Оқытудағы инновациялық технология – білім берудің жаңа сапасымен қамтамасыз етудің кепілі
жүктеу/скачать 27,72 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ОҚУШЫЛАРДЫҢ ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ӘЛЕУЕТІН АРТТЫРУ ЖОЛДАРЫ Арыстанбекова Қ.
| Литература
1.Послание Президента Республики Казахстан - Лидера Нации Н.А.Назарбаева Народу Казахстана «Стратегия «Казахстан-2050» 2.Руководство для учителя, 2012. ОҚУШЫЛАРДЫҢ ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ӘЛЕУЕТІН АРТТЫРУ ЖОЛДАРЫ Арыстанбекова Қ. (Қызылорда) Қазақстан Республикасының білім беру саласындағы бүгінгі басты міндеттердің бірі ұлттық сананың қалыптасуы. Шетел тілін оқытудың біртұтас оқу-әдістемелік жұйесі ол оқушының еңбек етуі болып табылады. Тіл дамыту жұмыстары жан - жақты болса, ойының дәлдігі, тілінің көркемдігі артады. Тақырыпты меңгеруге өз күшіне сену қасиеті қалыптасады. Осы тұста ойлау қабылеттерін дамыту мәселелерінің шешімін дұрыс табуда үйірме жұмыстары арқылы оқушылардың қабылеттері дамып яғни сөйлеу дағдыларын қалыптасады. Шығармашылық – ойлау қабілетінің ең жорғарғы қасиеті. Шығармашылық арқылы оқушының жолдасына, өмірге, білімге деген сенімі, көзқарасы өзгереді. Тіл дамыту жұмыстары жан - жақты болса, ойының дәлдігі, тілінің көркемдігі артады. Тақырыпты меңгеруге өз күшіне сену. Нәтижеге бағытталған білім беруде оқушыларды шығармашылыққа тәрбиелеу мәселесі; Көркем әдибет оқу маңыздылығының адам тәрбиесіне тигізетін әсерінің мол екендігіне шек жоқ. Ағылшын тілін оқытуда көркем әдебиет шығармасын түп нұсқа тілінде қолдану сабақ барысы мен жұмысын арттыра түседі. Мектеп қабырғасында оқушылар жақсы да, жаман да оқиды. Адам бойындағы дарындылықты табиғи талантпен шектеліп қалмай, табандылықпен еңбектенуге баулу. Ол үшін мұғалімге жанын аямай еңбек ету қажет. Орта буынды шығармашылық мүмкіндігі зор, шығармашылықпен тұрақты, белсенді айналасуға икемді жас деуге толық болады. Осы арада оқушыларды шығармашылыққа баулу үшін тағы бір қажеттілік – оларды психологиялық дайындықтан өткізу, яғни балалық шабытын оятып, құлшындырып, еліктіріп отырып, «сенің қолыңнан бәрі келеді екен ғой», «өзің де бәрін біліп, үйреніп аласың» деп олардың кішкентай жетістіктерін мадақтап, көтермелеп отырамын. Шығармашылық – бұл нақты іс-әрекет барысында жүзеге асырылатын өз бастауы, өту барысы және нәтижесі болатын үрдіс. Бұл үрдіс 3 кезеңнен өтеді: дайындық, ізденіс, орындау. Осы деңгейлерге сәйкес шығармашылық қабілеттерінің құрылымын анықтайды, өз бойынан оларды талдайды, бағыттай отырып дамытады және жетілдіреді. Шығармашылық жұмыстың мақсаты: оқушылардың ағылшын тіліне деген қызығушылығын арттыру. Бәсекеге қабілетті білімді оқушы дайындау. Сөзді қорларын дамыту. Аударма тәсілдеріне қарай бейімдеу. Біздің оқу кітіпханаларымыз әлемдік әдебиетке толы. Сөрелер арасынан Оскарлық түрлі филімдерге негіз болған әдебиеттер көптеп кездеседі. Мысалы: Шекспир, Диккенс, Уайлд, Ш.Бронте, К.Доил, А.Кристи, жаңа буын Т. Викари, Ж. Бассет сынды ұлы тұлғалар туралы және олардың шығармаларына кіріспе ретінде үзді қойылым жасап оқушылардың актерлік қабылеттерін ашуға болады. Мысылы: Ұлы Шекспирге әдеби кеш арнау және оның ұлы шығармасының бірі « Ромео - Джулиетта» үзді көрсетсе, мұнда оқушылапдың ағылшын тілінде сөйлеу дағдысы қалаптасады, өнерге деген құрмет пен сүйіспеншілік қалаптасады, дамытушылық процесінде жауапкершіліке тәрбиелеу, эстетикалық көзқарасты дамыту және шыңдау, есте сақтау, танымдық дағдысын және ой ұшқырлығын дамыту, актерлік белсенділігі шыңдалады. Мұндай қазынаны интернет жүйесіндегі электрондық кітапханадан табуға болады. Тіл бейнелігінің бірден - бір көрсеткіші мақал-мәтелдер. Мақал-мәтелдер ой дәлдігімен, шешендігімен, ықшамдығымен еркшеленеді. Мақал-мәтелдер бойындағы ұлттық бояу әр халықтың әлем бейнесімен тығыз байланысты Ә.