Мектепке дейінгі білім беру менеджментіпәнінің мақсаты. (100%)
Тәрбиешілердің технологиялық карталары
жүктеу/скачать 108,29 Kb.
|
менеджмент
Analitika lab
- Бұл бет үшін навигация:
- Жас тәрбиешілермен жұмыс
- Мектепке дейінгі ұйымның жұмысын ұйымдастыру.
| 49 Тәрбиешілердің технологиялық карталары.
Қазіргі заманғы балабақша тәрбиешісінің қызметінқарқындату және оңтайландыру жағдайында оныжоспарлауды үйрену маңызды. Бұл өз жұмысыныңжоспарын құруды білдіреді, ол білім беру процесінұйымдастыруға ғана емес, сонымен бірге жоспарланғанміндеттерге қол жеткізуге жақындатады, мұғалімніңжұмысын мағыналы және тиімді етеді, Педагогикалыққызметті жоспарлау формасы ретінде технологиялықкартаны құру мұғалімнің көптеген функцияларынбіріктіруге көмектеседі және мұғалімнің уақытын сақтайды. Бірыңғай жұмыс жүйесі ретінде жоспарлаудың қажеттілігімен маңыздылығын Мектепке дейінгі білім берумекемелерінің меңгерушілері мен аға тәрбиешілері үшінжоспарлау карталарын жасаған К.Ю. Белая атап көрсетеді.Жоспарлаудың бұл түрі тактикалық және жедел біріктіреді.Жоспарлау кезеңдерін сипаттай отырып, О. А. Скоролуповатактикалық жоспарлау кезінде аналитикалық блоктыңболуын атап өтеді. Жұмыс нәтижелерін талдау негізінде: сандық және сапалық сипаттамалар, жұмыстағы ақаулардыңсебептерін анықтау, мәселелерді шешу жолдары таңдалады-одан әрі жұмыс жобаланады. Тактикалық негізде мұғалімніңжедел жоспары жасалады. Онда тапсырмаларды орындаубойынша нақты іс-шаралар бар. Осылайша, "Технологиялықкарта" - бұл қызметкердің тиімді және сапалы қызметінқамтамасыз ететін әдістемелік өнімнің түрі. Тәрбиеші жұмысының технологиялық картасыныңқұрылымы белгілі бір кезеңнің нақты міндеттерін, оныжүзеге асыру нысандарындағы жұмыстың мазмұнынқамтиды. Ерекшелігі - уақыт аралығы икемді сипатқа ие.Мұғалім жұмысты орындау мерзімін дербес анықтай алады.Сонымен, баланы балабақшаға бейімдеу міндеті бір аптағашектелуі немесе бір айға созылуы мүмкін, бірақ бұлмәселені шешуді бірінші күннен бастау керек. Сондықтанкартаның бірінші жолында алгоритмге сілтеме бар-нақтыреттілік. Мұғалімнің міндеттері ай сайын оның жұмысыныңмазмұнын өзгерте отырып қайталануы мүмкін. Мысалы, тәуелсіз іс – әрекетке жағдай жасау балалардыңқызығушылығын сақтайтын және олардың белсендіпозициясына ықпал ететін пәндік-даму ортасында үнеміөзгерістерді қажет етеді. Балабақша тәрбиешісінжоспарлаудың технологиялық картасының айрықшаерекшелігі-оның білім беру салаларының міндеттері Жүзегеасырылатын тақырыппен үйлесуі. Қызметтің бұл бағыттарымектепке дейінгі мекеменің білім беру бағдарламасынжүзеге асыруға қойылатын талап ретінде атап өтіледі, яғниолар мұғалім үшін міндетті болып табылады. Тәрбиешінің қызметін жоспарлау Мектепке дейінгімекеменің түріне сәйкес өзгеруі мүмкін. Міндеттергебасымдық немесе түзету қосылады және жұмыс мазмұныжасалады. Жоспарлаудың бұл өзгермелі бөлігі алқалы түрдежасалады. Процестің әрбір қатысушысы-тәрбиеші, логопед– мұғалім, дефектолог, педагог – психолог, қосымша білімберу мұғалімі, музыка жетекшісі, дене шынықтыру мұғалімімәселелерді шешудегі өз рөлін анықтайды. Тәрбиеші үшінбұл баланың дамуының жеке бағытын әзірлеу. Жұмысформалары қызметтің ерекшелігіне сәйкес таңдалады. Технологиялық картаның міндетті тармақтарының біріпедагогтың кәсіби құзыреттілігін арттыру болып табылады.Бұл бір жағынан білім беру процесінің сапасын реттейтін, екінші жағынан тәрбиешіні аттестаттаудан өту рәсімінежоспарлы дайындықты жүзеге асыратын өзекті мәселе. Технологиялық картаның негізгі критерийлері: жүйелілік, болжамдылық, дәлдік (мазмұндағы жеткілікті егжей-тегжейлі), икемділік (шарттар өзгерген жағдайда бейімделумүмкіндігі). Технологиялық картаны құрастыру арқылы ұтымдыжоспарлай алатын мұғалім өз қызметін жүйелеуге үйренеді.Сондықтан карта, ең алдымен, жас мамандарға, жұмыстатірек ретінде және тәрбиешінің лауазымдық міндеттерінтүсіну ретінде ұсынылады. Тәжірибелі мұғалімге картарефлексиялық белсенділік пен өзін-өзі бақылауғакөмектеседі. Мұғалім картамен жұмыс істеген кезде өз міндеттерін анықкөреді, белгісіздік әсері жойылады, демек, адам өзіс-әрекетіне сенімділік сезінеді. Аға тәрбиешінің әдістемелік жұмысындағы технологиялықкартаның рөлі баға жетпес. Бұл мұғалімнің шекараларынанықтап, негізгі міндеттерге назар аудара отырып, бағдарламаның орындалуын бақылау функциясынжеңілдетеді. Сондай-ақ білім беру процесінің барлыққатысушыларына келісе әрекет етуге мүмкіндік береді. Кез-келген жоспарлау шығармашылық сипатта болады.