Құрастырған Баязитова И.М.
Мектеп жасына дейінгі балалардың
таным белсенділігін арттыруда
көрнекі құралдарды
қолданудың тиімділігі
(Әдістемелік құрал)
Көкшетау 2016
ӘОЖ 373.2 (072)
КБЖ 74.100.5
Б 31
Пікір жазған: Ж.Мусин атындағы педагогикалық колледжінің педагогика пәнінің жоғары санатты оқытушысы, «Мектепке дейінгі оқыту мен тәрбиелеу» мамандығы бойынша педагогика ғылымдарының магистрі С.А.Амирова
Баязитова И.М.
Б 31 «Мектеп жасына дейінгі балалардың таным белсенділігін арттыруда көрнекі құралдарды қолданудың тиімділігі : әдістемелік құралы / И.М.Баязитова-Көкшетау, 2016. -38 б.
ISBN 978-601-317-013-8
Бұл әдістемелік нұсқаулықта мектеп жасына дейінгі балалардың танымдық қызығушылығын, шығармашылық қабілеттерін арттырудағы көрнекі құралдардың маңыздылығын, оларды тиімді қолдануға қойылатын талаптарды жан-жақты талдап қарастырған. Көрнекі құралдарды тиімді қолданудағы анатомия- физиологиялық жақтардың әсері, бала психологиясын дамытуда табиғи көрнекі құралдардың рөлі, көрнекі құралдарды тиімді пайдаланудағы сабаққа қойылатын дидактикалық талаптар жүйесі, қарапайым математикалық ұғымдарды қалыптастыру сабағында көрнекі - құралдарды қолданудың әдіс-тәсілдері, ережелері ұсынылған. Бұл әдістемелік нұсқаулық мектепке дейінгі білім беру мекемелерінің тәрбиешілеріне арналады.
ӘОЖ 373.2 (072)
КБЖ 74.100.5
©Баязитова И.М., 2016
ISBN 978-601-317-013-8
КІРІСПЕ
Балаларды мектепке дейінгі тәрбиемен және оқытумен қамтамасыз ету жөніндегі «Балапан» бағдарламасы Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 29 қаңтардағы «Жаңа онжылдық- жаңа экономикалық өрлеу - Қазақстанның жаңа мүмкіндіктері» атты Қазақстан халқына Жолдауын және Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 1 қаңтардағы № 922 жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасының 2020 жылға дейінгі Стратегиялық даму жоспарын іске асыру мақсатында әзірленген. Елбасы Н.Ә. Назарбаев 2011жылғы 29 қаңтар айындағы Қазақстан халқына Жолдауында «Біз білім беруді жаңғыртуды одан әрі жалғастыруға тиіспіз. Сапалы білім беру Қазақстанның индустрияландырылуының және экономикалық дамуының негізіне айналуы тиіс. Жаңа технологияларды, идеялар мен көзқарастарды пайдалану, инновациялық экономиканы дамыту» үкімет алдындағы келелі мәселенің бірі екендігін ашып айтты. Осыған орай білім беру жүйесіндегі істің жағдайын түбегейлі өзгертудің стратегиялық міндеттерін анықтап көрсетіп берді.
Бұның өзі білім саласындағы ең бір өзекті мәселе жеке тұлғаны дамыту, оның жан-жақты білімді, құзіреттілік қасиеттерді бойына сіңірген азаматтарды қалыптастыруды басты мақсат етеді.
Бұл мақсат мүддені жүзеге асырудың бір жолы ақпараттық технология десек, мұнда қазіргі заманғы оқытудың техникалық құралдарының, оқу үрдісіндегі әртүрлі көрнекі құралдардың маңызы зор.
Я.А.Коменскийдің өзінің "Ұлы дидактикасында" оқудың көрнекілігі, саналы оқу, оқудың жүйелі болуы, сатылы оқу, оқудың бала шамасына сай болуы, оқудың негізді болуы, дидактикалық принциптері оның, педагогикалық жүйесінде бір-бірімен өзара тығыз байланысып отырды. Ол көрнекілік принципін психологиялық талаптармен байланыстырады.
Дүниетаным әдетте сыртқы сезім мүшелеріне байланысты, өйткені түйсікте болмаған нәрсе, ойда болуы мүмкін емес, осыған байланысты оқыту ісін заттар туралы құрғақ сөзден бастамай, нәрсенің өзіне бақылау жасатудан бастау керек.
Ғылымның ақиқаттығы мен анықтығы тек сезім арқылы дәлелденеді.
Түйсік дегеніміз адал жетекші, тікелей сезім мүшелерімен қабылданған нәрсе көпке дейін берік есте сақталады.
Сонымен бірге Коменский осы көрнекілік принципіне байланысты мынадай ескерту жасады: дүниеде сезім мүшелері тікелей қабылдай алмайтын нәрселер бар (мәселен, аспан әлемінің денелері және жер астындағы нәрселер немесе басқа елдерде өсетін өсімдіктер мен жануарлар т.б.). Бұларды оқытуда Коменский айналадағы заттарды негізге алып, солармен салыстыра отырып оқыту керек деді. Көрнекілікті іске асырудағы оның ұсынған құралдары: заттар, сол заттардың суреттері, модельдері т. б. деп көрсетуінен көрнекі құралдардың маңыздылығын көруге болады.
Ал Жан-Жак Руссо дидактикасының негізі баланың өзіндік әрекетін, зеректігін, зейінділігін, байқампаздығын дамыту мақсатын көздеді. «Барлық оқылатын пәндер мейлінше көрнекілікпен баланың қабылдауына бейімделуі тиіс. Руссоның талап етуінде "көрнекілік" деген тек әдеттегі: суреттер, картиналар, приборлар т.б. ғана емес, ол - табиғаттың өзі, тікелей өмірдегі деректер»,- деп анықтауы көрнекі құралдардың шығу тегі табиғат, қоршаған орта, айналаң, өмір сүріп жатқан қоғамың екендігін нақтылай түседі.
Оқу үрдісінде балалардың білімін, танымын арттыруда көрнекі құралдарды пайдаланудың тиімді жолдары мен тәсілдерін, ізденімпаздық, білімдік белсенділігін қалыптастыру мәселелері туралы жазылған еңбектерді атап өтсек: Я. А.Коменский, Жан-Жак Руссо, И. Г. Пестолоций, К. Д. Ушинскийлер болса, қазақ ұлтында Ы. Алтынсарин, Ш.Уәлиханов, А.Құнанбаев, А.Байтұрсыновтар, А.С.Макаренко, В.А.Сухомлинский, В.Ф.Шаталов, Ш.Амоношвилилер дамытса, қазіргі кезде Т.Тәжібаев, Қ.Жарықбаев, Қ.Бержанов, Г.А Уманов, А.Ж.Қараев, Р.С.Омарова. т.б еңбектерін атауға болады.
Достарыңызбен бөлісу: |