Обложка эмблема фонда «Ерлік пен Жеңіс» тақырыбындағы балалар шығармалары Астана 2010 ж. Ерлікке тағзым!

Балуан Шолақ ауылы,

Шу ауданы,

Жамбыл облысы

Көптеген мемлекеттерiн басып алған болатын. Герман империясы шикiзат үшiн, азық-түлiк базасы ретiнде қуыршақ мемлекет құруды көздедi.

Қуыршақ мемлекет жобасы фашистер жасаған «Барбарос­са» жоспарында көрсетiлдi. Жоспар бойынша фашистер КСРО же­рiнде Остланд, Ук­раина, Мәскеу және Едiл-Орал, Түркiстан сияқты рейх комис­сариаттарын құруды көздедi. Жоспарда көрсетiлген «Үлкен Түркiстан» отарының құрамына Қазақстан, Татарстан, Орта Азия, Башқұртстан, Әзiр­байжан, Кавказ, Қырым, Ау­ғанстан кiргiзiлдi. Фашистер кеңес адамдарын қырып-жою жолда­ры­на осылай түстi. Ал кеңес адамда­рының патриоттық сезi­мi, әрине, бұл жоспарға қарсы тұра бiлдi. Қазақстан халқы Отан қорғау­шылар қатарына өз ерiктерiмен жазыла бастады.

Соғыстың салдарынан қан­шама адам тағдыр тауқыметiн тартты. Соның бiрi – Халық Тор­ғайұлы. Ол кiсi 1932 жылы Алматы облысы, Райымбек ауданы, Талас ауылында дүниеге келген. Әкесi­нен ерте қалған Халық өмiрдiң қиыншылығын ерте тартты. Өмiрi Ұлы Отан соғысымен тағдырлас келдi. Әкесi соғысқа аттанғанда ол небәрi 9 жаста едi. Балалық шағы анасына көмек берумен өттi. 1940 жылы Талас ауылын­дағы Воро­шилов атындағы бастауыш мек­тептiң табалды­ры­ғын аттайды. Оқу бiтiргеннен кейiн 1949 жылы Абай атындағы мұғалiмдер институты­ның фи­зика-математика факуль­тетi­не түсiп, 1951 жылы қызыл дип­лом­мен аяқтайды.

Халық атаның балалық шағы Ұлы Отан соғысымен тұспа-тұс келгендiктен, 15 жасында «Ең­бектегi ерлiгi» үшiн медалiмен марапатталады. Атайды жеңiс күнiнде бүкiл ауыл құттықтап, ерекше ықылас көрсетедi. 2006 жылы Райымбек ауданының «Құрметтi азаматы» белгiсiмен марапатталды. Қазiргi таңда ұл-қыздарының сүйiктi әкесi, немере­лерiнiң қадiрлi атасы.
Ләйлә әлиасқарова,

Ш.Уәлиханов атындағы мектептiң оқушысы.

Талас ауылы,

Райымбек ауданы,

Алматы облысы

– Ақжайлау,

Айран қашан келедi-ау? – деп әндетiп, күнделiктi берiлетiн айран мен бiр жапырақ қар­маны қанағат тұтып, жеңiстi асыға күтiптi.

– Ауылға қарай жүгiрiп ке­лемiз, – дейдi әжем жеңiс тура­лы. – Бәрiмiз жалаңаяқ, көзi­мiзде жас, бойымызды қуа­ныш пен шаттық кернеп бара­ды. Ол бiр керемет, тiлмен ай­тып жеткiзе алмайтын бақыт­ты сәт едi.

Мiне, халқымыздың 65 жыл тыныш та бейбiт өмiр сүруiне менiң әжем Қантай Қалаубай­қызы да үлес қосты. Бүгiнде 85 жасқа толған әжем балалары мен немерелерiнiң ортасында отыр. Сүйiктi «Ұлан» газетiнiң оқыр­мандарына «Аспандарың ашық, замандарың тыныш бол­сын» деп батасын бердi.
Бақытгүл Мәулiтова,

Әбдiкерiм атындаѕы мектептiң 7-сынып оқушысы.

Шыңғыстай ауылы,

Қатонқарағай ауданы,

Шығыс Қазақстан облысы

Атам елге жеңiспен оралған соң, Индер ауданы, Жамбыл ауылында қой бағып, мал шаруашылығымен айналысады. 1952-1964 жылдар аралығында трактор айдап, халыққа қызмет етедi. Зайыбы Жапырақ екеуi 10 бала тәрбиелеп өсiрген. Олардың барлығы өмiрден өз орындарын тапты. Атамның қайтыс болғанына да он жылға жуықтады. Жыл сайын Жеңiс күнiнде атамыздың айтқан өсиеттерiн, ақылдарын еске аламыз. Мен батыр атамды мақтан тұтамын.