Технологиялық картада мұғалімнің шығармашылығы менжеке әлеуеті жұмыс мазмұнымен анықталады. Жалпы дамушы типтегі балабақша тәрбиешісінжоспарлаудың ұсынылған технологиялық картасы. Онда әрайға арналған негізгі міндеттер көрсетілген. Мазмұнтапсырмаларды орындау бойынша жұмыстың шамаменнысандарын біріктіреді. Топтың Оқиғалар күнтізбесікартаға қосымша ретінде қызмет етеді 50.Мектепкедейінгі білім беру бағдарламаларының құрылымы, ерекшелігі . Сабақ кестесі. Базистікоқу жоспары. Мектепке дейінгі білім беру — бұл жалпы мәдени, ұлттық құндылықтар негізінде балалардың үйлесімді дамуы, баланы жалпы орта білім берудің бастауыш сатысына дайындау, қоғамдық өмірге белсенді қатысу үшін қажетті жағдайлар жасау, олардың қажеттіліктерін қанағаттандыру мақсатында құрылатын білім беру ұйымы Мектепке дейінгі білім берудің педагогикалық үрдісінде жиі қолданылатын әдістердің бірі -ойын. Ойын — мектепке дейінгі жастағы бала қызметінің жетекші түрі, тиімді әдісі және балалардың сөйлеу белсенділігін ынталандыратын оқыту мен тәрбиелеудің бір түрі. Тілді дамыту отбасында, бала-бақшада және мектепте әртүрлі пәндердің интерграциялық байланысы негізінде жүзеге асады. Сөйлеу тілі мен сөздік қоры молая бастаған сайын бала айналадағы адамдармен, құрдастарымен белсенді түрде сөздік қатынас жасайды. Баланың тілін дамытуда ойынның маңызы ерекше. Баланың қоршаған ортаны тануы, еңбекке қатынасы, психологиялық ерекшеліктері ойынүстінде қалыптасады. Ойын — мектепке дейінгі жастағы бала қызметінің жетекші түрі, тиімді әдісі және балалардың сөйлеу белсенділігін ынталандыратын оқыту мен тәрбиелеудің бір түрі болып табылады. 51. Мектепке дейінгі ұйым тәжірибесінен нәтиже бойынша басқарудың үш деңгейін ескеру жағдайына сипаттама беріңіз Жауабы: Мысал: мектепке дейінгі ұйым дизайны, оны ұйымдастыру және кеңістікті ішкі ұйымдастыру, педагогтердің білім деңгейі мен кәсібилігі, куррикулум дизайны, қаржылық реттеу, балалар санының ересектер санына арақатынасы, балалармен жұмыс жүргізудегі жеке тәсіл, балалар қауіпсіздігі үшін жағдайлар, аккредиттеу 52. Жас тәрбиешілермен жұмыс Алғашқы жылдары жас маманға сондай-ақ ұжымда үйренісіп қалған тәрбиешілерге бірден қарым-қатынасқа түсіп, бейімделу кету қиынға соқпақ сол үшінде үлкенге-құрмет, кішіге-ізеттілік көрсетіп жүрген артықтық етпес. Әбден бақылау, қарау, ізденісте жүру керек болатындығы хақ. Келесі жылдардан бастап іске көшу, яғни тікелей балалармен араласу, жұмысқа кірісу. Ол, тәжірибе жинау, балалармен жақсы жұмыс істеу барысында бар ынты-шынтысын салып кірісу. Себебінде: балалар нәзік жандылар, дегенменде қырсықтығы да қалмаған. Сол үшінде әдістер мен тәсілдер іздеу, өзінің онымен қоса балалардың да шығармашылық қабілетін дамытуда түрлі құрал-жабдықтарда қолданып үйрету, үйрену. Жұмыста өз стилін қалыптастыру, балалар арасында беделді баланы, ата-ананы, әріптесті анықтау. Оны одан әрі шыңдау. Ең мықты дара тұлғаны қалыптастыруда жұмыс жасау. Сонымен қатар жас маман өзінің мекемесінде немесе басқа балабақшада әріптестердің жұмыс тәжірибелерін анықтау керек. Ал, оны жәй ысырып қоймай өз тәжірибесіне қосып, жетістікке жетудің алғышарттарын бастау. Өзінің кәсіби шеберлігін ашық сабақтарға, тәрбиешілердің есеп беру шараларына қатысып арттыруға күш салады. Балабақшаның деңгейінде көрсетілетін сабақтарға белсенді қатыса отырып, ұжым мен балалармен бірге шыңдарға көтерілу. Ең бастысы ұсынарым: егер де сіз яғни жас тәрбиеші балаларға ең алдымен еркіндік беріп, одан соң қаталдыққа барсаңыз - олар сізді ұнатпайды және оны дереу ата-анасына жеткізеді; ал керісінше бірінші қаталдық танытып, одан кейін босатсаңыз-олар сізге риза болады; Осылайша жас маман жаңа технологияларды үйренуді бастайды. Қандай да бір жұмыс жүйелігін құрып, сабақ жоспары мен күнделікті тақырыпты жай сабақ деп қарамай ерекше, қызықты тартымды, ұнамды етіп өткізері анық. Негізінен: әр тәрбиешінің белгілі кезеңдерден өтуі өзгеше болары анық. Жас маман бірнеше күн әдіскердің басшылығымен сынақ мерзімін ең тәжірибелі әріптесте өтуі керек. Сынақ мерзімі уақытында жас маман тәжірибеленушілермен ата-аналармен, тәрбиешінің көмекшісімен, топтың күн тәртібімен жүргізілетін жұмыстармен танысады. Әдіскердің қатысуымен пайда болған сұрақтар талқыланады. Бірінші күн ең қиын, сондықтан жас маманның бейімделуі мектепке дейінгі мекемеде психлогиялық ахуалға, жұмыс шарттарына байланысты. «Менімен бірге көптеген жас мамандар жұмыс істеді. Адам неше жерден педагогикалық жоғары оқу орнын бітірседе, неше жерден дарынды болсада, егер ол жақсы тәжірибеден пайда алмаса, ол ешқашан жақсы педагог бола алмайтынына көзім жетті. Мен тәжірибелі педагогтарда оқыдым. А.