см= 10 см
Жауабы: екінші тік төртбұрыштың ені 10 см-ге тең
Мұндай есептерді шығарғанда геометриялық фигуралардың анықтамасын айтып оның қасиеттерін еске түсіріп формулаларын қорытып шығару оқушылардың іскерлігін дамытатын жол болып табылады.
Қорытынды
Бастауыш сыныптарда өлшем бірліктерді үйретуде қалыптасатын түсініктер деген тақырыпты жаза отырып мынадай қорытындыға келдім.
Өмірде кездесетін барлық ұғымдар, қажетті материалдар қарастырылады, оларды оқып үйренуде еліміздің білім саласына деген жасалып жатқан барлық заңдарын орындауға тура келетіндігі байқалады. Қазақстан Республикасының білім беру саласындағы заңдар Қазақстан Республикасының Конституциясында негізделеді және мемлекет саясат принциптерін айқындайды. «Бақыт кілті - еңбекте» деген түсінігін халқымыз «Еңбек пен өмірдің егіз» екенін тәжірибеде дәлелденген. Оны осы тақырып бойынша айтсам оқушының ойлау қабілетін дамытып, зеректігін аша білу, жаттандыққа үйрету, ұқыптылық сауаттылық қасиеттерін тереңдете түсу болып табылады. Әрбір түсініктерді сөйлеу арқылы теория мен практиканы байланыстыра отырып жеткізу, сөйлемдерді дұрыс жасай білу үшін «Тіл» туралы заңды әрбір сабақта пайдалану қажет. Мұндағы келешек жастарды Отанын сүюге, ана тілін қадірлеуге және бағалауға дағдыландыру.
Қазіргі заман математиканың жан жақты дамыған кезеңі Ғылымның қайсы саласын алсақ та, математикалық білім жүйесінің қолданылмайтын жері жоқ деп айтуға болады. Мысалы: физикада, биологияда, география да, космосты игеруде және тағы басқа ғылымдар саласында математика ең қажетті құралдардың бірі. Сондықтан да математикалық білім көзінің бастауы, бастауыш сыныптардан басталатын математикалық білім жүйесіндегі ұғымдардың алатын орны ерекше деп есептейміз.
Пайдаланған әдебиеттер тізімі.
1. М.А.Бантова, Г.В.Бельтюкова, А.М.Полевизикова. «Бастауыш
сыныптарда математиканы оқыту методикасы». Алматы «Мектеп»
1978ж.
2. Т.Қ.Оспанов, Ш.Х.Құрманалина, С.Қ.Құрманалина «Бастауыш
мектепте математиканы оқыту әдістемесі. Астана «Фолиант» баспасы.
2011 ж.
3.Т.Қ.Оспанов, О.В.Кочеткова, Ж.Қ.Астамбаева.
«Жаңа буын оқулықтары бойынша бастауыш сыныптарда
математиканы оқыту әдістемесі» Алматы «Атамұра» - 2017ж.
4. Ө.Ш.Төлегенов. «Математиканың бастауыш курсының теориялық
негіздері» Астана - 2011 ж. «Фолиант баспасы»
5. Т.Қ.Оспанов, Ш.Х.Құрманалина, С.Қ.Құрманалина.
«Математиканың теориялық негіздері» Астана - 2016 ж, «Фолиант»
баспасы
6. Т.Қ.Оспанов, М.В.Маркина, Г.Т.Керемқұлова, И.И.Свидченко
«Математиканы оқыту әдістемесі» «1-4 сыныптар» Алматы «Атамұра»
2016 жыл.
7. Бағдарлама 1-4 сыныптар.
8. Қ.Р-ның «Білім туралы заңы».
Достарыңызбен бөлісу: |