Program N1;  var  S: String;  begin  While S 'end' do  Readln(S);  Write(‘end!');  Readln;  end

Program N1; 
var 
S: String; 
begin 
While S <> 'end' do 
Readln(S); 
Write(‘end!'); 
Readln; 
end.

 Сабақтың мақсатына қалай қол жеткізгендігің туралы эссе жаз.

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

1. Қосымшаларды құрастырудың кіріктірілген орталары дегеніміз не?

2. Бағдарламалық жасақтама нешеге бөлінеді? Аттарын ата. Бағдарламалық жасақтама екіге бөлінеді: ортақ және қоданбалы бағдарламалық жасақтама.

3. Қосымшаларды құрастырудың кіріктірілген орталарының басты мақсаты неде?

Бағдарламайшының өнімділігін арттыру.

4. Қосымшаларды құрастырудың кіріктірілген орталарының құрылымын ата.

5. Pascal және Java Script туралы мәлімет бер.

6. Қазіргі кезде қолданатын құрастыру орталарын ата.

7. Қосымшаларды құрастырудың кіріктірілген орталарының тарихындағы маңызды заттарды атап шық. Бірінші құрастыру орталары консоль немесе терминал арқылы жұмыс істеу үшін жасалды. Dartmouth BASIC- құрастыру орталарында қолданған бірінші тіл. Softlab Munich-тің Maestro I өнімі— дүние жүзінде бағдарламалық жасақтамаға арналған бірінші құрастыру ортасы. Плагинді қосу мүмкіндігі бар құрастыру орталарының бірі – Softbench.

1. MATLAB, Ада, AutoCAD, PHP, Wordpad, Pascal, Paint, Fortran. Осы сабақта алған біліміңді пайдаланып, берілген бағдарламалардың қайсысы кіріктірілген ортаға жататынын немесе жатпайтынын нақты фактілер келтіріп дәлелде.

2. Қосымшаларды құрастырудың кіріктірілген орталарының маңызы неде?

Қосымшаларды құрастырудың кіріктірілген орталары бағдарламаушының өнімділігін арттыру үшін қажет екені белгілі. Бағдарламаушы өнімділігін тағы қандай жолдармен арттыруға болады? (Оқушының өз ойы)

Сынып екі топқа бөлінеді. Алғашқы кездегі қосымшаларды құрастырудың кіріктірілген орталары туралы көп мәлімет берген топ жеңеді.

• 
  Техникалық қауіпсіздік ережелері
  
• 
  Әлемнің ақпараттық бейнесі
  
• 
  Ақпараттық жүйе
  
• 
  Программалаудың дамуының қысқаша тарихы
  
• 
  Программалау парадигмалары
  
• 
  Қосымшаларды құрастырудың кіріктірілген орталары
  

1. Информатика кабинетінде өзін-өзі ұстау ережелерін ата.

2. Ақпараттық жүйелер дегеніміз не? Масштабына байланысты қалай бөлінеді?

3. Қандай жоғарғы деңгейлі программалау тілдерін білесің?

4. Қосымшаларды құрастырудың кіріктірілген орталары неден құралады?

5. Визуалды программалау дегеніміз не? Қандай түрлерін білесің?

6. Білім беру ақпараттық ресурстарына не жатады?

• 
  Кітапхана ресурстары
  
• 
  Мұрағаттық ресурстар
  
• 
  Ғылыми-техникалық ақпараттар
  
• 
  Құқықтық ақпараттар
  
• 
  Мемлекеттік құрылым ақпараттары
  
• 
  Салалық ақпараттар
  
• 
  Қаржылық немесе экономикалық ақпараттар
  

7. Қосымшаларды құрастырудың кіріктірілген орталары не үшін қажет?

1. Do циклының блок-схемасын көрсет.

Техника қауіпсіздігіне сәйкес, кестенің ұяшықтарын боя: егер дұрыс болса, жасыл түспен, дұрыс емес жағдайда – қызыл түспен боя.

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

№9 сабақ

МҰҒАЛІМГЕ АҚПАРАТ 

Тақырыбы: Терезелер, пішіндер, объектілер
Күтілетін нәтиже:

Білім

•Терезелердің мүмкіндіктерін таниды

Түсінік

• Терезелердің түрлеріне мысал келтіреді

• Терезелердің негізгі операцияларына, құрал-саймандар тақтасының батырмаларына мысал келтіреді

• Меню жолы ұғымын түсіндіреді

Қолданыс

• Тәжірибе барысында құрал-саймандар тақтасын қалпына келтірудің сырын ашып біледі

Анализ

•Қазіргі және бұрынғы заман мүмкіндіктерін қарсы қойып салыстырады

• Windows-та “менің компьютерім” терезесін түзетеді

• Диаглогтық терезе арқылы мәлімді қайта қарайды

• Бірнеше терезелерді қозғалысқа келтіреді

Баға

• Терезелердің әр түрін бір-бірімен салыстырады

• Оқушыларға бағыт-бағдар, қажет болған жағдайда көмек береді.

•Тақырып бойынша әртүрлі танымдық сұрақтарды шешу, белгілеген мақсатқа қол жеткізу, өзін-өзі дамыту, топпен жұмыс істеу және топ жұмсының нәтижесін көру, өз ойын сынып алдында қорғай білу.

1. С.И. Ожегов. Словарь русского языка. - М.: Советская энциклопедия, 1975.

• Негізгі баға орындалған деңгейге байланысты барлық оқушыға қойылады. Ал қосымша баға (бонус) топтық жұмыс істеу кезінде дұрыс жауап берген әрі белсенді болған оқушыларға қойылады.

• Менің компьютерім терезесін аш: ол үшін маус нұсқағышын Мой компьютер белгішесіне қойып, батырмасыны екі рет шерт.Егер терезе бүкіл экранға ашылмаса, Жаймалау (развернуть) батырмасын шерт.

Содан кейін Қалпына келтіру (Восстановить) батырмасын шертіп, қалпына келтір.Терезенің енін, биіктігін өзгерт: ол үшін маус нұсқағышын оң жақ шекараға қойып, қос бағытты бағдарша шыққанға дейін күтіп, маусты солға жылжытып орында.Терезені жабу батырмасында шертіп, терезені жап

САБАҚ БЛОКТАРЫ 


і. аҚПАРАТ алмасу
Тақырып жоспары:

1.Терезе деген не?

2.Терезелердің түрлері

3.Терезедегі негізгі элементтер

4.Тереземен басты операциялар

Слайдтар:

1-слайд (титул)

2-слайд Сабақтың мақсаты

3-слайд Тақырып жоспары

4-слайд Терезе дегеніміз жақтаулармен шектелген экранның төртбұрышты аумағы, онда обьектілер орналаса алатын жұмыс ортасы мен басқару элементтері бар.

5-слайд Активті терезе - жұмыс жүріп жатқан терезе. терезелердің 4 түрі Қапшық терезелері Қолданбалар терезелері Анықтама терезелері Диалог (сұхбат) терезелері

6-слайд Қапшық терезелерінде оны басқару элементтерінен басқа Windows-тың басқа объектілерінің де белгішелері бар. Қолданба (приложение) – бұл да бағдарлама, ол Windows жүйесінің басқаруымен жұмыс істегендіктен, қолданба деп аталады. Диалог терезелері – қосымша ақпараттарды енгізуге арналған арнайы терезе. Анықтама терезелері Windows және оның қолданбаларының жұмысы бойынша анықтама ақпараттарын шығару қызметін атқарады.

7-слайд Терезенің негізгі элементтері: Шекаралар - терезелерді төрт жағынан тұрған жақтауларды шекаралар деп атайды Тақырып жолы - терезенің ең жоғарғы шекарасының астында бірден терезенің аты көрсетілген төртбұрыш  Жүйелік меню белгішесі - тақырып жолының сол жағында жүйелік меню белгішесі Жабу батырмасы - тақырып жолының оң жақ шекарасында айқасқан сызық (крестик) суреті (Ctrl+F4)

8-слайд Терезелерді қолданғандағы негізгі операциялар: Терезені ашу және жабу Терезені жималау, жаймалау және қалпына келтіру Терезенің шекараларын өзгерту Терезелерді экран бойынша жылжыту Терезелерді бір-бірінің орнын өзгерту

9-слайд Жималау батырмасы Терезені жималау үшін жабу батырмасының сол жағындағы батырманы тышқанмен бір рет шерту керек. Жаймалау батырмасы Терезені жаймалау үшін жабу батырмасының сол жағындағы батырманы тышқанмен бір рет шерту керек. Қалпына келтіру батырмасы Терезені қалпына келтіру үшін жабу батырмасының сол жағындағы батырманы тышқанмен бір рет шерту керек.

10-слайд Меню жолы - тақырыптың төменгі жағында командалар аты жазылған көлденең (горизанталь) жолақ бар. Бұл – меню жолы, онда берілген қолданбаның негізгі командалары бар. Құрал-саймандар тақталары -көптеген терезелер батырмалары мен белгішелері бар құрал-саймандар тақтасымен жабдықталған.

11 слайд Құрал-саймандар тақтадағы белгішелер мен батырмалар: Кері қайту (Ctrl+Z) Алға қарай өту (Ctrl+Y) Бір деңгейге жоғары көтерілу Қиып алу (Ctrl+X) Көшіру (Ctrl+C) Кірістіру (Ctrl+V) Болдырмау Алып тастау Қасиеттер Түрі

іі. алғашқы бекіту

Мына кестені толтыра отырып сабақтың мазмұны бойынша қорытынды шығар.

Терезелер, олардың түрлері	Терезелердегі негізгі элементтер	Терезелермен жұмыс істейтін операциялар

Қорытынды:___________________________________________________________

ііі. құзырлылық қалыптастыру

Деңгейлік тапсырмалар:

І деңгей тапсырмалары

1. 
   Терезенің анықтамасын бер.
   

2. 
   Терезенің неше түрі бар. Оларды ата.
   

3. 
   Терезенің қандай негізгі элементтері бар. Біреуінің түсіндірмесін бер.
   

4. 
   Терезелерді қолданғандағы негізгі операцияларға мысал келтір.
   

• 
  Терезені ашу және жабу
  
• 
  Терезені жималау, жаймалау және қалпына келтіру
  
• 
  Терезенің шекараларын өзгерту
  
• 
  Терезелерді экран бойынша жылжыту
  
• 
  Терезелерді бір-бірінің орнын өзгерту
  

5. 
   Меню жолы ұғымын түсіндір.
   

6. 
   Құрал-саймандар тақтасының белгішілер мен батырмаларынан үш мысал келтір.
   Кез-келген үшеуі
   

• 
  Кері қайту (Ctrl+Z)
  
• 
  Алға қарай өту (Ctrl+Y)
  
• 
  Бір деңгейге жоғары көтерілу
  
• 
  Қиып алу (Ctrl+X)
  
• 
  Көшіру (Ctrl+C)
  
• 
  Кірістіру (Ctrl+V)
  
• 
  Болдырмау
  
• 
  Алып тастау
  
• 
  Қасиеттер
  
• 
  Түрі
  

7. 
   Менің компьютерім терезесін аш: ол үшін маус нұсқағышын Мой компьютер белгішесіне қойып, батырмасыны екі рет шерт.Егер терезе бүкіл экранға ашылмаса, Жаймалау (развернуть) батырмасын шерт.Содан кейін Қалпына келтіру (Восстановить) батырмасын шертіп, қалпына келтір.
   

1. 
   Терезенің енін, биіктігін өзгерт: ол үшін маус нұсқағышын оң жақ шекараға қойып, қос бағытты бағдарша шыққанға дейін күтіп, маусты солға жылжытып орында.
   
2. 
   Маус нұсқағышын Менің компьютерім белгішесіне қойып, батырмасыны екі рет шертіп, оны аш.Егер құрал саймандар тақтасының батырмасы жоқ болса, оны қалай қалпына келтіреміз.
   

Менің компьютерім (мои компьютер) терезесін ашыңдар.Меню жолынан Түр (вид)Құралдар тақтасы Баптаулар командаларын орында.Пайда болған Құралдар тақтасынан Үйге,Іздеу,Журнал,Көшіру,Қиып алу,Қою,Болдырмау құралдарды таңдап Қосу(добавить) батырмасын басып қосамыз ал керек емес құралдарды Жою(удалить) батырмасын басып алып тастаймыз.Бұл жеңілдіктерді ескере отырып, бұрынғы заман мен қазіргі замманның мүмкіндіктерін қарсы қойып салыстыр.

/Қателерді анықтау/

Бір бала компьютерде қалай жұмыс істегені туралы жазыпты. Үш топқа бөлініп, оның неше қате жібергенін анықтаңдар. Дұрыс әрі тез тапқан топ жеңеді.

«Мен компьютермен жұмыс істегенде міндетті түрде монитор мен сканерді іске қосамын. Тышқанмен әріптерді теріп, сурет салу керек болса сканерді пайдаланамын. Компьютерге дайын мәтінді қолдан енгізбеу үшін джойстикті қолданамын. Ал мәтінді басы палу үшіш терезелерге қағаз саламын. Принтер арқылы әндерді тыңдап, калонкаға құжаттарымды сақтаймын.» (9 қате)

V. бағамдау-бағалау

Сабақтың мақсатына қалай қол жеткізгендігің туралы эссе жаз.

______________________________________________________________________

Білім

• Пішін туралы білімді кеңейтеді

Түсінік

• Пішіннің түрлерін атап шығады. Excel пішіндерге мысал келтіреді. Объектілерге түсіндірмесін береді. Объектілер топтамасын айырып таниды.

• Пішіндер қасиетін терең түсіну үшін Excel және VBA бағдарламалырын пайдалан

• Пішіндерді қолдана отырып, құжаттарды өзгертеді

Анализ

Синтез

• Объект ұғымын түсіндіреді, түрлерін қайта қарайды

Баға

• Пішіннің түрлерін салыстырады

• Оқушыларға бағыт-бағдар, қажет болған жағдайда көмек береді. Өз ойларын дамытуға көмектеседі.

• пішін, объект

• Тақырып бойынша әртүрлі танымдық сұрақтарды шешу, белгілеген мақсатқа қол жеткізу, өзін-өзі дамыту, топпен жұмыс істеу және топ жұмсының нәтижесін көру, өз ойын сынып алдында қорғай білу.

1. Информатика и ИКТ: Учебник. 10 класс. Базовый уровень/ Под редакцией проф.

2. О.Ефимова, В.Морозова, Н.Угринович «Курс компьютерной технологии» учебное пособие для старших классов.-М.: ООО «Издательство АСТ», 2000.

3. Е. Арын, Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Ғылымтану, Павлодар: ҒӨФ
«ЭКО», 2006.
Оқушы жетістігін бағалау:

• Негізгі баға орындалған деңгейге байланысты барлық оқушыға қойылады.

• Терезелер, пішін және объектілер туралы толық мағлұматты іздеп, оқып келу

1.Пішін дегеніміз не

2.Пішін түрлері

3.Объект дегеніміз не

4.Объект мысалдары

Слайдтар:

1-слайд (титул)

2-слайд Сабақтың мақсаты

3-слайд Тақырып жоспары

4-слайд Пішін басып шығарылған немесе желідегі, стандартты құрылымды және ақпарат алуды, реттеуді және өңдеуді оңайлататын пішімі бар құжат болып табылады.

5-слайд Басып шығарылған пішіндердің құрамында нұсқаулар, пішімдер, белгілер және деректерді жазуға немесе теруге арналған бос орындар бар. Басып шығарылған пішіндер жасау үшін, Excel бағдарламасын және Excel үлгілерін пайдалануға болады.

6-слайд Excel пішіндерінің түрлері: Дерек пішіндері көлденеңінен жылжытпай, ауқымда немесе кестеде ақпараттың толық бір жолын енгізуге немесе көрсетуге қолайлы жолмен қамтамасыз етеді. Құрамында пішін және ActiveX басқару элементтері бар жұмыс парақтары - жұмыс парағы торда деректерді енгізіп, көруге мүмкіндік беретін пішін түрі болып табылады. VBA UserForms -жоғары икемділікке қол жеткізу үшін, әдетте бір не одан да көп ActiveX басқару элементін қамтитын теңшелетін тілқатысу терезелері болып табылады.

