Мәшһүр-Жүсіп Шығармаларындағы заттық МӘдениет лексикасы
Түйін. Білек + ілу > бүлдірге. Білек - ілдіргі (µмілдірік, кµзілдірік, саѓалдырыќ) сияқты қалыптасқан. Бүлдіргі – білекке байлау ‰шін ќайыстан
жүктеу/скачать 6 Mb.
|
| Түйін. Білек + ілу > бүлдірге. Білек - ілдіргі (µмілдірік, кµзілдірік, саѓалдырыќ) сияқты қалыптасқан. Бүлдіргі – білекке байлау ‰шін ќайыстан немесе былѓарыдан таѓылатын жіњішке бау. Бүлдірге > қайыс, таспа, тарамыс. Мәшһүр-Жүсіп бүлдірге лексемасын біреудің нәрсесін алмау сияқты (зат) есебінде қолданған.
Қайыс, таспа, тарамыс. ОТҒҰН – ердің сол жағына бекітілген, айылдың басы өткізіліп тартылатын енді бір қайыс; өрген қайыс (М.Қ.). Біріншіден, ќайыстан б‰лдірге таќпайды. Таспа тіліп таѓады. Жоныњнан таспа тілейін бе? – деген фразеологизм бар. Қайыс-ҚОБА. ҚОVА. - түрік жүгендерінде жылқының танауына тиіп тұратын қайыс (М.Қ. 3 т. 1997: 319). А. Шынтемірова: қайыс ірі ќара, яѓни µгіз, жылќы терісінен жасалады. Толыќ иі ќанып, пайдалануѓа жарайтын болѓан теріден алдымен ±зын божылыќ, шілия-ќамыттыќ, айыл-т±рмандыќ, ‰зењгі-баулыќ, µмілдірік-ќ±йысќандыќ терілер ќиылып, содан соњ ќамшылыќ, керегелік таспалар тілінеді – дейді (Ана тілі. 1992. № 25 (117). С. Ќасиман±лы: ірі ќара малдыњ иленбеген терісін шылѓи тері немесе шылѓи ќайыс, ал тері иленіп ±ќсатылѓаннан кейін оны ќайыс – деп атайды (Ќазаќ єдебиеті. 1992. № 12 (2242). Таспа зат. Иленбеген таќыр теріден тілінген ќайыс, жіњішке бау (ЌТТС, 340). А. Шынтемірова: Біз жалањаштанѓан сираќтан – оныњ арт жаѓындаѓы баќайды ќозѓалысќа келтіретін сіњірін тауып аламыз. Міне, тарамыс дегеніњіз – осы. Єрине, б±л дайындалып µњделгеннен кейін болатын іс. С. Ќасиманов: тарамыс дегеніміз – ірі ќараныњ жіліншік сіњірінен ширатылып алынѓан жіп (Ќазаќ єдебиеті. 1992. №18 (2248). Кейбір деректерде тарамыстан ішек жасалады дейді. А. Шынтемірова негізінде домбыраныњ ішегі ешкініњ аш ішегінен жасалатынын айтады (Ана тілі. 1992, № 22. 3 б). Қайыс, тарамыс, таспа > ат-әбзелдіне қажетті заттар > шылбыр. Каталог: fulltext -> transactions transactions -> Казахстан республикасының Ғылым және білім министрлігі transactions -> Азамат Тілеуберді transactions -> Қырықбай Аллаберген тарих және баспасөЗ Қазақ мерзімді баспасөзінде тарихтың «ақтаңдақ» мәселелерінің жазылуыбаспасөзінде тарихтың transactions -> Екінші кітап transactions -> МӘШҺҮР – ЖҮсіптің лингвистикалық КӨЗҚарастары оқу құралы Павлодар Кереку transactions -> МӘШҺҮр тағылымы жинақ 2 Том transactions -> Е. Жұматаева жоғары мектепте оқытудың біртұтас дидактикалық ЖҮйесінің теориясы монография Павлодар 2012 Кереку жүктеу/скачать 6 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|