I. Қылмыс және оның себептерін социологиялық жағына' зерттеу орыс статистигі К.Ф.Германның (1824) еңбектерінеі басталады. Қылмысқа баруды зерттеу барысында оның дамуі динамикасына эсер ететін кептеген факторлардың бар екені аныЦ болды: элеуметтік жағдай, білім, кедейлік жеке фактор ретінде, іс-әрекет, индивид жэне элеуметтік орта арасындағц байланыстың бұзылуы мен әлсізденуі. Қылмыскерлік - адам кемшіліктерінің көрінісі. Осы уақытқа дейін еш бір қоғам оны жоя алмаған. Сондықтан да біз шынайы мақсатқа бағытталуымыз керек, яғни қылмыскерліктің дамуын тежеп, оны бір деңгейде ұстау керек.
II. Маскүнемдік (Алкоголизм).Алкоголдік сусындар адамзатқа бұрыннан әйгілі. Ең басында ол өсімдіктерден жасалынып, салт жоралардың бір бөлігі ретінде пайдаланылатын. ХУІғ этил спиртті өндіруден тамырлы өзгерістер басталды. Дэл осы жағдайдан кейін бұқара халықтың алкоголдік сусындарды пайдалануға мүмкіндіктері ашылды. Алкоголизмнің бірнеше теориясы бар: моралдік модель - адамның элсіздігі ретінде қарастырылады жэнеішетін адам моралді элсіздігінен алкогольді тастай алмайды. Медициналық модель - алкоголизмді ауру деп санайды.
3) психологиялық модель - алкоголизм адамның стрестерден,
үрейден құтылудың сэтсіз әдісі деп қарастырады.
4) генетикалық модель - алкоголге тэуелділік тұқым-қуалаудан беріледі.
Көптеген елдерде, сонымен қатар Қазақстанда да алкоголге қарсы жұмыстардың екі бағыты бар: спирттік сусындарға шектеу қою, оларды өндіруді, сатуды азайту, бағаны көтеру, тыйымдар мен шектеулерді бұзғаны үшін қатаң шаралар қолдану.
Әлеуметтік, экономикалық өмір жағдайын жақсартуға, жалпы мэдениетті кетеруге, алкоголдің зияны туралы өлшеулі ақпарат беруге жэне халыққа мінез-құлықтың алкоголсіз стереотиптерді қалыптастыруға байланысты ықпалдарды күшейту.
III. Нашақорлық(грек. пагке - естен айрылу, тапіа -долылық, есалаңдық деген мағына береді). Бұл ауру, есірткі заттарға физикалық және психикалық тэуелділікпен сипатталады.
Психикалық тэуелділік - психоактивті заттарға үздіксіз болатын, шыдатпайтын қажеттілік. Ол үздіксіз есірткіні пайдаланғысы келіп тұруымен сипатталып, үлкен жандық жайсыздық (дискомфорт) сезімін тудырады.
Физикалық тэуелділік - есірткі заттарды пайдаланудан пайда болатын ерекше күй (әдет). Ол организмнің химиялық тэуелділігіне экеп соқтырады. Физикалық тэуелділік психикалық тэуелділіктен кейін пайда болады. Ол абстинентті синдром түрінде көрінеді. Физикалық тәуелділіктің басқа симптомына есірткіге компулсивті (шыдатпайтын) құмарлық жатады. Үшін симптом - адамның жақсы көңіл-күйі тек есірткі заттар пайдаланғанда ғана болады.
Қазіргі жастар көбінесе қолмен жасалынатын стимуляторларды пайдаланады: эфедра, ингалянттар, марихуай ұйықтататын заттар мен транквилизаторлар. «Ауыр» есірткіжастар көп пайдалана бермейді (героин, морфин т.б.) өйткв
олар өте қымбат.
Естен шығармайтын жайт, нашақорларды емдеу өте қиын. Көптеген нашақорлар емделгеннен кейін 4-5 жылға дейін есірткіні пайдаланбай жүре береді. Бірақ өміріндегі бір сәтсіздіктен кейін олар бүрынғы жаман эдетіне оралады. 100
емделу үшін олар өмір бақи күресуі керек. Сондықтан да «ауырып ем іздегенше, ауырмайтын жол ізде» дегендей нашақорлықты ең басты алдын алу керек.
IV. Жезөкшелік латынның «жұрт алдына шығар'
(ргозііпдеге) сөзінен шыққан. Жезөкшелік дегеніміз - ешқандай
ортақ сезімсіз, ақша үшін некесіз жыныстық қатынасқа түсіп
Қоғам әрдайым жезөкшелікке қарсы күресіп отырды. Тарихта
жезөкшелікке қарсы әдістердің 3 негізгі саяси формасы бар:
І.прогибиционизм (тыйым)
2.регламентация (тіркеу жэне медициналық бақылау)
З.аболиционизм (тыйымсыз тэрбиелік жұмыстар арқыл'
түсіндіру, алдын-алу).
Достарыңызбен бөлісу: |