Бесiктi ауылы,

Атырау қаласы

Қазыналы Қалдыбай ата
Елдiң басына күн туып, ер етегiмен су кешкен сұрапыл соғыс жылдарында бiздiң Жамбыл облысынан 120 мыңнан астам азамат майдан даласына аттанды. Оның iшiнде 2000-нан астам адам Жамбыл ауданынан едi. Оның 495-i елге жеңiспен оралса, қалғандары жат жерде ерлiкпен қаза тапты.

Ерназар ауылынан да соғысқа аттанған азаматтар көп болды. Бүгiнде олардың тiзiмi ауыл орталығында бой көтерген «Белгiсiз солдат» ескерткiшiнiң тақтасына жазылған. Жыл санап ауылда ардагерлерiмiздiң саны азайып барады. Бүгiнде ауылда үш ардагер ғана қалған. Сол ардагерлердiң бiрi, мен сөз етпек кейiпкер – Қалдыбай ата Дiнбаев.

Ол кiсiмен сұхбаттаса барып, әңгiмесiн ұйып тыңдағаным соншалық, атамен бiрге соғыс даласында бiрге арпалысып кеткендей күйге ендiм.

...Бiрде жолы түсiп, Қалдыбай атамыз бұрынғы Жамбыл, қазiргi Тараз қаласына барады. Қаладағы Атшабар базарында шай iшiп отырғанда, радиодан Левитанның үнi кенет саңқылдап, бiр жайсыздық болатындығын хабарлайтындай басталады. Расында солай болған екен. «Тыныш жатқан өлкенi немiс фашистерi басып алуда» делiнген суық хабар қаланы да, даланы да бiр шайқап өттi. Ертеңiне Қалдыбай атамыздың ағасы Талдыбай Дiнбаев әскерге шақырылды. Қимай-қимай ағасын шығарып салды, асыға күттi. Бiрақ келмедi... Ағасы сол күйлi хабарсыз кеттi.

1942 жылдың қарашасында Қалдыбай өз қатарластарымен 1272 атқыштар дивизиясының құрамына қосылды. Қиыр Шығыста әскери жаттығудан өтiп, Мәскеуге жол тартты. Ал 1943 жылдың көктемiнде Выборг қаласының түбiнде бiрiншi рет майданға кiрдi. Дивизияның мақтаулы пулеметшiлерiнiң бiрi болды.

Псков-Нарва түбiндегi ұрыста көрсеткен ерлiгi үшiн Қ.Дiнбаевқа «Ерлiгi үшiн» медалi берiлiптi. Выборг полкi Эстония, Латвия, Литва жерлерiн және Польшаның Познань қаласын жау қолынан босатты.

Германия шекарасына таяу жерде болған ұрыс тулары айтарда кейiпкерiмiз көзiне ерiксiз жас алды. «Жау әскерi мұнда қатты қарсыласты. Сансыз жарылыстан майдандастарымнан айырылып жаттым. Еске алсам, әлi күнге дейiн көңiлiмдi сол бiр үрей құрсауына алады. Майдандастарымның бiрi жарылыстан парша-паршасы шығып, денесi бөлшектелiп кетсе, бiрiнiң басы бiр бөлек, денесi бiр бөлек болып кеткен...» дейдi Қ.Дiнбаев.

1945 жылдың 26 сәуiрi күнi Одерден өтiп, 27 сәуiрде Пренцлау, Ангерюнд қалаларын алғаны үшiн қатардағы жауынгер Қалдыбай Дiнбаевқа И.В.Сталинның бұйрығымен алғыс жарияланды.

Гамбург қаласын алу үшiн болған соғыста Қалдыбай үлкен ерлiк көрсеттi. Бiрақ соғыстан келе жатып, ауыр жараланады. Госпитальға жеткiзiлiп, сол жерде ес-түссiз жатады. Сол тұста 6 жылға созылған соғыстың аяқталғандығы туралы жағымды хабар жеттi.

Бүгiнде қарт майдангердiң қимылы ширақ. Көзi көрмей қалса да, мерзiмдi басылымдарда жарық көрген мақалаларды немерелерi Таңшолпан мен Шахадияр екеуiне оқытып, тыңдаса, бiр жағынан «Қазақ» радиосы мен «Шалқар» арнасынан берiлетiн тартымды бағдарламаларды, әсем әндер мен күйлердi, термелердi қалт жiбермей тыңдайды. Тiптi, керек жерлерiн немерелерiне айтып берiп, қағаз бетiне түсiредi.

