Монография оқытушы-ұстаздарға, студенттер, магистранттар, докторанттар мен ғылыми зерттеушілерге, тәрбиешілерге, спорт жаттықтырушыларына және жалпы ұлттық халық ойындары мен спорты туралы білгісі келетін көпшілікке арналған


Қазақтың ұлттық халық ойындары және спорт тізімі



бет143/151
Дата22.09.2022
өлшемі481,97 Kb.
#150391
түріМонография
1   ...   139   140   141   142   143   144   145   146   ...   151
Байланысты:
treatise125445 (5)

10. Қазақтың ұлттық халық ойындары және спорт тізімі





Қазақтың дәстүрлі еңбек-тұрмыс, салт, ойын-сауық ойындары





Ойындар аттары

Ойынды ұйымдастыру түрі – топтық және
жекелей

Ойынға қажетті негізгі қимыл-қозғалыс түрлері



Ойынға керекті зат құрал-жабдықтар

1

Екі аяз

Топтық

Жүгіру, байқампаздық

Қажет емес

2

Жаяу көкпар

Жекелей, топтық

Жүгіру, лақтыру, тарту

Нығыздалған доп, заттар

3

Түлкі мен тауық



Жекелей, топтық

Жүгіру

Орындықтар

4

Қашарман

топтық

Жүгіру, лақтыру, дәлдеу

Доп

5

Ақ серек, көк серек

Топтық

Жүгіру

Қажет емес

6

Қақпан ойыны

Топтық

Жүгіру, секіру

Қажет емес

7

Аңшылар мен үйректер

Жекелей, топтық

Жүгіру

Қажет емес

8

«Алал-ай», «бұлал-ай», «солал-ай»

Топтық

Жүру, еңкею

Тас, бас киім

9

Арынды арқан

Жекелей

Секіру

Жіп, арқан

10

Тобық жасыру

Жекелей

Шыдамдылық, байқампаздық

Тобық сүйегі

11

Қарақұлақ

Жекелей

Секіру

Қап

12

Шембике

Жекелей

Секіру

Көмбе белгісі

13

Алтыбақан

Жекелей, топтық

Тепе-теңдік

Алтыбақан

14

Бұғнай

Жекелей, топтық

Сергектік, жылдамдық

Қажеті жоқ

15

Жілік сындыру

Жекелей, топтық

Күш

Жілік

16

Ақ сүйек

Жекелей, топтық

Байқампаздық, жылдамдық

Жілік сүйегі

17

Себет

Жекелей, топтық

Батылдық,шеберлік

Қоршау, от

18

Қасқұлақ

Топтық

Байқампаздық, жылдамдық

Ақ орамал

19

Соқыр теке

Топтық

Тапқырлық

Орамал

20

Бестас, Қақпақыл, Тоғызтас

Жекелей

Ептілік

Тастар

21

Құмарлық (асық ойыны)

Жекелей-топтық

Мергендік

Асықтар

22

Асықты тігіп ойнау

Жекелей, топтық

Мергендік

Асықтар

23

Хан талапай (асық ойыны)

Жекелей, топтық

Есептеу, дәлдік

Асықтар

24

Төрт асық

Жекелей, топтық

Санау, дәлдік

Асықтар

25

Алшы (асық ойыны)

Жекелей-топтық

Дәлдік

Асықтар

26

Асық ойындары 44

Жекелей, топтық

Дәлдік, мергендік

Асықтар

27

Хан ату (асық ойыны)

Жекелей-топтық

Дәлдік

Асықтар

28

Кетсін бір (асық ойыны)

Жекелей, топтық

Дәлдік, мергендік

Асықтар

29

«Көк шолақ» (асық ойыны)

Жекелей, топтық

Дәлдік, мергендік

Асықтар

30

Хан ойыны (асық ойыны)

Жекелей, топтық

Дәлдік, мергендік

Асықтар

31

Көтеріспек, Атбақыл (асық ойыны)

Жекелей, топтық

Дәлдік, мергендік

Асықтар

32

Асықтың алты атауы (Өлең)







Қажеті жоқ

33

Үштабан (асық ойыны)

Жекелей, топтық

Дәлдік, мергендік

Асықтар

34

Алты атар (асық ойыны)

Жекелей, топтық

Дәлдік, мергендік

Асықтар

35

Тас қала (асық ойыны)

Жекелей, топтық

Дәлдік, мергендік

Асықтар

36

Табан (асық ойыны)

Жекелей, топтық

Дәлдік, мергендік

Асықтар

37

Қайтып кел

Жекелей, топтық

Ептілік, дәлдік

Қайқы ағаш

38

Сақ етер

Жекелей

Күш, мергендік

Доң, тас

39

Бәкі қадау

Жекелей, топтық

Дәлдік, ептілік

Бәкі, пышақ

40

Атыңды ата

Топтық

Байқампаздық

Қажеті жоқ

41

Қара сиыр

Топтық

Сезімталдық, тапқырлық

Бас киім, қапшық

42

Таяқ жүгірту

Жекелей

Күш

Таяқтар, қар

43

Найза таяқ

Жекелей

Күш

Таяқтар, қар

44

Әуе таяқ

Жекелей

Күш

Таяқтар

45

Бөрік лақтыру

Жекелей

Лақтыру

Бөрік

46

Ақшамшақ (Сақина салу)

Топтық

Сақтық, жылдамдық

Сақина

47

Сиқырлы таяқ

Топтық

Жылдамдық

Таяқ

48

Қарагие

Топтық

Дәлдік

Найза таяқ

49

Монданақ

Топтық

Байқампаздық

Орамал

50

«Судыр-судыр»

Топтық

Жылдамдық, ептілік

Орамал

51

Бала балуан

Жекелей

Күш, айлакерлік

Белдік

52

Қол күрес, Білек сынасу

Жекелей

Күш

Стол

53

Қыз қуу

Жекелей

Батылдық,жылдымдық

Ат

54

Шалма тастау

Жекелей

Дәлдік

Жіп, арқан

55

Айгөйлек

Топтық

Жылдамдық, күш

Қажеті жоқ

56

Ұшты-ұшты

Топтық

Байқампаздық

Қажеті жоқ

57

Жасырынбақ

Топтық

Байқампаздық

Қажеті жоқ

58

Тымпи

Топтық

Байқампаздық

Қажеті жоқ

59

Бастаңғы

Топтық

Сергектік

Қажеті жоқ

60

Ине жасырмақ

Топтық

Байқампаздық, ептілік

Ине, домбыра

61

Орын тап

Жұптасу

Жылдамдық, сақтық

Орамал

62

Әне кетті-міне кетті

Топтық

Сақтық, жылдамдық

Орамал

63

Хан жақсы ма?










64

Доп таяқ

Жекелей

Дәлдік, ептілік

Доп, таяқ

65

Ағаш аяқ




Тепе-теңдік, батылдық, ептілік

Сырық ағаш

66

Белбеу тастау

Топтық

Жылдамдық, байқампаздық

Белдік, орамал

67

Жер, теңіз, ауа

Жекелей

Білім,тапқырлық

Қажеті жоқ

68

Мырыш

Жекелей

Тапқырлық, сезімталдық

Тиын

69

Көрші «Серік-серік»

Жұптық

Тапқырлық, талғампаздық

Қажеті жоқ

70

Дауыста, атыңды айтам

Топтық

Тапқырлық

Қажеті жоқ

71

Атқума

Топтық-жекелей

Сақтық, жылдамдық

Қажеті жоқ

72

Сарышымшық (Санамақ)

Топтық-жекелей

Тездік,тапқырлық

Қажеті жоқ

73

Қимақ

Жекелей

Дәлдік, сезімталдық

Қайшы, заттар

74

Үй үстінде кім?

Топтық

Сергектік, байқампаздық

Піскен ет

75

Ақ сандық, көк сандық

Топтық

Жылдамдық, күш

Қажеті жоқ

76

Ақ серек, көк серек

Топтық

Күш, жылдамдық

Қажеті жоқ

77

Қамшыгерлік

Жекелей

Батылдық, дәлдік, күш

Қамшы

78

Ауыр салмақ көтеру

Жекелей

Күш

Тас, гір т.б.

79

Сен тұр, сен шық

Топтық

Тапқырлық

Қажеті жоқ

80

«Көги-гөк»

Топтық

Тапқырлық

Ине, шөп т.б.

81

Үй артында қолағаш

Топтық

Жылдамдық

Белбеу

82

Мияу, мияу

Топтық

Байқампаздық

Қажеті жоқ

83

«Мыршым»

Топтық

Байқампаздық

Құрт, кәмпит т.б.

84

Егер...

Топтық

Тапқырлық

Қажеті жоқ

85

Отырмақ

Топтық

Жылдамдық

Орындықтар

86

Аттамақ

Топтық

Дәлдік, болжау

Заттар

87

Марламқаш

Топтық

Жүйріктік

Қажеті жоқ

88

Айқұлақ

Топтық

Тапқырлық

Тақия, орамал

89

Біз де...