С.Макаренко. 53 Топтар бойынша құжаттар жағдайы.Балалардың сурет салу және қол еңбектері жұмыстарын талдау Топтағы маңызды құжаттар балалар жайлы толық мәлімет. Олардың ата анасымен байланыс телефондары. Шұғыл жағдайдан шығатын кез келген керекті зат топтағы маңызы зор зат немесе құжат. Айта кетейін дене қызуын жазатын арнайы журнал, тізімдер, әр балаға арналған жеке мінездемелер. Төтенше жағдайларға дайын болу. Сурет салу және қол еңбек жұмыстары Балалардың өздері жасаған әрбір затты салған суретті ата ана білуге толық құқылы деп білемін. Егер қаласа ол заттарды өзіне беруге рұқсат берсек болады. 54)Байқау, сайыс қорытындыларын жүргізу. Кез келген ұйымдарда міндетті түрде байқау сайыстар ұйымдастырылады. Оның ұйымдастырылу негізі ұйымның басшылығына да қарасты. Кез келген сайыс байқау белгілі бұйрық бойынша жүзеге асырылады. Оның әділ әрі қызықты өтуі маңызды болып табылады. Әділ әрі тиянақты түрде байқау, сайыстарды ұйымдастыру басты қағида. Әр ұйым басшысы байқау шарттарымен қағидаларымен таныс бола отырып өткізуге рұқсат береді. Байқау мақсаты, өту тәртібі, байқау тапсырмалары мен марапаттау рәсімі болады. Байқау өткізудегі ең маңызды болып табылатын ол сайысты қортындылау. Сайыс қортындысы оқытушылар арасында немесе балалар арасында өтіп жатқанымен әділ болуы тиіс. Қортындысы әр түрлі жолмен белгілі болады. Көбінесе қазылар алқасы арқылы жауабы белгілі болады. Балалардың сайыс қортындыларын жүргізуде дұрыс әдіс тәсілдерді бағалау шкалаларын дұрыс ұйымдастыра білуі қажет. 55) Қоғамдық орындарда балалардың өзін ұстау дағдыларын бағалау Қоғамдық орындарда үлкен мектеп жасына дейінгі балалардың мінез-құлық мәдениетін тәрбиелеу мәселесі әрдайым өзекті болды, ал қазіргі жағдайда ол ерекше мәнге ие болады. Психологиялық-педагогикалық әдебиеттерде бұл мәселеге көп көңіл бөлінеді. Мектепке дейінгі жастағы бала қоршаған адамдарды, жануарлар мен өсімдіктерді, табиғи құбылыстарды бақылай отырып, әлемді белсенді түрде тануды жалғастырады, оның әртүрлілігі мен күрделілігін игереді. Айналасындағы адамдармен қарым-қатынасқа түсе отырып, бала әлеуметтік мінез-құлық тәжірибесін алады. Адам, әлеуметтік болмыс ретінде, басқа адамдармен үнемі қарым-қатынас жасайды. Оған әр түрлі байланыстар қажет: отбасылық, қоғамдық, өндірістік және т.б. кез-келген қарым-қатынас адамнан адамгершілік нормаларына байланысты жалпы қабылданған мінез-құлық ережелерін сақтау қабілетін талап етеді. Мектеп жасына дейінгі балалардың қарым-қатынасы, ең алдымен, отбасында жүреді. Отбасында балаға ересектермен қалай дұрыс қарым-қатынас жасау керектігін, үлкендерді сыйлауды, сөзін бөлмеуді, ақылын тыңдауды үйретуі қажет. Ата-аналары балаларына дұрыс тәрбие беруі қажет. Ең алғашқы тәрбие ата-ана, отбасыдан басталады. Балабақшаға түскен балада қарым – қатынас шеңбері кеңейеді - құрдастарымен, тәрбиешімен және мектепке дейінгі мекеменің басқа қызметкерлерімен қарым-қатынас қосылады. Балаларда қоғамдық мінез-құлықтың практикалық тәжірибесін құруды қамтамасыз ететін арнайы әдістер қолданылады. Соның бірі анықтау эксперименті. Анықтау эксперименті көбінесе балабақшада жүргізіледі. Бұл эксперимент бақылау экспериментіне ұқсас әдістеме бойынша жүзеге асырылады. Анықтау экспериментінің мақсаты: қоғамдық орындардағы мінез-құлық мәдениеті туралы идеялардың қалыптасу динамикасын және оларды тәуелсіз күнделікті практикалық іс-әрекетте көрсете білу. Эксперимент негізделетін белгілі бір сұрақтар алдын-ала таңдалады . Мысалы: "сіз қандай қоғамдық орындарды білесіз?" немесе, мысалы:"сіз қандай адамды Мәдени деп атайсыз?" Қоғамдық орындарда мәдени мінез-құлық дағдыларын анықтау үшін мектепке дейінгі білім беру мекемесінде балалармен мұражайға экскурсиялар өткізілуі керек. Бақылау нәтижесінде мынаны білуге болады: балалар сәлемдесу сөздерін қолдана ала ма (Сәлеметсіз бе, Қайырлы күн, қоштасу және т. б.)? Олар " өзін ұстай алады және артық назар аудармай ма?"