«Бауырдың қанмен қамтамасыз етілу ерекшеліктері»
Бауырдың қызметтері: 1) өт бөлу
2) залалсыздандыру
3) зат алмасуға қатысады
Көмірсулар бауырда гликоген-жануар крахмалына айналып, қорға жинақталады.
Оқушылардың электрондық оқулықпен және кітаппен жұмысы.
І- топ 1-тапсырма
№
|
Ас қорыту мүшелері
|
Құрлысы
|
Қызметі
|
1
|
Ауыз қуысы
|
|
|
2
|
Жұтқыншақ
|
|
|
3
|
Өңеш
|
|
|
ІІ-топ 1- тапсырма
№
|
Ас қорыту мүшелері
|
Құрлысы
|
Қызметі
|
1
|
Асқазан
|
|
|
2
|
Аш ішек
|
|
|
3
|
Тоқ ішек
|
|
|
ІІІ-топ 1- тапсырма
№
|
Ас қорыту бездері
|
Құрлысы
|
Қызметі
|
1
|
Сілекей бездері
|
|
|
7
|
Ұйқы безі
|
|
|
8
|
Бауыр
|
|
|
2. «Сәйкестігін анықта» . Берілген сұрақтарды оқи отырып, төмендегі тірек-сызбадағы мүшелерді аықтап, белгіле.
І-топ 2-тапсырма
1.Асқорыту жолының ең кең бөлігі
2.Гликоген жинақталады
3.Аралас секрециялық безге жатады
4.Ең ірі асқорыту безі
5.Тұз қышқылын бөлетін бүрлері бар
6.Улы заттардан тазартатын ағза зертханасы
7.Инсулин гормонын бөледі
8.Өт бөлетін мүше
9. Лангерганс аралшықтары бар без
10. Өңештен кейін орналасады
11. Сілтілік реакция көрсететін асқорыту сөлін бөледі
12.Ас қорытуға да сөл бөлуге де қатысатын мүше
ІІ-топ 2- тапсырма
Ауыз қуысы
|
Жұтқыншақ
|
Тоқ ішек
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1. Төменгі жағы тарылып өңешпен жалғасады
2. Астың механикалық ұнтақталатын орны
3. Асқорыту мен тынысалу жүйелерінің ортақ мүшесі
4. Бұл бөлімнің басы «соқырішек»
5. Астың шыламданып, ас түйіріне айналуы
6. Құрт тәрізді өсіндісі бар
7. Астың қорытылуы басталады
8. Бір бөлімі иммундық жүйенің мүшесі болып табылады
9. Тік ішекпен аяқталады
10. Ұзындығы 11-13см бұлшықетті мүше
11. Көмірсулар қорытылып бастайтын мүше
12. Өңештен бұрын тұрады
ІІІ-топ 2- тапсырма
Өңеш
|
Сілекей безі
|
Аш ішек
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1.Жұтқыншақты асқазанмен жалғастыратын мүше.
2.Асқоыту жолының ұзын бөлігі
3.Бір бөліміне бауыр мен ұйқы бездерінің өзектері ашылады
4.Сыртқы секрециялақ қызмет атқарады
5.Оның бір бөлігі мықынішек болып табылады
6.Астың негізгі қорытылуы аяқталады
7.Оның қызыметінен ас шыламданады,залалсызданады
8.Қабырғасы қалың бұлшықетті іші қуыс түтік
9. Саны үш жұп
10. Асқазаннан бұрын орналасады
11. Жоғарғы бөлігі көлденең жолақты,төменгі бөлігі біріңғай салалы бұлшықеттен түратын түсі қызыл мүше
12. Оның іші шырыш бөлетін бір қабатты эпителиймен астарланған.
І-топ. 3- тапсырмасы
Дәм сезу рецепторлары орналасқан. (Тіл)
Асқорыту жолы неше қабаттан тұрады (үш)
Құрт тәрізді өскіні бар ішек. ( Тоқ ішек)
Бүрлері болмайтын ішек бөлімі –(тоқ ішек)
Асқазан сыйымдылығы (3л)
Аш ішектің бастапқы бөлімі (12 елі ішек)
Асқазан астында 2-ші бел омыртқа деңгейінде орналасады (ұйқы безі)
Ұзынша,қиғаш,сақина болып орналасқан бұлшық еттері бар(асқазан)
Ұйқы безінің ұзындығы (10-12 см)
Бадамшалардың қызметі (микробтарды фагоцитоздайды)
ІІ-топ. 3-тапсырма.
асқорыту жолының ұзындығы – (8-10м)
Салмағы 1500 грамм – (бауыр)
Аш ішек бүрлерінің саны- (4 млн)
Тоқ ішектің ұзындығы –(1.5 -2м)
Сілекей бездері неше жұп – (3)
Сфинктер түзеді –(асқазанның сақина тәрізді бұлшықеттері)
Астың негізгі сіңірілуі өтеді – (аш ішекте)
Тістер бекінеді – (қызыл иекке)
Ең үлкен асқорыту безі (Бауыр)
Майларды ұсақ тамшыларға ыдыратады –( өт)
ІІІ-топ 3-тапсырма
Сәйкетігін тап
1.
|
Ас қорыту мүшесі басталады.
|
|
а) бөбешік
|
2.
|
25 см іші қуыс бұлшық етті мүше
|
|
ә) бауыр
|
3.
|
Ұзындығы 5-6 метр болады.
|
|
б) ауыз
|
4.
|
Ең үлкен ас қорыту безі.
|
|
в) өңеш
|
5.
|
Аш ішектегі ұсақ өсінділер.
|
|
г) ашішек
|
6.
|
Ауыздағы кішкене тілшік .
|
|
ғ) бүрлер
|
7.
|
Сөйлеу қызметіне қатысыды
|
|
д) ұлтабар
|
8.
|
Әрі тыныс алу,әрі ас қорыту мүшесі
|
|
е) қарын
|
9.
|
Өңештен кейінгі асқорыту жолы
|
|
ж) жұтқыншақ
|
10.
|
8-15 см құрт пішінді тұйық өскін
|
|
з) тіл
|
11.
|
Он екі елі шек
|
|
и) соқыр ішек
|
4 – тапсырма. Мүшелерді атап жаз.
№
|
Мүшелерді ата
|
1
|
|
2
|
|
3
|
|
4
|
|
5
|
|
6
|
|
7
|
|
8
|
|
Достарыңызбен бөлісу: |