Молдабаева Еркиной ИО-33К. 1)Технотрондық архивтардың ұғымы мен түрлері. Технотрондық архивтар – бұл кино, фото, бейне, ғылыми құжаттарды сақтайтын архивтар деп қорытынды жасауға болады. Олардағы архившы жұмысының негізгі түрлері – жинақтау, есепке алу, ғылыми-анықтамалық жұмыстар. Технотрондық құжаттарды қолдану қағаздағы құжаттарды қолдану сияқты. Жұмыстың ерекшелігі сақтау құралдарының ерекшеліктерімен анықталады. - Киноқұжат – кинематографиялық түрде жасалған көрнекі немесе аудиовизуалды құжат. - Фотоқұжат – фотосурет арқылы жасалған көрнекі құжат. - Фоноқұжат – кез келген дыбыс жазу жүйесімен жазылған дыбыстық ақпаратты қамтитын құжат. - Бейнеқұжат – кез келген бейне және дыбыс жазба жүйесі арқылы жазылған аудиовизуалды ақпаратты қамтитын құжат. - ғылыми-техникалық құжаттама – ғылыми зерттеулердің, техникалық әзірлемелердің, сондай-ақ оларды өндіріске енгізудің бағыттары мен әдістерінің барысы мен нәтижелерін тіркейтін ғылыми-техникалық құжаттардың жиынтығы. Ғылыми-техникалық құжаттарға ғылыми-зерттеу, конструкторлық, технологиялық, конструкторлық құжаттама, өнертабыс және рационализация бойынша құжаттама жатады. Ғылыми-техникалық құжаттаманың тасымалдаушысы қағаз болғандықтан, онымен жұмыс істеу дәстүрлі құжаттамамен жұмыс істеуге жақынырақ. 2)Бастаушы технотрондық архивтар1. Кино және фотоқұжаттардың РТҚ, 2. Фонологиялық құжаттардың RGA, 3. РГ ғылыми-техникалық архивы. Басқа архивтарда технотрондық құжаттар мамандандырылған бөлімдерде сақталады. Кино, фото, бейне және бейнеқұжаттар функционалдық мақсатына қарай екі топқа бөлінеді: - қор құрушының қызметін құжаттау процесінде жасалған құжаттар олардың қорларының құрамына кіреді; - қор құрылтайшысы қызметінің нәтижесі болып табылатын құжаттар дербес ұйымдастырылады және дербес есепке алынады. 3)Технотрондық архивта құжаттардың сақталу тәртібі. Кино, фото, бейне және бейнеқұжаттардың сақталуын оларды тасымалдаушылар анықтайды. Ғылыми-техникалық құжаттама дәстүрлі құжаттар ретінде сақталады. Күштілігі 400 А/м жоғары тұрақты немесе айнымалы магнит өрісі бар сақтау орындарында құжаттарды магниттік жұмыс қабаты бар тасымалдағыштарда сақтауға жол берілмейді. Нитро негізіндегі құжаттарды сақтау басқа құжаттарды сақтаудан оқшаулануы керек. Өрт қауіпсіздігі мақсатында нитро негізіндегі құжаттармен жұмыс істегенде жұмыс үстелінде пленканың үш орамынан артық болуына, оларды қараусыз қалдыруға, кезінде электр жетегін пайдалануға, 25 м/мин астам жылдамдықпен айналдыруға тыйым салынады. , жабдықтың бетіне үйкеліске жол беріңіз немесе пленкасы бар қораптарды соққыға және басқа физикалық әсерлерге ұшыратыңыз. Нитро негізіндегі барлық құжаттар белгіленеді және мүмкіндігінше триацетатты негізге түрлендіріледі. Кино, фото, бейне және бейнеқұжаттар магнитсіздендірілген және сөре тізбегі тұйықталған – сөренің металл бөліктерін электр сымымен қосу және оларды жерге қосу шартымен металл сөрелерде сақталуы тиіс. Оңтайлы жабдық – өртке қарсы заттармен өңделген ағаш сөрелер. Құжаттарды көлденең орналастыру арнайы сөрелерде қарастырылған. Әрбір сақтау бірлігі ауа өткізбейтін жеке қаптамаға салынуы керек. Бұл жағдайда пакеттің ішінде құжаттың еркін қозғалуына жол бермеу керек. Технотрондық архивтардағы құжаттардың бар-жоғын және жай-күйін тексеру кәдімгі архивтардың осы жұмыс түріне сәйкес жүзеге асырылады. Тексеру 5 жылда бір рет, нитробазадағы құжаттар үшін – 2 жылда бір рет, бірегей құжаттар үшін – жыл сайын жүргізіледі. Құжаттардың техникалық жай-күйін бағалау кезінде олардың ілеспе техникалық жай-күйі туралы есептердегі мәліметтерге сәйкестігі белгіленеді. Нитро негізіндегі құжаттардың тұрақтылығы тексеріледі. Сақтауға дайындау кезінде құжаттар шаң мен кірден тазартылып, қайта оралып, климатқа бейімделіп, орау керек. Акклиматизация киноқұжаттар мен микрофильмдер үшін 10 тәулікке дейін, магниттік таспадағы және дискілік тасушылардағы құжаттар үшін 3 тәулікке дейін, фотоқұжаттар мен микрофиштер үшін 24 сағат бойы 20 ± 3 ° C температурада және ауа ылғалдылығы 35 температурада жүргізіледі. -15%. Сақтау кезінде құжаттардың техникалық жай-күйі, орау күйі, ластануы, зақымдалуы тексеріледі. Егер олар анықталса, ақауларды жою жұмыстары жүргізіледі. Технотрондық архивтарда құжаттарды сақтау кезінде бастапқы қалпына келтіру және консервациялау жұмыстарын жүргізуге болады. Құжаттар шаңнан тазартылып, нығайтылады. Магниттік таспадағы құжаттар тазартылады, ішкі кернеуді жеңілдету үшін қайта оралады, кептірілген және майысқан желімдерді ауыстыруға болады, магниттік таспа қорғаныш магниттік қабатпен қапталған. Дискідегі құжаттар антистатикалық агентпен өңделеді. Фоноқұжаттардың грамографиялық түпнұсқалары электрохимиялық тазартудан өтуі мүмкін. Технотрондық архивтарда кәдімгідей сақтандыру қорын және пайдалану қорын құруға болады.Ғылыми-техникалық құжаттама бұл қорларды қағаз жүзінде осы қорларды құру ережелеріне сәйкес жасайды. Киноқұжаттың сақтандыру данасы контактілі басып шығару әдісімен пленкаға түсірілген түпнұсқаның бірінші құрама данасы болып табылады, пайдалану қорында оң құрама көшірме, аралық оң сурет және фонограмманың контртипі болады.
Фотоқұжат үшін сақтандыру көшірмесі көшіру немесе контактілі басып шығару жолымен жасалған фотопленкадағы түпнұсқаның бірінші данасы болып табылады; пайдалану қорында оң фотографиялық баспа немесе қосарлы теріс бар. Қор құжатын сақтандыру қоры түпнұсқаның магниттік лентаға магниттік дыбыс жазу жолымен жасалған бірінші данасы түрінде анықтайды, пайдалану қорын магниттік таспадағы көшірме де ұсынады. Бейнеқұжаттың магниттік таспаға бейне және дыбыс жазу арқылы түпнұсқа форматта жасалған түпнұсқаның бірінші данасы түріндегі сақтандыру қоры болады. Оның көшірмелері пайдалану қорында бар. Құжаттарды мемлекеттік сақтауға іріктеу кезінде неғұрлым толық және техникалық негізделген көшірмелерге артықшылық беріледі. Технотрондық құжаттардың құнын сараптау қағаз жеткізгіштегі құжаттардың құнын сараптау сияқты жүргізіледі. Технотрондық архивтар кәдімгі архивтар сияқты ғылыми-анықтамалық құжаттарды сақтайды. Кино, фото, фондық және бейнеқұжаттарды пайдалану қағаз түріндегі құжаттар сияқты нысандарда жүзеге асырылады
ҚР-дағы 1 технотронды архив бойынша мысал келтіру.