Олар тазалық пен тәртіпті сақтай ала ма?"». Балалардың балабақшадағы және үйдегі тәуелсіз практикалық күнделікті іс-әрекеттерін олардың назарын ересектердің жұмысына, осы еңбектің әлеуметтік маңыздылығына аудара отырып үйлестіру ересектерге деген құрмет пен олармен қарым-қатынас мәдениетін тәрбиелеу міндеттерін сәтті кеңейтуге ықпал етеді. Тәрбие қызметінің бұл саласы балалардың күнделікті қарым-қатынас жасайтын ересектерге назар аударуын талап етеді. Өйткені, балалардың өмірі көбінесе жақындарына қатысты көрінеді, олар ересектердің оларға деген қамқорлығын байқамайды. Бұған жол бермеу үшін балаларды ересектердің жұмысын, олардың жағымды әрекеттері мен қарым-қатынастарын көруге, түсінуге және бағалауға үйрету керек. Мұны істеудің жақсы құралы-мұндай әрекеттерді сабақтар мен ойындарда дұрыс көрсету. Адамгершілікке бағытталған екі-үш сабақты жыл бойына қоршаған ересектерге, ең алдымен ата-аналарға, тәрбиешілерге, күтушілерге арнайы құрмет көрсетуге арнауға болады. Қорытындылай келетін болсақ қоғамдық орындарда мінез-құлық мәдениетін тәрбиелеу-қазіргі кезеңдегі жалпы мінез-құлық мәдениеті мен қоғам дамуының маңызды көрсеткіштерінің бірі болып табылады 56)Тәрбиешінің тіл мәдениеті. Тәрбиешінің тәл мәдениеті жалпы сөйлеу мәнері, сөйлеу мәдениеті өте жақсы әрі бай болуы қажет. Бала 1 жасынан асқанда әртүрлі заттарға, үлкендердің істеген істерін қайталауға құмар келеді. Осы кезде ересек адамдар өсіп жатқан ұрпаққа дұрыс сөйлеп, дұрыс тәрбие бері керек. Тәрбиеші балабақшада бала тәрбиесімен сабақ барысында, ойында және де экскурсияда т.б. жағдайларда балалар тәрбиешімен қарым-қатынаста болады. Яғни, балабақшада балалардың тілдік дамуы, сөйлеу қабілетінің дамуы тікелей тәрбиешінің сөзінің сапалылығында десекте болады. Өсіп келе жатқан жас ұрпақ ересек адамдардың әр істерін, сөйлеген сөздерін қайталауға тырысады осы тұрғыда тәрбиеші тәрбиеленушілерге дұрыс сөйлеу арқылы өзінің тіл байлығы, мәдениеті арқылы жас буындарды тәрбиелейді. Балабақша тәрбиешісі үшін үлгілі сөйлеу тілін жетілдіру ол болашақ әр педагогтың адамгершілік және қоғам алдындағы парызы. Ол кейінгі тәрбиеленушілерге берілетін тілдік дағдыдарды және тіл мәдениетін жетік меңгеру қажет. 57) Педагогтың сөйлеу мәдениетінің компоненттеріне талдау Педагогтың сөйлеу мәдениеті ең бірінші орындарда қарастырылады. Оның сөз саптауы, дұоыс сөйлей білуі маңызды рөл атқарады, себебі сөз басты қаруы. Оның сөйлеу мәдениетіне дауысы, ырғағы, күші, интонация барлығы кіреді. Педагогтың шеберлігін, біліктілігін де осы сөз саптауынан байқауға болады. Сонымен қатар оның мәдениеттілігін, ақыл ой өрісін д еосы сөз саптауынан бірден көруге болады. Осы орайда ескерілетін тағы бір жайт ол тіл тазалығы. Ең бірігші орында тіл тазалығы болу шарт. Қазақ тіліндегі байлықты орынды пайдаланып, шебер қолдана білсе оқушыларға да жақсы. Оқушылар осы оөытушының сөз саптауына еліктеп қазақ тілінде шебер сөйлеуге тырфсады. Мұғалім бірнеше тілді меңгерсе ол тіпті кереемет, осы арқылы мұғалімнің де сөздік қоры одан әрі кеңейіп әсер етеді. Сөйлеу мәдениеті жоғары ұстаз әрқашан оқушылардың үлгілі ұстазы, әріптестерініңде арасында сыйлы бола біледі. Осы сөз мәдениеті арқылы адамдармен қарым-қатынас жасағандықтан коммуникативті дағдыларды дұрыс қолданып, белгілі бір тәртіппен сөйлей білу керек. Сөз өнері арқылы балаларды тәрбиелеп, олардың жүрегіне жол таба білу. Сөйлеу мәдениетінің компоненттеріне: Кұнделікті тұрмыс тіршілікте барлық сөздерді сауатты қолдана білу, жергілікті диалектіні қолданбау; Сөйлегенде сөзді мәнерімен сөйлеу. Адамдарға жағымды естілердей сөйлеу. Себебі мәнерімен сөйлеген адамды адамдар қызыға тыңдайды. Шектен тыс артық сөзбен көп сөйлеу, ол әрине көп адамға ұнамайды, сонымен қатар өзі оқытып жатқан балаларғада; Педагогтың сөздік қоры. Оның ең басты құралы. Сөздік қор болмаса педагогтың жұмысы қиындай түседі. Дауыс ырғағы. Дауыс ырғағы да ерекше маңызға ие. Балаларды тыңдата білу осы дауысқада байланысты. 58) Тәрбиешілердің біліктілігін көтерудің әдістемелік түрлері Әдістемелік жұмыстың сапасы мен тиімділігін арттырудың оңтайлы жолдарының бірі – мұғалімдердің біліктілігін арттыру. Қазіргі уақытта мектепке дейінгі ұйымдар тәжірибесінде тәрбиешілердің біліктілігін арттырудың келесі әдістемелік түрлері қолданылады: Тәрбиешінің біліктілігін арттырудың әдістемелік түрлері Жеке жұмыс түрлері - жеке күтім - көшбасшылық - менеджердің кеңесі, әдістемесі, психологы - өзін-өзі тәрбиелеу Топтық жұмыс түрлері - әр мұғалімге арналған әдістемелік жұмыстардың жеке нұсқаларын жасау - мәселелер бойынша кеңестер - шығармашылық шағын топтар - тақырыптық семинарлар - психологиялық дайындық - Педагогикалық шеберлік мектебі - әрекетті рөлдік ұйымдастыру ойындары - коллоквиум - психологиялық-педагогикалық тәжірибе - жас педагогтар мектебі - нақты жағдайларды талдау - өзара сабаққа қатысу - әдістемелік кеңес - шеберханалар Бірлескен жұмыс түрлері - кеңес - әдістемелік кеңес - психологиялық-педагогикалық семинарлар - білімділік, әдістемелік тапқырлық, пікір алмасу -педагогикалық-әдістемелік үйірмелер - «Дөңгелек үстел» - «Бағытты қорғау сағаты» - теориялық, әдістемелік және практикалық конференциялар - әдістемелік тапқырлық сайысы - әдістемелік идеялар фестивалі Әдістемелік жұмысты басқару тиімді болуы үшін көптеген шарттар қажет. Мектепке дейінгі ұйымның материалдық-техникалық базасы, әдіскердің әдістемелік дайындық деңгейі, әдіскерлерге арналған тренингтер, семинарлар, дөңгелек үстелдер, пікірталастарды жүйелі ұйымдастыру және басқару, әдіскерлерге арналған ғылыми-әдістемелік нұсқаулардың болуы, әдістемені меңгеру және ата-аналармен жұмыс істеу тәсілдері өте маңызды. 