Ерназар ауылы,

Жамбыл ауданы,

Жамбыл облысы

Жарының аманатын орындау үшiн Нағила Темiрбектi жанынан қал­дырмайтын. Бала­сын ба­уы­рына басып, шөп ша­батын. Кеш қарайып, ел ұйқыға жатқанда қолғап, шұлық тоқып, солдат­тарға жiберетiн. Қан майдан ұзаққа созылған сайын, дас­тархан ба­сындағы нан да азая түстi. Қара хаттардың қата­ры көбейiп, әр үйден жоқтау айтыла бастады. Осындай жама­нат хабар Нағилаға да жеттi. Жа­рының соғыста ер­лiкпен қаза тап­қанын ес­тiгенде, сене алмады. Көп ұзамай, Әуездiң iнiсi Асанның да артынан қара қағаз жетiп, На­ғиланы жа­сытып жiбердi. Ағайын-туыс: «Ендi Әуез келмейдi, Темiр­бекке әке болар адам iзде», – деп ақыл қоса бастады. Бiрақ Әуезi үйге кiрiп келiп, Темiрбектi ба­уырына басып, өзiнiң маңдайын иiскейтiндей. Арада жылдар өтiп, соғыс бiттi. Нағиланың бар мақ­саты – баласы Темiрбектi тәрбиелеу болды. Са­уыншы болып, жұмысқа орналас­ты. Ерте тұрып, кеш ұйықтады. Нағиланың еңбегi бағаланып, 1949 жылы Мәскеуге озат са­уын­шы­лармен бiрге са­парлап қайтты.

Ұлы Темiрбек шопан болып, адал еңбек еттi. Нағила болашақ келiнiн ойлап, мазасызданатын. Баласы анасының ойын түсiн­ген­дей, Сайран есiмдi ақы­лына көркi сай ару­мен бас қосты. Сайран келiн На­ғила анасына 14 немере сүй­гiздi. Алайда баласы Темiрбек ерте қайтыс бол­ды. Жа­рынан жастай ай­рылған Нағи­лаға бұл жағ­дай өте ауыр тидi. На­ғила бала­сының iзiн жал­ғар ұрпақ­тарын сү­йенiш еттi. Бүгiнде Нағила – үлкен неме­ресi Же­ңiс­бектiң ша­ңырағының тiре­гi. Све­та есiмдi келiнi үл­кен енесi­нiң әңгiмесiн ұйып тың­дайды. Нағи­ла­ның неме­ресi де, шө­бересi де мек­тепте жақсы оқиды. Биыл Нағила әже 93 жас­қа то­лады. Тек екi көзiнiң көр­мейтiнi бол­маса, жа­уын­гер әже әлi тың. Жа­рын күтуден жа­лықпаған На­ғи­ла әже Ұлы Же­ңiстiң мәңгiлiк болға­нын қа­лайды.
Мөлдiр Жолдыбайқызы,

Ы.Алтынсарин атындағы мектептiң 11-сынып оқушысы.

Ырғыз ауданы,

Ақтөбе облысы

Өз ұлтымды шексiз сүйген адаммын
Ерсiз ел болмайды, елсiз ер болмайды» дейдi батыр баба­мыз Бауыржан Момыш­ұлы. Ұлы Отан соғысында ел күй­реп, талай адам ажал құшты. Сол со­ғыста өзiнiң қайсар ерлi­гiмен, қайратты мiне­зiмен жауынгерлерге жiгер берген бабаларға мың алғыс. Осы ер­жү­рек бабалар қатарында Бауыр­жанның еңбегi ерек­ше. «Отан үшiн отқа түс, күй­мейсiң» деп ұран тас­тайды ба­тыр атамыз. Отан, келер ұрпақ­тың болашағы үшiн өз басын өлiмге бай­лап, ажалмен алы­сып, жеңiс туын тiктi. Бауыр­жан ата бiр естелiгiнде «Мен – өзге ұлттарды құрметтеушi, өз ұлтын сүюшi адаммын» дейдi. Батырдың әр қазақтың жүрегiнде сақталуының себебi де ұлтын сүйгендiгiнен шығар. Әттең, аңызға айналған Бауыржан ата тiрi болғанда 100 жасқа толып, Жеңiстiң 65 жылдығын көрер едi...
Назым Нүрсұлтан,

6-сынып оқушысы.

Астана қаласы

Содан әжем 1950 жылы соғыстан оралған Қайса есiмдi жiгiтпен тұрмыс құрады. Алайда Қайса атамыз соғыстағы жарасы асқынып, өкпесiне тиген қатты суықтан көп ұзамай, қайтыс болады.

Әжемнiң екi ұл, үш қызы бар. Олардан он тоғыз немере, алты шөбере сүйiп отыр. Биыл 84 жасқа толатын еңбекқор әжемнiң Ұлы Жеңiске айтар тiлегi өте көп.