«Мектептегі жеңіл атлетика теориясы мен əдістемесі» пəнінің оқу-əдістемелік кешені

қашықтыққа жүгіру, ұзындыққа жəне биіктікке секіру, дискі жəне найза лақтыру. Бірінші 
халықаралық ойынның ұйымы француз педагогы, қоғам қайраткері Пьер де Кубертеннің 
есімімен байланысты. Олимпиадалық ойындар əрбір елдердің арасында достық арақатынасты 
қалыптастыруды сақтайды.
1894 жылы Кубертеннің қолдауымен Парижде халықаралық спортық конгресс болды. 
Осы конгреске 34 елден делегаттар қатысты, соның ішінде Ресей делегаттары да бар. Конгресте 
Олимпиадалық ойынды жандандыруды жəне І-ші Олимпиадалық ойынды 1896 жылы Грецияда 
өткізуге шешім қабылдады. 1896 жылдан бастан қазіргі уақытқа дейін 28 олимпиадалық 
ойындар өтті, бірақ соғыстың кесірінен мына Олимпиадалық ойындар өтпей қалды: 1916 жылы 
Токиода, 1944 жылы Хельсинкиде. 1928 жылға дейін Олимпиадалық ойындарға дейін тек қана 
ерлер қатысты, ал 1928 жылдан бастап əйелдерге қатысуға мүмкіндік берді. Олимпиадалық 
ойындарында жеңіл атлетиканың бағдарламасы ауыса бастады. 200 м-ге жүгіру ІІ Олимпиадада 
қосылды, 5 жəне 10 шақырымға жүгіру, 4 х 100 жəне 4 х 400 м-ге жүгіру V Олимпиадада 
қосылды. Көп сайыс бірінші рет ІІІ Олимпиада бағдарламасында пайда болды. Əйелдер 
Олимпиадалық жарысының бағдарламасы кеңейді. ІХ Олимпиадада 100 м-ге жəне 800 м-ге 
жүгіруден, эстафеталық жүгіріс 4 х 100 м., биіктікке секіру, дискі лақтырудан болса, соған 200, 
400 жəне 1500 м., ұзындыққа секіру, ядро итеру, найза лақтыру, кедергілі жүгіру, бес сайыс, 
жеті сайыс ауыстырылды, 80 м-ге кедергілі жүгіру 100 м-ге жүгіру болып ауыстырылды.
І-ші Олимпиадаға Афинаға 13 мемлекеттен 285 спортшылар қатысса, Х-шы Олимаиадаға 
81 мемлекеттен келді. І-ші Олимпиадада Афинада 8 мемлекеттен келген 59 жеңіл атлет, жеңіл 
атлетиканың 12 түрінен сайысқа түсті. Соның ішінде 9 түрінен американдықтар жеңіске жетті. 
Гректерде тек қана марафондық жүгіруден С.Луне ұлтық батыр атанып, алтын медальға ие 
болды. 
ІІ-ші Олимпиада ойындары 1900-ші жылы Парижде сəтсіз өтті. Сол уақытта əлемдік 
көрме ашылып мамырдан қазанға ауыстырылды, жеңіл атлеттерге уақыт қолайсыз болды. 
Олимпиадаға 20 мемлекеттен 1000 спортшы қатысты. Жеңіл атлетика бағдарламасына 12 жаңа 
түр еңгізілді.
ІІІ-ші Олимпиада 1904 жылы АҚШ-та Сент-Луисте өтті. Бұл Олимпиадада да 
американдықтарға тең келетін қарсыластар болған жоқ.
IV-ші Олимпиада ойындарында, Олимпиада тарихи үлкен қадам басты. Олимпиадаға 
арнап жаңа стадион салынды, жеңіл атлетиканың жарысының жаңа бағдарламасы жасалды 
жəне жаңа жарыс ережесі құрастырылды. Рейя Юри «резинкі адамы» атанды. Үш Олимпиадаға 
қатысып қатарынан 8 алтын медаль алды.
V-ші Олимпиада 1912 жылы Стокгольмде өтті. Осы жылы жеңіл атлеттер федерациясы 
құрылды, əлемдік рекордтар жазып отыратын Олимпиада батыры болып американдық бес 
сайыс пен он сайыстан жеңімпаз атанды.
VII-ші Олимпиада 8 жылдан кейін 1920 жылы Антверпенде өтті. Пьер де Кубертен 
Олимпиадалық ойынның эмблемасы ретінде 5 кішкене шеңбер ойлап шығарды. Ондағы 
мақсаты бес материктің спортшыларын бірлікке шақыру болды. (Көкшіл шеңбер Европа, қызыл 
Америка, сары Азия, қара Африка, жасыл Австралия.) Пьер де Кубертеннің ұсынысымен 
Олимпиаданың əн ұраны жəне жалауы бекітілді.
VIII-ші Олимпиада 1924 жылы Парижде өтті. 1900 жылғы қателіктерін түзеп жақсылап 
əзірленген, 6 əлемдік рекорд қойылды.
ІХ-шы Олимпиада 1928 жылы Амстердамда өтті. Бірінші рет əйелдер қатысты. 880 жеңіл 
атлеттер қатысты 120-сы əйелдер болды. Алтынның көбі американдықтарға тиді. 
Х-шы 1932 жылы Лос-Анджелесте өтті. Негір Э.Толана 100 метрге жүгіріп рекорд қойды 
10,3сек., 1960 жылы өзгертілді.
ХІ-ші Олимпиадалық ойын 1916 жылы Берлинде өтті. Негір Д. Ауэла 4 алтын алды. 
XIV- ші Олимпиада 1948-ші Лонданда 2-ші дүниежүзілік соғыс аяқталғаннан кейін 
болды. Голландық спортшы Ф.Бланкерс-Кун 4 алтын алды. 
XV-ші Олимпиада 1952-ші жылы Хельсинкиде өтті. Осы Олимпиадаға ҚСРО 
спортшылары қатысты. Біздің спортшы жеңіл атлеттер 2 алтын, 8 күміс, 7 қола медальдарын 