Топтық




Қажеті жоқ

90

Алақан соқпақ

Топтық

Жылдамдық

Орамал, сүлгі

91

«Қыз доп»

Топтық

Дәлдік

Доптар, таяқтар

92

Бәлләй

Топтық

Жылдамдық дәлдік

Доп, таяқ

93

Көрші

Топтық

Тапқырлық

Қажеті жоқ

94

Жасырынбақ

Топтық

Тапқырлық, жылдамдық

Қажеті жоқ

95

Шілдек

Топтық

Дәлдік, ептілік, жылдамдық

Таяқ, таяқша

96

Теңге ілу, Күміс алу, Салма ілу

Жекелей

Ептілік

Теңге, ат

97

Тең көтеру

Жекелей

Күш

Қажет емес

98

Дәл басу

Топтық

Дәлдік

Орамал, заттар

99

«Етек-етек»

Топтық

Жылдамдық, ептілік

Қажеті жоқ

100

Қарагие

Топтық

Дәлдік

Бас киім, қазық, сырық-найза

101

Санамақ

Жекелей

Жаңылмау, тапқырлық

Қажеті жоқ

102

Дауысынан біл

Топтық

Байқампаздық

Қажеті жоқ

103

Жаңылма

Топтық

Тапқырлық

Қажеті жоқ

104

Қарт-құрт

Топтық

Байқампаздық

Қажеті жоқ

105

Шұқыма

Топтық

Байқампаздық

Таяқтар

106

Сиқырлы таяқ

Топтық

Жылдамдық

Таяқ

107

Орамалды дауыстап тастау

Топтық

Тапқырлық

Орамал, заттар

108

«Алал-ай», «бұлал-ай», «солал-ай»

Топтық

Зеректік, дауысты ажырату

Қажеті жоқ

109

Бөрік жасырмақ

Топтық

Байқампаздық

Бөрік

110

Мәлке тотай

Топтық

Жылдамдық, күш

Қажеті жоқ

111

Бұғнай

Топтық

Сақтық

Қажеті жоқ

112

Аларман

Топтық

Жылдамдық, сақтық

Қажеті жоқ

113

Шертпегімді тап

Топтық

Тапқырлық

Қажеті жоқ

114

Инемді тап

Топтық

Сақтық

Ине

115

Айдап сал

Топтық

Тапқырлық

Қажеті жоқ

116

Қарамырза

Топтық

Тапқырлық

Қажеті жоқ

117

Белбеу тастау

Топтық

Жылдамдық, байқампаздық

Белдік

118

Сақина жасыру

Топтық

Сақтық, жылдамдық

Сақина

119

Тұмақ ұру

Жекелей

Дәлдік, мөлшерлеу

Ат, бас киім

120

Тұсаукесер

Жекелей

Шапшаңдық

Жіп, қайшы

121

Тақсыр хан!










122

Мүңіз

Топтық

Күш, шапшаңдық

Су, өзен

123

Күбілік







Сақпандар

124

Ілекеш

Жекелей

Дәлдік, тапқырлық

Асық, таяқ

125

Көшүрме (он төрт) ойыны

Жекелей

Ептілік, дәлдік

Ұсақ тастар т.б.

126

Табақ алып қашу

Жекелей

Ептілік, шапшаңдық

Ат

127

Тауқыры қайдан










128

Серпін найза

Жекелей

Күш, шапшаңдық

Шыбық, қамыс

129

Шөген

Топтық

Ептілік, күш, жылдамдық

Таяқ, доп, ат

130

Аққала құлату

Топтық

Күш

Жіп, арқан, тақтай

131

Күзем алу

Топтық

Жылдамдық

Қой жүні

132

Құда тарту

Топтық

Күш, ептілік

Қажеті жоқ

133

«Тоқым қағар»










134

Түйілген шыт

Жекелей, топтық

Жылдамдық

Орамал, шыт

135

«Бастаңғы»

Топтық

Ұйымшылдық

Қажеті жоқ

136

«Қаһарлы-Бану»

Топтық

Тапқырлық

Қажеті жоқ

137

«Жылдырт-жылдырт»

Топтық

Тапқырлық

Сақина, тиын

138

«Үйімнің үстіндегі кім?»

Топтық

Шыдамдылық

Қажеті жоқ

139

Тұзақ құру

Жекелей

Ептілік

Аттың қылы, жіп

140

Қуыр, қуыр, қуырмаш

Жекелей, топтық

Шыдамдылық, тапқырлық, жылдамдық

Қажет емес

141

Тең көтеру

Жекелей

Күш

Қажеті жоқ

142

Дүмпілдек

Топтық

Бағдарлау, жылдамдық

Қажеті жоқ

143

«Домалақ ағаш»

Жекелей

Күш, жылдамдық, мергендік

басы қайқы қақпа таяғы, доп

144

Сырықпен секіру

Жекелей

Күш,ептілік

Сырық таяқ

145

«Ләңгі» тебу

Жекелей

Ептілік, жылдамдық шыдамдылық,

Ләңгі

146

Саусақ шалма

Екіден

Ептілік

Жіп

147

Тоспа доп

Топтық

Жүгіру, секіру, ұру, дәлдік, мөлшерлеу, қағып алу

Таяқ, доп

148

Күллій

Екіден

Дәлдік, ептілік, жылдамдық, сабырлық

Таяқ және таяқша


















Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   139   140   141   142   143   144   145   146   ...   151




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет