Тақырып 9. Инклюзивті білім беру жағдайында ЕББҚ бар балалардың білім алу қажеттіліктерін бағалау.
Тақырып сұрақтары:
1. БҚ бағалау кезеңдері. Мақсаттары, іс-шараларды белгілеу (іс-әрекеттер) және ЕББҚ-ның әрбір кезеңін бағалау құжаттары
Дәріс тезистері 1 кезең. Оқушының оқу мен оқытудағы қиындықтардың сипаты туралы ақпарат жинау.
Дефектолог маман ЕББҚ бар оқушыны сабақтарында, сыныпта бақылауға кіріседі, оның оқудағы және мінез-құлқындағы қиындықтарының көріністерін зерттейді. ЕББҚ бар оқушымен танысады. Ол үшін ПМПК қорытындылары мен ұсыныстарын зерттейді. Ата-аналармен әңгіме жүргізеді. Олардан бала туралы ақпарат жинайды, сауалнама мен коммуникативті паспортты толтыруды ұсынады.
Ол бірнеше күн бойы сабақта ЕББҚ бар оқушыны бақылайды, бақылау нәтижелерін оқушыны сабақта бақылау хаттамасына жинақтайды.
2 кезең. Білім алушыны тереңдетіп және бағытталған оқыту (тексеру).
Дефектолог: білім мен дағдыларды нақты меңгеру деңгейін, сондай-ақ оқу бағдарламасын игерудегі олқылықтардың дәрежесі мен сипатын анықтау үшін қиындық тудыратын пәндер бойынша оқу жетістіктерін критериалды бағалауды жүргізеді.
Бағалау нәтижелері бойынша өзекті деңгейді, жақын даму аймағын, білімдегі олқылықтарды белгілей отырып, жетістіктер картасын толтырады.
Ол сонымен қатар оқушының оқу жұмысындағы қалауын белгілейді (ол қандай ақпаратпен жұмыс істегенді жөн көреді (жазбаша, ауызша, пәндік іс-әрекетте), оқытудың қандай әдістері мен жұмыс түрлері білім мен дағдыларды толық игеруге ықпал етеді және күтілетін нәтижеге қол жеткізуге ықпал етпейді). Оқу пәндері бойынша бағдарламаны меңгеру дәрежесінің сипаттамасын жасайды.
3 кезең. Бірлескен (мамандар, мұғалім және ата-аналар) оқытудың қиындықтарын талқылау.
Қолдау қызметінің бірлескен отырысында мұғалімдер мен әрбір маман сабақта білім алушының іс-әрекетін өз ұстанымынан сипаттайды: оқытудың қиындықтарын сипаттайды, олардың пайда болу себептері мен тетіктері туралы өз пікірін білдіреді, оқушының мүмкіндіктері мен күшті жақтарын ашады (ата-аналар жеке отырысқа шақырылады). Бұл кезеңде оқу қиындықтарының түрін (себептерін) анықтау түрінде қорытынды жасалады.
Оқушының жалпы сипаттамасы ұжымдық түрде талқыланады және құрастырылады, онда бастапқы және қайталама қиындықтардың жалпы көрінісі, олардың себептері мен пайда болу механизмі көрсетілген.Табысты оқу үшін ресурстар ретінде пайдалануға болатын оқушының күшті жақтары, ерекшеліктері мен мүдделері сипатталған.
Бірлескен талқылау барысында ерекше білім беру қажеттіліктері, мұғалімге, мамандарға, ата-аналарға оқушыны қолдаудың негізгі бағыттары анықталады, мұғалім мен ата-аналарға ұсыныстар жасалады.
4 кезең. Оқушыны психологиялық-педагогикалық сүйемелдеудің жеке бағдарламасын жасау.
Дефектолог: психологиялық-педагогикалық сүйемелдеудің жеке бағдарламасын құрастыруға және толтыруға қатысады. Ата-аналарға ұсыныстар әзірлейді.
5 кезең. Психологиялық-педагогикалық сүйемелдеуді және нәтижелілік мониторингімен қолдауды іске асыру.
Дефектолог ППҚҚ мамандарымен бірге оқушының оқу жетістіктеріне мониторинг жүргізеді және нәтижелерін қорытындылайды. Қол жеткізілген қажеттіліктер мен нәтижелерді қайта талқылауға қатысады.
Әдебиеттер. Елисеева И.Г., Ерсарина А.К. Жалпы білім беру мектептеріндегі ерекше білім алуды қажет ететін балаларға психологиялық-педагогикалық қолдау көрсету: әдіс.нұсқаулық/ Елисеева И.Г., Ерсарина А.К. - Алматы: ТП ҰҒП О, 2019. – 92 б.
Жубакова С.С., Байменова Б.С. Инклюзивное образование: учебно-метод. пособие / С. С. Жубакова, Б. С. Байменова. - Алматы: Эверо, 2017. - 100с.
Искакова А.Т., Мовкебаева З.А., Закаева Г., Айтбаева А.Б., Байтурсынова А.А. Инклюзивті білім беру негіздері: Оқу құралы. – Алматы: 2016. – 320с.
