Негізгі бөлім 1 Жусанмен танысу
жүктеу/скачать 0,95 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Жусанның қолданылуы.
- Жусанның ем боладын аурулары және қолданулуы
- Жусаннан жасалған қоспалар.
- Пайдаланылған әдебиеттер
Жусанның химиялық құрамы Ол улы шөп-тамырларды аса сақ-тықпен жіңішке ауруларға, тері ауруларына, күйікке қолдана біліпті. Құнанбай қажы ауруынан емдеп жазуға ша-қыртқанында, Ырғызбай емші қоңыр аюдың өтін бауырымен қоса алып, мейіздей етіп кептіріп, марал, бұғы, киік мүйіздерінен жасаған дәріле-рін реттеп, әбден қайнатып тазартқан, мумиесін мысқал–мысқалға бөліп, дайындапты. Ол Құнанбай қажының өт жолының да бұзылғанын біліп, өзіне арнап тігілген киіз үйде жеті, қырық бір, жүз үш түрлі шөптен, қырық бір түрлі жапырақтан, гүл мен тамырдан дәрі жасап, оны жылқының іш майына араластырып қайнатып, жеті түрлі дәмнен тосап дайындайды. Тосапқа аю өтінің тарыдайын екі-үш сүйкеп, жиі-жиі ішкіздіртіп, қырық күн емдеп, Құнанбай қажыны ауруынан жазып алады. Құнанбай қа-жының өтінішімен Сыбан еліндегі ақын Түбекті де емдеп, қатарға қосады. Содан Сұртай ақын Ырғызбай емшіні былайша жырға қосады: ... Ырғызбай елге әйгілі тәуіп еді, Құнекеңе шипалы ем тауып еді. Ажалдан Құнанбайды алып қалды, Әйтпесе, басқа төнген қауіп еді... Құнекең сыйға тартқан сол биені, Сусынға неше жылдай сауып еді. «Емші» өсімдіктертарихынан Ертедегіегипеттіктер алоэ, қараған, анис, медуница, зығыр, лотос, көкнәр, жалбыз, тал, аршатәріздіөсімдіктердіңшипалыққасиетінежелденбіліп, пайдаланған. Ғажапсиқырлыкүші бар шөптерменҮндістанныңатышыққанымәлім. Мұнан 4 мыңжылбұрынүндістандықтар 760 дәрілікөсімдіктердіхалықеміндеқолданғаныжөніндедеректер бар.
Орта ғасырғалымы Пара-цельстіңертезаманнанкележатқанілімгесүйеніпайт-қантұжырымдамасы: «Емдікөсімдіктіңпішіні, түсі, дәмі мен иісіаурудыңсипатынасайкелугетиіс». Яғни, сарғайыпауырғандардысарытүстіөсім-дікпен, бүйрегіауыратындардыжапырағыбүйректәріздіөсімдікпенемдеуқажет. Қазақтардыңқылшадандәріжасауынбасшылыққаалып П.С. Моссагетов 1924 жылыҚазақстандаөсетінқырықбуынқылшасыныңшипалыққасиетінашты. Дәрілікөсімдіктер Дәрменежусан. Оныменемдеуғылымимедицинағақосылғанүлкенүлес.Қазақтыңхалықемшілерішекқұртыауруынақарсықолданған. Бабаларымызбұлөсімдіктіатамзаманнанберішетелдергесаудакеруендеріарқылыкөпмөлшердежіберіпотырды. 10
12
Жусан сөлі тәбет ашады, ас қорытады. Әртүрлі микробтарға қарсы тұрады. Химиялық медицинада жусанның шырыны әртүрлі ауруларға пайдаланылады. Өсімдіктердің жаңа сөлі әсіресе қараңғы жерде ұстағаны туберкулезді емдеу үшін қолданылады. Халық медицинасында дематика қарсы дәрі ретінде қолданылады. Жусанның су тұнбасы тәбетті толықтай ашады. Жусанның сөлін 4-8 рет пайдалану қажет. Сонымен қатар демікпеде, асқазан ойық жарасында асқазан ауруларына қарсы қолданылады. Кейбір шырындарға да қосады. Жусанның дәрілік қасиеті осыдан 3000 жыл бұрын белгілі болды. Орыс медицинасында жусанның сөлін жүйке ауруларын, бас ауруы т.б сырқат үшін, бал мен борсық майын қосып туберкулезді емдейді. Жусанның ем боладын аурулары және қолданулуы. Иммунитет көтеруде: 500гр жаңа кесілген жусанның сөлін грек жаңғағымен араластырып ет тартқыштан өткіземіз. Оған 1,5 стакан бал араластырып, тамақтан соң бір асқасықтан күніне үш мезгіл 1 ай ішу керек. Демікпеге жас жусанды езіп шырынын күніне үш рет әр ретте 5мг ішеді. Сондай ақ адамның тәбетін ашуға іш тоқтатқанға, асқазан ауруына ішек ауруларына жақсы ем. 12
1.Қоспа №1 Жаңа жусан сөлі қараңғыда ұстаған борсық майын араластырамыз және де бал қосамыз. 100гр какао, жусанның жапырағының 1,5 бөлігін 1 чай қасық сөлді 1 стакан сүтке қосамыз. Туберкулез кезінде күніне 2 рет қолдану керек. 2.Қоспа №2 Жусанның жапырағын езіп күніне сөлін 3-4 тамшы қолданамыз. Мұрын қуысы ауыруына қолданамыз. 3.Қоспа №3 Жусаннын сөлін балмен араластырып бронхитке қарсы күніне 3 рет чай қасықтың ½ бөлігін пайдаланады. 4.Қоспа №4 Жусанды жуып тазалап мясуробкадан өткіземіз, бал қосамыз. Асқазан қыжылына бір чай қасықтан қолданады. 5.Қоспа №5 Суық тиюге 2-3 сағат аралығында 5-6 тамшы пайдаланады. 13
Денсаулығымыз мықты болуы үшін батпаңдап кіріп, мысқылдап шығатын ауруды дәрісіз-ақ үй жағдайында айналада өсетін дәрілік өсімдіктермен-ақ емдеп жазуға болады. Дәрілік өсімдіктермен айналысу денсаулығымызды сақтауға көмектеседі, отбасын қаражатын үнемдейміз, табиғат байлығын қорғауға да атсалысамыз. Міне, емдік қасиеті бар өсімдіктерге оқушылар кішкентайынан мән беріп, өз игілігіне қолдана білсе, шипаны алыстан іздемейді. Дәрілік өсімдіктерді пайдалану денсаулықты сақтайды. Дәрілік өсімдіктер жаңға шипа, дерке дауа болады. Жусан әсемдігімен көздің нұрын алады. Гүлдеуі өте сирек. Бірақта жұмыс жасау барысында ұққаным өсімдік жұмысына байланысты сауалнама жүргіздім. Жусанды сыныптастырымның арасында кеңінен насихаттадым. Ерте заманның дәрілік өсімдіктердің қасиетін ата-бабаларымыз білген. «Аурудың жақсысы жоқ, Дәрінің тәттісі жоқ» дегендей қазіргі заманда химикат дәрілер көбейіп жатыр. Олардың адам ағзасына тигізетін зияны көп, өсімдік адам үшін азықтың қайнар көзі. Дәрілердің барлығы өсімдіктерден алынады. Аурудың алдын алуға емдеу үшін дәрілік өсімдіктердің маңызы өте зор.
1.Ешқашан ауруға берілмеуге 2.Балалар мен ересек адамдардың болашағын ойлауға. 3.Қолымыздан келгенді, даладан іздемеуге. 4.Оның көптеген тигізетін пайдасын, емдік пайдасын одан әрі зерттеп, қоспасын түрлі дәрі-дәрмектер жасауын қолға алып дамытса деген ұсыныстарым бар.
14
1.Жусан өсімдігін күнделікті тұрмыста көп өсіріп, олармен күтіммен қарауын өз достарыма ұсынамын. 2.Жусан өсімдігінің емдік қасиетіне байланысты халық еміне арналған қоспа жасау әдістерімен қолдану ерекшеліктері жөнінде кітапшалар шығарылып көпшілік оқырмандарға ұсынылса. 3.Жусан өсімдігінің емдік қасиетін ескере отырып, сауықтыру орындарында көптеп өсіру жүзеге асырылса. 4.Халық еміне байланысты қоспа жасау әдістері күнделікті тұрмыста қолданысқа енгізіліуіне ұсыныс жасалынса. 15 Пайдаланылған әдебиеттер «Қазақстан -Заман газеті» М.Оспанова, Ж.Лұқпанов, «Өсімдік жанға шипа дертке дауа» Ж.Жатқанбаев «Өсімдік және адамзат» Денсаулық журналы №8 2012ж Пайдалы кеңес №6 2014ж М.Қожабеков «Дәрілік өсімдіктер» Алматы, Қазақстан 2006ж 16 жүктеу/скачать 0,95 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|