59. Мектепке дейінгі ұйымның жұмысын ұйымдастыру. Бақылауды ұйымдастыру және жүргізу - мектепке дейінгі білім беру ұйым әдістемелік қызметінің маңызды функциясы. Бақылау педагогикалық процестің нәтижелері туралы мәліметтер жинауға, мектепке дейінгі білім беру ұйымының алдына қойылған міндеттерді орындаудағы ауытқуларды түзетуге, озық педагогикалық тәжірибені анықтауға және жүйелеуге мүмкіндік береді, әр мұғалімнің шығармашылық әлеуетін барынша ашуға ықпал етеді. Әрбір мектепке дейінгі білім беру мекемесінде мақсаттары мен міндеттері Мектепке дейінгі білім беру мекемесінің оқу-тәрбие процесінің мақсаттары мен міндеттерінен туындайтын бірыңғай бақылау жүйесін құру қажет, сондықтан ол жылдық жоспарда жоспарланады . Егер ол уақтылы жүзеге асырылса және оны жүргізу нәтижесінде белгіленген іс-шаралар орындалса, бақылау тиімді болады. Бақылау процесінде фактіні анықтау емес, кемшіліктерді тудыратын себептерді анықтау, оларды жоюдың тиімді шараларын әзірлеу маңызды. Кез келген тексерудің қорытындысын педагогикалық ұжымның барлық мүшелері білуі тиіс. Осылайша, бақылау тұрақты, жүйелі, тиімді және дауысты болуы керек. 60)
Тәрбмеші балабақшада тек балалармен ғана емес олардың ата аналарыменде өте жақсы қарым қатынаста болуы керек. Ата аналармен өтілетін жиналыстар,жиналыста айтылатын өзекті мәселелер Ата аналарға кеңес ол ең бірінші баламен жұмыс.Баланы қалай тәрбиелеу керек?Қалай тәрбиелеген дұрыс? Жалпы кігкене бала ғана емес үлкен есейген өзі ізге де ата анамыз көшбасшы Сол себепті ата ана мен бала арасында екі түрлі көзқарас мүлде болмауы тиіс Балаға болатын немесе болмайтынның шекарасы Баланы біз ұрып немесе ұрсып тәрбиелей алмаймыз Оны тек мақтап мадақтап жақсы сөздер айтып қана тәрбиелейміз 62. Мектепке дейінгі ұйымдарда жас ата - аналарға көрсетілетін көмек. Баланың дұрыс қалыптасуына және де дұрыс тәрбие алынуына тәрбиеші мен ата - аналар тікелей байланысты. Сондықтан да тәрбиеші топтағы ата - аналар жиі жиналыстар өткізуі қажет. Жиналыс өткіздірместен бұрын арнайы ережелерді ұстауы қажет. Жиналыс белгілі мақсатты қамтуы қажет. Ата - аналардың өтініші мен қызғушылығына жауап беру. Ата - аналар жүргізілетін жұмыс түрі 3 ке бөлінеді: 1 - даралық, 2 - топтық, 3 - бұқаралық болып келеді. Ата - аналармен балабақшадағы балалардың қызығушылығын ояту үшін “ Шебер қолдар “ атты үйірмесін ұйымдастыруға болады. Жас ата - аналарға көмек ретінде баланың түрлі дамуына үлес қосу. Яғни қызығушылықтарын одан әрі ояту. Өз баласын үнемі тыңдау қажеттігін және де өз ойын ашық айтуға мүмкіндік беруі қажет. Баланың бос уақытын құр өткізбей түрлі хоббиларды қалыптастыру. 63)Мектепке дейінгі ұйымдарда ата-аналармен жүргізілетін жұмыстың дәстүрден тыс түрлері Еліміздегі білім беру саласның басты бағыттарының бірі баланың жағдайына өарамастан мектепке дейінгі біліммен қамтамассыз ету болып табылады. Баланың тәрбиеі баланың ата-анасымен мектепке дейінгі ұйымның ықпалымен жүзеге асады. Балаға дұрыс тәрбие беру үшін екі жқтан ат салысу керек. Ол үшін ең бірінші мектепке дейінгі ұйым баланың ата-анасымен жақсы жұмыс жасай білуі керек. Баланың ата – анасымен жақсы жүмыс жасау үшінде мектепке дейінгі ұйым өз тұстарында түрліше әдістерді қолдана білуі керек. Мектеп жасына дейінгі бала қарқынды даму үстіндеболады. Баланың дұрыс қарқынды дамуына ана- ананың және мектепке дейінгі ұйымның алатын рөлі ерекше болып келеді. Сондықтанда ата- анамен мектепке дейінгі ұйым бір бірімен тығыз әрі жақсы қарым – қатынаста болуы керек. Мектепе дейінгі ұйымның балалардың ата –аналармен жұмыс жүргізуінің басты мақсаты: мектепке дейінгі педагогтарға әдістемелік көмек көрсетудің бір түрі болып табылады. Бүгінгі таңда ата- аналар бала туылғаннан бастап баланың үздіксіз даму жолында, көптеген түзету әдістерін ұйымдастыру мәселелерінде кәсіби мектепке дейінгі ұйымдарды және білікті педагог мамандарды қажет етеді. Көп ата –аналар балаларының жақсы тәрбие алуын және қарқынды дамуын қалайды бірақ мектепке дейінгі ұйыммен қарым қатынасқа түспейді. Оның басты негізгі себептерінің бірі: кейбір ата аналар баланың дамуы мектепке дейінгі жастан басталатынын оған аса көңіл бөлу керектігіне мән бермейді , тіпті кейбір ата- аналардың оны білмеу себебінен туындайды. Осы тұста ана – аналардың мектепке дейінгі ұйымдармен байланысы және тікелей бірге жұмыс жасауы маңызды болып келеді. 64)Қаңтар айына арналған ата-аналармен жүргізілетінжұмыс жоспары 1. Консультация Дені сау баланы қалай тәрбиелеуге болады Мақсаты: Ата-аналарды денсаулық сақтау технологияларының бала денсаулығы үшін маңызы туралы түсінік беру және таныстыру. Мектеп жасына дейінгі балалардың денсаулығын сақтау және жақсарту үшін ата-аналарды балабақшамен заманауи денсаулық сақтау технологияларын бірлесіп пайдалануға тарту. Ата-аналардың салауатты өмір салтына, балаларының жан-жақты дамуына күшті мотивация жасау. 2. Басып шығарылған консультациялар Мақсаты: ата-аналар арасында педагогикалық білімдерін тарату, ата-аналарға бала тәрбиесі мәселелері бойынша теориялық көмек көрсету. Оқушылардың ата-аналарын үйде және балабақшада мектеп жасына дейінгі балалардың денсаулығын нығайтуға және сақтауға ықпал ететін негізгі факторлармен таныстыру. Ата-аналардың педагогикалық мәдениетін арттыру. Балаңызбен салауатты өмір салтын қалай жүргізу керек? · Балалармен ойнау. «Жазасыз жасауға бола ма?». «Мектеп жасына дейінгі бала және оның ойыншықтары». «Балалар тағамындағы витаминдердің рөлі». «Егер бала тамақтанудан бас тартса». · «Мектеп жасына дейінгі балалардың дамуындағы «Саусақ гимнастикасының» маңызы». «Балабақшада үш күн – ауру демалысында үш апта» 3. Ата-аналарға арналған қызықты тақырыптардағы әңгімелер. Мақсаты: ата-аналарға белгілі бір білім беру мәселесі бойынша дер кезінде көмек көрсету, осы мәселелер бойынша ортақ көзқарасқа жетуге ықпал ету. 4. «Менің отбасымдағы қысқы спорт түрлері» фотокөрмесі Мақсаты: Қолайлы атмосфера, сүйіспеншілік, қуанышты көңіл-күй қалыптастыру. Айдың тақырыптық апталықтары бойынша топ жұмысында ата-аналарды белсендіру. 5. Ұсыныстар мен тілектер қорабы. «Болашақ балабақшасы». Мақсаты: Балабақшадағы балалардың өмірін жақсартуда ата-аналардың тілектері мен ұсыныстарын анықтау. 65. Тәрбиешінің негізгі қызметі - тәрбиелеу. Мысал келтіру. Тәрбиеші - өсіп келе жатқан мемлекет азаматтарының, яғни мектепке дейінгі жастағы балалардың оқу-тәрбие ісімен айналысушы маман болып табылады. Тәрбиешінің балаларды оқыту барысында орындайтын қызметтері бар. Негізгі қызметтерінің бірі тәрбиелеу болып табылады. Тәрбиеші мамандығының атауының өзі "тәрбие" сөзінен тұрады, яғни тәрбие беруші дегенді білдіреді. Тәрбие дегеніміз жеке тұлғаны қалыптастыру, оның бойындағы адами қасиеттерді, мінез-құлықты қалыптастыру, өмірге дайындау процесін атайды. Тәрбиеші балаларға бастапқы білімді меңгертіп, тәрбиелеуші. Тәрбиеші балаларға дене, ақыл-ой, адамгершілік, еңбек, эстетикалық, сенсорлық және т.б. тәрбие түрлерін береді. Мысалы ретінде тәрбиеші балаларға дидактикалық ойындарды ойнату барысында олардың ақыл-ой тәрбиесімен айналысады. Дидактикалық ойыншықтар арқылы топтастыру, жинақтау, салыстыру және т.б. түрлі ойын тапсырмалары арқылы балалардың ойлау қабілеттерінің, интеллектуалдық санасын, дүниетаным дамытып, қалыптастандырады. Яғни, бір сөзбен айтқанда баланы тәрбиелейді. Балалар өздерінің өмірінің алғашқы жылдарының көп уақытын балабақшада өткізеді. Сол себепті отбасы тәрбиесінен бөлек, тәрбиені балабақшадан алады. Ал балабақшада тәрбие беруші басты маман, тобының тәрбиешісі болып табылады. 66 Тәрбиешінің негізгі қызметі- ұйымдастыру. Мысал келтіру. Балабақша тәрбиешісі – мектеп жасына дейінгі балаларды (7 жасқа дейін) оқыту мен тәрбиелеумен айналысатын педагог. Тәрбиешінің негізгі қызметінің бағыты балалардың мектепке дейінгі білім беру мекемесінде болуын ұйымдастырумен, балалармен ойындар мен іс-шаралар өткізумен, олардың қауіпсіздігі мен денсаулығын қадағалаумен байланысты. Балабақша тәрбиешісіне қажетті жеке қасиеттер: әдептілік, мейірімділік, жоғары жауапкершілік және моральдық тұрақтылық, адалдық, жанашырлық, көпшілдік, ұқыптылық, ұйымшылдық, әдептілік, ұстамдылық. Мектеп жасына дейінгі балалар тәрбиешісі кәсіби құзыреттіліктерге ие болуы керек: баланың денсаулығын және оның физикалық дамуын жақсартуға бағытталған іс-шараларды жоспарлау; жасына сәйкес режим сәттерін жүргізу; қозғалыс режимін орындау процесінде дене шынықтыру іс-шараларын жүргізуге; әрбір баланың денсаулық жағдайына педагогикалық бақылауды жүзеге асыру, оның денсаулық жағдайындағы өзгерістер туралы медициналық қызметкерге уақытылы хабарлау; күн ішінде балалардың әртүрлі әрекеттерін және қарым-қатынасын жоспарлау; ерте және мектеп жасына дейінгі балалармен әртүрлі ойындар ұйымдастыру; орындалатын жұмысты және өзіне-өзі қызмет көрсетуді ұйымдастыру; балалар арасындағы қарым-қатынасты ұйымдастыру; мектеп жасына дейінгі балалардың өнімді іс-әрекетін ұйымдастыру (сызу, модельдеу, аппликация, дизайн); ерте және мектепке дейінгі жастағы балалар үшін мерекелер мен ойын-сауықтарды ұйымдастыру және өткізу; балалардың әртүрлі іс-әрекеттері мен қарым-қатынасын ұйымдастыру процесі мен нәтижелерін талдау; мақсаттар мен міндеттерді анықтау, мектеп жасына дейінгі балалармен сабақтарды жоспарлау; мектеп жасына дейінгі балалармен сабақтар өткізу; педагогикалық бақылауды жүзеге асыру, мектепке дейінгі білім беру үдерісі мен нәтижелерін бағалау; сабақтарды талдау; сабақты ұйымдастыруды қамтамасыз ететін құжаттаманы жүргізу; мақсаттарды, міндеттерді анықтау және ата-аналармен жұмысты жоспарлау; отбасы тәрбиесі, баланың әлеуметтік, психикалық және физикалық дамуы мәселелері бойынша жеке консультациялар өткізу; ата-аналар жиналысын өткізуге, ата-аналарды (оларды алмастыратын адамдарды) топта және білім беру ұйымында іс-шараларды ұйымдастыруға және өткізуге тартуға; кәсіби әдебиеттерді зерделеу, басқа педагогтардың қызметін интроспекция және талдау негізінде мектепке дейінгі білім беру саласындағы педагогикалық тәжірибе мен білім беру технологияларын жүйелеу және бағалау; баяндамалар, рефераттар, баяндамалар түріндегі педагогикалық әзірлемелерді құрастыру; мектепке дейінгі білім беру саласындағы ғылыми-зерттеу және жобалық қызметке қатысу. 67 Тәрбиешінің негізгі мақсаты дамыту.Мысал келтір Баланы дамыту тәрбиешінің қолында.Тәрбиеші баланы оқушы тұрғысынан,адами тұрғыдан үлкен өмірге дайындайды.Мектеп қабырғасына дейінгі кезеңде тәрбиеші баланы жазуға,сызуға,оқуға үйрете отырып,баланың ойлауыг,өздігінен шешім қабылдауын,таным қабілеттерін дамытады.Баланың болмысының дұрыс қалыптасуы,баланың дамуының көрсеткіші.Осы орайда бала дамуы тәрбиешіге жүктелетін міндет ретінде табылады. Тәрбиеші – оқушыға әр салада білім ошағын дамытатын ғалым десекте болады. Оқуға деген саналы көзқарастарын қалыптастыру, ой еңбегі мәдениетінің дағдыларын жетілдіруге ұмтылу, кітаппен жұмыс істей алуға, оқығаны туралы өз ойын нақты әрі баянды әңгімелей алуға үйрету болып табылады. Баланы жеке тұлға етіп тәрбиелеу үшін, алдымен тәрбиешінің өзі соған сай болуы тиіс. Шындығында, тәрбиешінің өзі басқаларға үлгі боларлықтай болуы тиіс деген сөз. Анығырақ айтқанда балаға барлық адамгершілік қасиеттерді: мейірімділік, қарапайымдылық, жанашырлық, әділдік, т.б. беруі бойына сіңіруі тиіс. Сондықтан тәрбиешіге ерекше маңызды талаптар жүктеледі. Ерік-жігері күшті, мінезі жақсы жасөспірімдерді қалыптастыру үшін мұғалімнің өзі сол талаптарға сай болуы тиіс. Өйткені, сүйікті мұғалім дәрежесіне жеткен ұстаз ғана сүйкімді оқушыларды кезігтіре алады. 68. Тәрбиешінің негізгі қызметі- ынталандыру. Мысал келтіру Тәрбие жұмысы – инемен құдық қазғандай. Қаншама жүйкесін жұқартып еңбектенсе де, кей оқушының келеңсіз қылықтары үшін еңбегі еш болады да, жуылып-шайылып кетеді. Бауыр еті баласының болашағын ойламайтын ата-ана кем де кем. Осы кейде барлығын киіндіріп, тамақтандырып жатырмын деп, барлық міндетті мектепке, мұғалімге ысыра салатын ата-аналар да жоқ емес. Сондай ата-аналармен тіл табыса отырып, ата-анаға дұрысынан жеткізе білу - тәрбиешінің міндеті. Тәрбиеші бала өміріндегі нағыз ынталандырушы жандардың бірі. Бұл жұмыс оңай емес, себебі, келген әр бала жаңа таза ақ парақ секілді. Оларға алғаш дұрыс жақсы білім тәрбие беру маңызды, балалар ертеңгі болашағыз. Мысалы, балаларда өзара түсініспеушілік туындаған жағдайда, оларды бөліп жармай, екі баланы да ренжітіп алмау маңызды. Өйткені, балада мені жақсы көрмейді деген ой түсінік қалыптасып, тұйықталып кетуі мүмкін немесе ашушаң болып кетуі мүмкін. Тәрбиешінің әрбір ісімі мен айтқан әрбір сөзі әр балаға әртүрлі әсер еткендіктен аса сақ болу керек. Балалардың мінезіне, темпераментіне, көңіл күйіне назар аударуы және соларға қарай отырып сөйлесуі керек. Әр баланың алар орны бөлек. Еліміздің болашағы. Сонда балалар мұғалімдер мен тәрбиешілер қолындағы ертеңіміз, аманатымыз. Сондықтан жас өскелең ұрпаққа дұрыс тәрбие мен сана биігіндегі білім алған, адамгершілік қасиеттерді бойына сіңірген талапты болып өсулеріне сенеміз. 69.Тәрбиешінің негізгі қызметі-бағалау.