7-слайд Пішін басқару элементтерінің жиынтығы: А) Ұяшықтың немесе мәтін ұясының мақсатын анықтайды немесе сипаттама мәтінді (мысалы, тақырыптар, суреттер) немесе қысқаша нұсқауларды көрсетеді. Б) Қатысты басқару элементтерін бір көрінетін бірлікке таңдаулы белгісі бар тіктөртбұрыш етіп топталады. Әдетте параметр түймешіктері, құсбелгілер немесе аса қатысты мазмұндар топталады. В) Пайдаланушы әрекетті басқан кезде орындайтын макросты іске қосады. Сондай-ақ, түймешік баспалы перне ретінде қарастырылады.

8-слайд Объектілер – программаның қасиеттерімен әдістерін қосып сипаттайтын бірлік өлшем болып саналады. Программадағы объектілердің қасиеттері болады, әр турлі әдістерді пайдалану мумкін және оқиғаларға әсерін тигізеді. Объектілердін классына шаблондар жатады. Шаблондар объектердің қасиеттерін, әдістерін, оқиғаларды белгілейді. Осы шаблондар арқылы объектілер құрылады.

9-слайд Мысалы: Word программасында “Документ” деген объект Қасиеті: аты (Name), толық аты (FullName) т.б. Әдістер: құжатты ашу (Open), құжатты шығару (Print out), құжатты сақтау (Save) т.б. Оқиға: жаңа құжатты ашу (Document_New()), құжатты жабу (Document_Close()) т.б.

10-слайд Объект бір класстың шаблоны бойынша жасалса, экземпляр объект болып аталады және де алғашқы объектін бүкіл қасиеттерін, әдістерін, оқиғаларын ие етеді. Мысалы : Объект аты Қаситтері Мағынасы Full Name (полное имя) Path (путь) proba.doc C:\Documents\proba.doc C:\Documents\ Proba.txt C:\proba.txt C:\

10-слайд Объектілер топтамасы Объектілер топтамасы – бір түгел объектің ішіндегі бір класстық экземпляр объектілер жинағы. Мысалы, бір уақытта ашылған Word құжаттары объектілер топтамасын құрайды, Documents () аталады.

іі. алғашқы бекіту

Мына кестені толтыра отырып сабақтың мазмұны бойынша қорытынды шығар.

Пішін және оның түрлері	Объект және оның түрлері	Объект топтамасы

Қорытынды:___________________________________________________________

ііі. құзырлылық қалыптастыру

Деңгейлік тапсырмалар:

І деңгей тапсырмалары

1. 
   Пішін ұғымының анықтамасын бер. Пішін басып шығарылған немесе желідегі, стандартты құрылымды және ақпарат алуды, реттеуді және өңдеуді оңайлататын пішімі бар құжат болып табылады.
   
2. 
   Басып шығарылған пішіндер жасау үшін қандай бағдарламалар қолданамыз?
   

3. 
   VBA UserForms деген не? VBA UserForms -жоғары икемділікке қол жеткізу үшін, әдетте бір не одан да көп ActiveX басқару элементін қамтитын теңшелетін тілқатысу терезелері болып табылады.
   
4. 
   Пішін басқару элементтері жиынтығының бір түймешігіне сипаттама бер.
   

5. 
   Объект ұғымына түсіндірме бер.Объектілер – программаның қасиеттерімен әдістерін қосып сипаттайтын бірлік өлшем болып саналады.
   
6. 
   Өзіңе таныс объектіге мысал келтір.
   
7. 
   Объетілер топтамасы ұғымына сипаттама бер.Объектілер топтамасы – бір түгел объектің ішіндегі бір класстық экземпляр объектілер жинағы
   

1. 
   Пішіндердің қасиетін тереңірек түсіну үшін Excel немесе VBA программаларын пайдалан.
   
2. 
   Word программасында жаңа объектілерді аш, сақта және жап. Сақтаған файл ашып, тексер.
   

Объектілер топтамасы туралы кесте құр. Кестеде бес түрлі объектілер топтамасы туралы мысалдар келтір.

Нақты және көбірек дерек берген топ жеңеді.