алды. Американдықтардан кейін екінші орында болы. Осы ойында 9 əлемдік рекорд, 29 
Олимпиадалық рекорт жаңарды. 
XVІ-шы Олимпиада 1956 жылы Мельбурнде өтті. Бұнда 6 əлемдік рекорд, 27 
Олимпиадалық рекорд қойылды. Советтік Стайер В.Куц 5000 м. жəне 1000м. қашықтықты ұтып 
алды. Советтік жеңіл атлеттер 5 алтын, 7 күміс, 10 қола медаль ұтып алды.
XVІІ-ші Олимпиада 1960 жылы Римде өтті. Америка құрама штаты бірінші рет СССР 
командасына ұтылды. Жеңіске жеткен жеңіл атлеттер П.Болотников, Р.Шевлакадзе, 
В.Брумель, В.Голубничий, В.Цыбуленка, В.Рудешков, В.Крепкина, Н.Пономорева, Э.Озаминос.
XVІІІ-ші Олимпиада 1964 жылы Токиода өтті. СССР командасы жүгіру түрінен 2 қола 
медаль алды.
ХІХ-ші Олимпиада 1968 жылы Мехикода өтті. Негір Р.Бимона 8,90 метр ұзындыққа 
секірді.
ХХ-шы Олимпиада 1972 жылы Шайхенде өтті. Осы Олимпиадада да ҚСРО жеңіл 
атлеттерін ГДР атлеттері кейбір түрлерінен ұтып алды. Ал американдықтарды үшінші орынға 
түсірді. СССР спринтері В.Борзов 100 жəне 200 метрге жүгіруден алтын медаль алып келді. 
ГДР-дің жеңіл атлеттері 100-ден бастап 800 метр аралықта барлық қашықтықтарды ұтып алды. 
ХХІ-ші Олимпиада 1976 жылы Монреальде өтті. Советтік жеңіл атлеттер бұрынғы 
жетістіктерінен төмен көрсетті. Олар ГДР жəне АҚШ-тан кейін үшінші орынға тұрақтады. 
Советтік жеңіл атлеттер 4 алтын, 4 күміс, 10 қола медальдарын ұтып алды. Осы Олимпиадада 
лақтырушылар көзге түсті, балға лақтыру Ю.Седок, А.Стеридов жəне А.Бандарчук үш орынды 
Советтік лақтырушылар жеңіп алды. Ал Т.Казаркина 800 жəне 1500 метрге екі алтын əкелсе 
жəне В.Санеев үш адымнан секіруден бір алтын əкелді. 
ХХІІ-ші Олимпиада Москвада өтті АҚШ осы Олимпиадаға қатыспады. Тарихта бірінші 
рет Советтік жеңіл атлеттер 4х100 м, 4х400 м ерлер жəне 4х100 м, 4х400 м, əйелдер 
эстафеталық жүгіруден жеңімпаз атанды. Қыздарымыз 800 метрге жүгіруден əлемдік рекорд 
қойса, 1500 метрге Олимпиадалық рекорд қойды. Эфиопиялық М.Иифера атап кетпеуге 
болмайды, ол 39 жасында 5000 жəне 10000 қашықтыққа жүгіріп жеңімпаз атанда.
ХХІІІ-ші Олимпиада 1984 жылы Лос-Анжелесте өтті. Американдықтар Олимпиаданы өз 
мақсаттарында өткізді. Оған Социалистік елдердің спортшылар қатысқан жоқ саясатқа 
байланысты. «Достық-84» социалистік елдері үлкен жарыс өткізді. Биіктікке секіруден 
«Фосбери-Флоп» тəсілі пайда болды. Ядрода кішкене өзгешілік енді, секіріп итеру енгізілді. 
Осылай жарыс жағдайын өзгерту спортшыларға үлкен көрсеткіштер көрсетуге мүмкіндік берді.

жүктеу/скачать 483,98 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: