Мазмұны Кіріспе І тарау. Аминдер
жүктеу/скачать 1,51 Mb.
|
Дип.-Ароматик-аминдер
- Бұл бет үшін навигация:
- Изомерия. Номенклатура.
- 1.2.Алу әдістері.
- Гофман Август Вильгельм
| І тарау. Аминдер
1.1. Аминдердің изомері және номенклатурасы. Аминдерді алкилмен алмасқан аммиакты туындылары деп қарауға болады. Сутектің неше атомдары радикалмен алмасқанына қарай,аминдер біріншілік R—NH2, екіншілік R2NH және үшіншілік R2N деп топтарға бөледі. Сөйтіп, мұндағы біріншілік, екіншілік және үшіншілік деген түсініктер көміртек атомының сипатын байланысты емес, аммиактың азот атомындағы сутек атомдарының алмасу дәрежесіне байланысты. Изомерия. Номенклатура. Аминдердің изомериясы көміртек тізбегіндегі амин тобының орналасқан орнына және азот атомымен байланысқан радикалдың санына және соның құрылысына байланысты. Аминдерді әдетте аммиактың aлкилмeн алмасқан туындысы деп қарап рационал номенклатура бойынша атайды:әуелі, амин құрамындағы радикалдар аталады, содан кейін амин деген сөз қосылады. Сонымен жалпы құрамы мынадай: C4H11N қосылыстардың құрылысы төменде жазылғандардай бола алады: Сөйтіп, C4H11N —жалпы формулаға 4 біріншілік амин, 3 екіншілік және 1 үшіншілік аминдер сәйкес келеді. 1.2.Алу әдістері. Аминдер техникада да және лабораториялық практикада да көп қолданылады, сондықтан да оларды алу әдістері көп. 1. Аминдерді спирттердің буларымен аммиактың қоспасын 3000С -де катализатор (А12О3, ТҺО2) арқылы жүргізіп алады: 2. Галогенді туындыларға аммиакпен әрекет жасап әр түрлі аминдердің тұздары алынады, өйткені реакция жүргенде түзілетін аминдер (аммиактың әсерінен тұздардың жарым-жартылап айырылу нәтижесінде) өз беттерінше галогеналкилдермен реакцияласады (Гофман); Гофман Август Вильгельм Август Вильгельм Гофман (1818 жылы 8 апрель, Гисен-1892 жылы 5 май, Берлин) – неміс химик-органигі. Гисен университетін тамамдады. 1861 жылдан Лондон химиялық қоғамның президенті. 1865 жылы Берлин университетінде химия кафедрасынан орын алды (1865-1992жж). 1868 жылы Герман химиялық қоғамының негізін салды, 1892 жылы осы қоғамның өкілі болды. 1841 жылы Гофман таскөмір смола (шайыр) сында анилин және хиноминді анықтады. 1845-1846 жылдары Д.Ш.Маспрэтпен бірге толуидинді ашты. 1850 жылы Гофман иодты этилді С2Н5У аммикапен қыздыру арқылы аминдер алуға мүмкін болатынын көрсетті. 1881 жылы Гофман біріншілік аминдерді карбон қышқылдары амидтерінен алудың әдісін ұсынды. (Гофман реакциясы). 1871 жылы Гофман К.А.Марциуспен бірге мына типті қата топтасуды ашты: С6Н5 – DH – CH3 → CH3 – C6H4 – NH2 Гофман біріншілік аминдерді қышқыл амидртерінен оларға бром және сілті әсер ету арқылы түзілу әдісін ойлап тапты (1881ж) Мұндағы соңғы өнім толық алмасқан аммонилі қосылыс деп қаралады және триметиламмоний (үш метилды аммоний) деп аталады. Осы қоспаны сілтімен әрекеттестіріп, су буымен қыздырып айдайды. Біріншілік, екіншілік және үшіншілік аминдер су буымен айдалып шығады да, толық алмасқан аммоний гидро-тотығы [(CH3)4N]OH айдау процесі жүргізілген колбада қалып қояды. Екіншілік және үшіншілік аминдерді ажырату үшін олардың кейбір сульфохлоридтерімен әр түрлі қабілеттілікпен реакцияласатындығы пайдаланылады. 3.Қышқылдардың амидтері бромды (немесе хлорлы) сілтімен ыдыратылатын болса (Гофман) бірінші аминдер түзіледі: 4.Нитроқосылыстар катализаторлар Pt, Pd, Ni барында сутекпен немесе басқа әдіспен тотықсызданып бірінші аминдер түзеді: 5.Нитрилдер мен изонитрилдер тотықсыздандырғыштар немесе сутекпен катализаторлар Pt, Pd, Ni барында әсер еткенде нитрилдің сипатына қарай және тотықсыздандыру жағдайына қарай не біріншілік, не екіншілік аминдер, не солардың қоспасын береді. Изонитрилдердің тотықсыздануы көбінесе екінші аминдер түзілуге әкеліп соғады: жүктеу/скачать 1,51 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|