Мазмұны Кіріспе І тарау. Аминдер


Ядрода аминотобы бар орны алмасңан аминдер



бет10/14
Дата25.11.2022
өлшемі1,51 Mb.
#159739
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   14
Байланысты:
Дип.-Ароматик-аминдер

2.4.Ядрода аминотобы бар орны алмасңан аминдер
1. Нитрозоалмасқан аминдер
Аминдерді нитрлеуді, тотығу процестері мен фенолдардың түзілуіне ұшырамау үшін, алдын ала аминотопты қорғау, мысалы, ацетилдеу арқылы жүргізеді. Әдеттегі жағдайда n-нитроанилин нитрлеудің басты өнімі болып табылады. Концентрациялы күкірт қышқылында п- және м- нитроанилиндердің тең мөлшерлерінің қосындысы алынады.
о- және п- Нитроанилиндерді галогенді нитробензолдарды аммиакпен әрекеттестіруімен де алуға болады.



Нитроанилиндердің негіздігі әдетте бастапқы аминнің негіздігінен төмен, о- және п-Нитроанилиндер сілтілермен қыздырғанда аминотопты гидроксилге айырбастайды. Бұл толық иитрленген анилин — пикрамид үшін ерекше оңай өтеді:



Нитроанилиндер бояу өндірісінде көп қолданылады. Тетранитрометиланилин тетрил деген атпен кұшті бризантты қопарылғыш зат есебінде қолданылады.
2. Сульфоалмасқан аминдер
Анилинді күкірт қышқылымен 200°С-ге дейін қыздырғанда сульфанил қышқылы алынады.






Сульфанил қышқылы суда нашар ериді. Ол ішкі тұз болып табылады. Сілтілермен нормаль тұздар береді. Қышқылдармен тұз бермейді.



Сульфанил қышқылы анилбояу өндірісінде кеңінен қолданылады. Сульфанил қышқылының амиді медицинада стрептоцид деген атпен қолданылады.

Анилиннін м-сульфоқышқылы — метанил қышқылы — нитробензолсульфоқышқылды тотықсыздандыру арқылы алынады. Бояу өндірісінде қолданылады. о-Изомер п-броманилинді сульфолау, әрі қарай тотықсыздандыру арқылы алынады.




3. Аминофенолдар



о-, м- және n-аминофенолдар белгілі
Алу тәсілдері. 1.Тиісті нитрофенолдардың тотықсыздандыру аминофенолдар алудың әдеттегі тәсілі болып табылады. Тотықсыздандыруды мырыш ұнтағы мен судың, натрий гидросульфитінің (Na2S2O4) әсерімен сілтілік ерітіндіде жүргізеді:



2. Оларды, сондай-ақ екі атомдық фенолдарды, әсіресе мета-қатардағы екі атомдық фенолдарды аммиакпен қыздыру арқылы алуға болады:



3.Нитробензолды концентрациялы күкірт қышқылының қатысуымен электролиттік тотықсыздандыру n-аминофенол алудың техникалық тәсілі болып табылады. Алдымен түзілетін фенилгидроксиламин қайта топтасуға ұшырап, п-аминофенол түзіледі:





4. Оксиазоқосылыстарды тотықсыздандыру аминофенолдар алудың қолайлы лабораториялық тәсілі болып табылады.



Физикалық қасиеттері. Аминофенолдар — суда еритін,. түссіз кристалдық заттар.
Хамиялық қасиеттері. 1Аминофенолдардың тым активті функционалдық екі тобы бар. Олар қышқылдармен тұздар және күйдіргіш сілтілермен феноляттар түзеді, яғни амфотерлік қасиеттер көрсетеді:



2.Өте күшті тотықсыздандырғыштар болып табылады, соның арқасында фотографияда қолданылады:



3.Ацилдегенде ең алдымен аминотоп әрекеттеседі:





4.Аминофенолдар алуан түрлі деакцияларда гетероциклді қосылыстарды оңай береді. Мысалы, сірке ангидридімен әрекеттескенде,






фосгенмен әрекеттескенде және т. б.
Жеке өкілдері. Аминофенолдар айқындауыш ретінде бояғыштар дайындауда аралық өнімдер және дәрі-дәрмектік заттар есебінде қолданылады.



Кәдімгі айқындаушы болып табылатындар: родиналь, (п-аминофенол), метол (п-метиламино-фенол CH3NH —С6Н4ОН), амидол (2,4-диаминофенол)
Бұл заттардың барлығы да кәдімгі тұздар күйінде қолданылады.
Бояу өндірісінде пайдаланылатындар: анизидиндер, (метоксианиминдер) және фенетидиндер (этоксианилиндер)—азобояғыштар өндірісінде, п-аминофенол — күкіртті бояғыштар өндірісінде, м-диметиламинофенол— родаминді және розамицді бояғыштар өндірісінде.
Медицинада фенацетин,— ацетофенетиднн (1,4) қолданылады.




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   14




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет