Молекулалық биология кіріспе Молекулалық биология пәні және міндеттері
Репликацияны аяктайтын ферменттер
жүктеу/скачать 67,07 Kb.
|
Ìîëåêóëàëû? áèîëîãèÿ ê³ð³ñïå Ìîëåêóëàëû? áèîëîãèÿ ï?í³ æ?íå ì³íä
| 19.Репликацияны аяктайтын ферменттер
Жоғарыда аталған ферментгер кешені кызметтері нәтижесіңде жаңадан синтезделінген әрбір тізбектер бір-бірімен тығыз орналаскан көптеген фрагменттерден түрады. Көршілес фрагментгердін бір-біріне жалгануы ДНК,-лнгаза (JI) ферменттері аркылы жүзеге асады. Д Н Қ -полимераза ферменттері сняқты Д Н Қ -лигазалар-да нуклеотидтерді фосфодиэфирлік байланые аркылы байланыстырады. Осылайша ДНҚ молекуласынын негізгі бөлігі репликацияланады, ал онын үштары, яғни теломералык учаскелері, ерекше жолмен репликацияланады. Бүл үдеріске ерекше ферменттер теломеразалар катынасады. Теломералар темендегідей маңызды кызмет аткарады: 1) механикалых қызметі: а) Теломералар хромосолелардың ядро матриксіне бекінуіне катысады; б) Теломералар хромосома хроматидаларынын ұштарын бір бірімне тіркестіреді; 2) Тұрактандырушы кызметі: а) Жасушада теломераза болмаган жағдайларда ДНУ-ның ходтаушы бөлімін толык репликацияланбаудан сақтайды; 3) Гендердін эксирессиялянуыиа эсер стуі. Теломераға жакын орналаскан гсңдер экспресснясы төмсн болады (репрессияланган), мүны транскрипциялык үнсіздік немесе сайлинсинг деп атайды. Теломерлердін айтарлықтай кыекаруы оларга жакын орналаскан гендерді активтендіреді, мысалы Rap 1 не TFR 1 гендерінің актнвтенуі. 4) «Есептеу» қызметі. ДНҚ-ның теломерлік бөлімдері теломеразасыз жасушаның бөлінуін есептеп отыратын репликометр болып табылады. Жасуша үшін онын канша рет бөлінгеніне Караганда, теломера үзындыгының сындарлы деңгейіне дейін канша рет бөлініп калганы маныздырак. Сондықтан да теломера- жасушанын теломеразасыз канша рет бөліне алатынын есептейтін күрылым болып табылады. Теломера үзындыгы сындарлы деңгейге жеткенде ол өзінін жогарыда аталган кызметтерін аткара алмайды, сондыкган да жасуша циклы бүзылып өледі. Сондыктан да, барлык жасушаларда немесе тек эмбриональных жасуш аларда (ствол ж асуш алары нда), Д Н Қ -н ы н толы к репликацияланбаған учаскелері қалпына келуі кажет. Бүл кызметгі теломеразалар аткарады. Олар қалай әрекет етеді. жүктеу/скачать 67,07 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|