Модуль психологиядағЫ Ұлттық сананы
жүктеу/скачать 1,44 Mb. Pdf көрінісі
|
Модуль психологияда Ы лтты сананы
- Бұл бет үшін навигация:
- Жоғары сезімдер Жоғары сезімдер адамға ғана тән. Осы топқа адамгершілік, эстетикалық, интеллектік
- Адамгершілік немесе имандылық
| фрустраци
я деп атайды . Латын тілінен аударғанда –көңілдің бұзылуы, межелі істің жүзеге аспай қалуы. Жоспарланған ісі мен мүдделі мақсаты түрлі себептер мен кедергілерге ұшырап, көңілі құлазып,бойын ашу-ыза кернейді,қайғырып күйзеледі. Фрустрациялық жағдайдағы көңіл күй өшпенділік,кейіс пен қаһар Жоғары сезімдердің екінші бір түрі —эстетикалық сезімдер тудырады Сезімнің адам бойында жиі кездесетін,өзіндік мән - мағнасы бар ерекшелігі- эмпатия. Жанашырлық сезімнің мән-жайын психологияда ашып көрсеткен – американдық психолог Э. Құмарлық —адамның ойы мен әрекетінің негізгі бағытына із қалдыратын күшті, терең, тұрақты эмоция. Құмарлық өзінің қоғамдық мәнімен бағаланады. Егер ғылым мен өнерге, еңбекке құмарлықты ұнамды десек, дүние құмарлық, бақ құмарлық, ойын құмарлықты ұнамсыз құмарлық дейміз. «Құмарлық кісіге жүк артады, міндеттілік тугызады, міндет борышты етеді, бұлар еңбекке жүктейді, еңбек ғылым мен өнерге ашылған жол»,— деп Абай адамға қажетті құмарлықтың психологиялық табиғатын жақсы көрсетсе, Жоғары сезімдер Жоғары сезімдер адамға ғана тән. Осы топқа адамгершілік, эстетикалық, интеллектік деп аталатын сезімдер кіреді. Қоғамдық өмірдің талабына сәйкес адам мінез-құлқынан жиі көрінетін сезімдердің бірі адамгершілік сезімдер. Адамгершілік немесе имандылық сезімдердің мазмұны да, құрылымында күрделі келеді. Бұлар ең алдымен қоғамдық мәнді және жеке жеңіл күйге байланысты моральдық сезімдер болып бөлінеді. Бұл екеуі бір- біріне қайшы келіп қалуы да мүмкін. Бірақ сана-сезімі жетілген, дүниетанымы мен сенімі қалыптасқан адамда мұның біріншісі басым болып отырады.Осындай сезімдердің тобына: достық жолдастық, адалдық, ар-намыс, борыш, жауапкершілік, ұят т.б. жатады. Ар-намысты қорғау —адамға аса жарасымды сипат. Сезімнің осы түрі көбінесе қайсар, өжет, табанды әрі көздеген мақсатына жетпей тынбайтын адамдардан жиі байқалады. Өз мініне іштей күйіну, өзін жазғырып, жазалау — адамның тек өз басын қадір тұтқаннан туындамайды. Ар-намысты қорғау дегеніміз сонымен бірге айналадағы адамдарды да сыйлай білу деген сөз. Ар-ұятты қастерлеу, намысқа тырысушылық —екінің бірінен кездесе бермейтін қасиет. Мұның адам психологиясына қатты әсер етіп, терең із қалдыратындығы сонша — кісі кейде «кірерге жер таппай, кісі бетіне қарай алмай... ұйқыдан, тамақтан қалатыны да болады». К.Маркс ұятты адамның іштей жүктеу/скачать 1,44 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|