Мысал келтіру Тәрбиешінің негізгі қызметі - бағалау. Тәрбиешінің ең маңызды қасиеттерінің бірі топтағы балаларға теңдеу қарау. Осы тұрғыда тәрбиешінің бұл қасиеті балаларды бағалауда көрінеді. Мектепке дейінгі балалар өте сезімтал, әрі көңілшек келеді. Олар жақсы мен жаманды айыра алмайды, әрі көргенінің бәрін бойына сіңіріп алады. Сондықтанда топтағы балаларды бағалағанда тәрбиеші аса сақтықпен жұмыс жасау керек. Олардың жеке бас дамуы мен жас ерекшеліктеріне қарай тапсырма беріп, жеңіл әрі көңілді әдістермен бағалап, топтағы балаларды мараппаттап отырса да болады. 70. Тәрбиешінің ұйымдық үйлестіруші қызметі Тәрбишінің негізгі қызметтеріне тоқтала өтсем: тәрбиелеу, ұйымдастыру, дамыту, диагностикалық, ынталандыру, бағалау және болжау. Тәрбиеші тәрбиленушіні тек жақсы бағдарда тәрбиелеу, баланың мінезін қалыптастыру және баланы өз бетінше шешімдерді қабылдауға дағдыландыру. Балабақшада мүмкіндігі төмен яғни шектеулі балаларды тәрбиелемес бұрын тәрбиеші ол бала жайлы дамуында психологиялық ауытқулар барын зерттеу, балаларды оқыту және тәрбиелеу ерекшеліктері туралы білуге балабақша тәрбиешілері міндетті. Жалпы тәрбиешінің негізгі міндеті- болашақ жас ұрпақты болашақ заман талабына сай етіп тәрбиелеу және балаға тек жақсы тәрбие беріп, жақсы мінез қалыптастыру керек. Балабақшада әр баланың дамуына өзіндік үлесін қосу және де баланың қандай нәрсеге қызығатынын анықтау, әр баланың биімділігі және қабілетін дамыту. 71. Тәрбиеші бойындағы педагогикалық әдеп Кез келген педагог мамандығы өз мамандығының білгірі әрі үздігі болу үшін ең бірінші педагогикалық әдепті сақтай білуі керек. Педагогикалық әдеп ол ең бірінші мұғалімнің өзін өзі ұстауынан басталады. Ол балалармен және ата-аналармен жұмыс жасау барысында көзге түседі. Педагог әдептілігінің негізіне педагог еңбегінің әлеуметтік мәні,жеке басының адамгершілік мазмұны,психологиялық жағынан қалыптасуы, кәсіптік жағынан қарулануы,өзгелермен қарым-қатынасының сипаты,мінез құлқы, жасы,мамандығы,Отбасы жағдайы және т.б.жатады. Педагогтік әдепке оның жақсылық пен жамандық, педагогтік парыз,педагогтік әділеттілік,кәсіптік намыс пен абырой,педагогтік бедел,ар-ождан және тәрбиешінің еңбек тәртібі сияқты котегорияларды негіз деп санасақ болады.Педагогикалық әдептілік бала психологиясын және оның жас ерекшеліктерін жете білуді талап етеді. Әдептіліктің қайнар көзі- балаларды сүю және қадірлей білу. Педагогикалық әдептіліктің бір көрінісі ретінде – сезу ,сезіну қасиетін алып қарасақ болады. Сонда тәрбие әдістерінің көпшілігі нәтижелі болып келеді. Барлық педагогикалық әдепті сақтай білген маман артында өшпес аты мен еңбектерін қалдырары сөзсіз. 72) Педагог-модератор сипаттамалық талдау Педагог-модератор педагог біліктілік санаттарының ең алғашқысы. Педагог-модератор педагогикалық немесе кәсіби білімі бар, қайта даярлау курстарынан өткен және де кемінде екі жылдық педагогикалық жұмыс өтілі бар педагог болуы керек. Педагог-модераторға төмендегідей кәсіби құзыреттерге сәйкес келетін адамдар сайлана алады:
73) Педагог-зерттеуші сипаттамалық талдау Негізінен зерттеушінің екі басты қасиеті бар. Бірінші өзінің зерттеу тақырыбы,обьектісі бойынша ежелден келе жатқан мәліметтермен танысып, ойға салу. Екіншісі, өзінің қазіргі таңда алып отырған зерттеу обьектісімен айналысу, оны бақылау. Мен өзімнің мамандығымды алатын болсам ,тәрбиеші ретінде баланы зерттеймін. Оған әдістер қолдану арқылы, мысалы, бақылау немесе тест және тағы басқалары.Баланы сырттай білдіртпей қараған кезде оның қасиеттерін ,өзін-өзі ұстауын, балалармен немесе басқада үлкен адамдармен қарым-қатынасын байқай аламыз. 74) Педагог-эксперт сипаттамалық талдау Қазақстан Республикасының білім заңнамасына сәйкес педагог мамандар 5 жылда бір реттен кем емес аттестаттаудан өтеді.Және сол арқылы біліктілігін арттырып, ақпараттарды жинақтай түседі.Бұл қойылатын талап тек мұғалімдерге емес білім беру саласында, оқыту саласында жұмыс жасайтын барлық адамдарға міндеттелген. Педагог қызметкерлер - өз мамандығы бойынша жоғарғы педагогикалық немесе кәсіптік, техникалық білімі бар адамдар 5 біліктілік санатқа бөлінеді.Олар: Педaгог Педaгог-мoдератор Педaгог-сарапшы Педагoг-зерттeуші Педагог-шeбер Педaгог - эксперт педагогикалық өтілі 3 жылдан кем емeс; “педагог-модератор” санатының талaптарына сәйкес келетін; ұйымдастырылған оқу қызметін талдауға дағдыланған; тәлімгерлікпен айналысатын және білім беру ұйымы деңгейінде өзінің тәжірибесін жинақтай алатын ; аудандық және қалалық деңгейде тәжірибе жинақтаған; Қалалық , аудандық деңгейдегі конкурс, олимпиадалардан жүлделі орын алған педагог. жүктеу/скачать 108,29 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|