Қайдар «Кез-келген этностың тілінде оның басынан өткен бүкіл өмірінің өрнегі жатыр» - деген екен. Мақал мәтелдер қандай тіл болмасын сол тілдің көркемдігін, нақышын беретін шұрайы. Сол себепті шет тілінде сөйлеуді меңгеріп қана қоймай сол тілде әдемі, шебер, көркем сөйлей білуіміз керек. Ол үшін түрлі ойын тәсілдерін қолдана отырып оқушылардың сөйлеу мәнерін түзей аламыз. Мысалы: «Полиглот» ойынын ойнатуға болады.Оқушылардың ой ұшқырлығын дамытуға болады. Better late than never. East or West, home is best. All is not gold that glitters. A cat in gloves catches no mice. A friend in need is a friend indeed A good beginning makes a good ending. Business before pleasure. Actions speak louder than words Түпнұсқада көркем әдебиет оқу оқушылардың тілдік білім деңгейін көтеріп қана қоймай оның өмірге көзқарасын кеңейте отырып, адамгершілік қасиеттерін қалыптастыруға, жақсылы жаманды айыра білуге үйретеді. Сөйлеу әрқашан алдын ала келісу негізінде жүзеге асады. Мысалы: Оқытушы оқушылардың белгілі бір нәрсені сұрау алдында оқушылардың бұл тақырыпқа қатысы бар ма, лексикалық қорлары жете ме, оқушы санасына сай ма деген сұрақтарға жауап бере алу қажет. Бұл жерде оқушы автордың көңіл күйін түсініп, соны бізге ана тілінде толық жеткізіп отыр. Және үлкен шығармашылық жұмыс атқарды деп есептеймін. Бізге қазіргі заманның талабына сай қазақша аудармалар өте қажет. Ал, Роберт Бернсттың классикалық ақын екенін ескерсек ол ешқашан мектеп бағдарламасынан қалмайды. Ағылшын тілін оқыту процесінде өлеңдермен өрнектеп өткізуде төмендегідей әдістемелік принциптерге бағынышты болуға тиістіміз. Пайдаланылатын өлең мазмұны жағынан сабақта және сабақтан тыс тілдік материалмен де өмірмен де байланысты болу керек. Сондай ақ олардың мазмұны да өмірмен байланысып, тәрбиелік өнегеге ие болу керек. Өлеңді текстпен жұмыс істеу оқу процесіне белсенді араласуын қамтамассыз етуге негізделуі тиіс Жұмыстың бұл түрі сабақтың көп уақытын алмауы керек. Өйткені ол оқушылардың жеңіл ермегіне айналып, көңілін бөліп, оқу материалын меңгеруге кедергі жасайды. Бірақ сабақтан тыс үйірме жұмысының міндетіне айналдырамыз. Өлеңді текстпен жұмыс істеуді жоспарлағанда кез келген мүмкіндікті пайдаланып, көрнекі құралдарды барынша молайту қажет. Осының бәрін айта отырып, шетел тілін оқыту процесінде қай тәсілмен жұмыс істесек те көрнекі құралды сабақта көп пайдалануымын керек. Сонда ғана сабағымыз әсерлі болып, жандана түседі. Жалпы өлеңдермен жұмыс жасаудың нәтижесі үлкен. Өйткені ол оқу барысында сезімдік және шығармашылықтың кеңеюіне, сөздік қорының дамуына ең бастысы оқушылардың поэзияға деген қызығушылығының пайда болуына ықпал етеді. Бұл бағыттағы жұмыстармен үйірме сағаттарында пайдаланса мол нәтижеге қол жеткізуімізге болады. Ағылшын тілінен үйірме жұмыстар арқылы оқушының ақыл - ойын, олардың танымдық қабілетінің көзін ашу және оның өздіксіз дамуы мен жетілуін қамтамасыз ету, олардың танымдық және шығармашылық қабілеттерін ашу және сөйлеу мәдениеттің дамуындағы ролі жайлы түсініктерін қалыптастыру болып табылады. Ағылшын тілінен үйірме жұмыстар деп - шет тілі мұғалімнің басшылығымен оқушылардың сабақта ағылшын тіліндегі білімдерін толықтыру, тереңдету, кеңейту, дамыту. 1. Мектеп оқушыларының өз бетінше ынта – жігерін арттыру; 2. Оқушыларды оқулықпен, ғылыми-көпшілік әдебиеттермен өз бетінше жұмыс істеуге дағдылау, эстетикалық тәрбие беру; 3. Өз елің және өзге елдің ғұламаларын, дәстүрлерін ұштастыру Үйірме жұмыстарға оқушының өз қалауымен қатысады. Яғни жоспар бойынша ұймдастырылған іс-шараларға қатысып, қабырға газетін, альбомдар жасайды. Оқу тематикасы және оны ағылшын тілі сабағында қолдануға ғана жағдайлар жасау емес сабақтан тыс жұмыстардың өзіндегі материалдарды түрлендіріп, эстеикалық талапқа сай етіп қолдануы керек. Жаңаоқу комплексін мұғалім сабақ жоспарын сыныптан тыс жасалуы бойынша белгіленген көлемде іс – тәжірибелік сыныптан тыс жұмыстарды толық ұйымдастырудың толық базасы болып табылады. Оқу үрдісінде мұғалім оқушыларының бейімділігіне, өзінің шеберлігіне қарай жаңа технологияны үйлестіре білу керек. Ағылшын тілін оқыту кезінде, оқушылар сөйлеуге ұмтылады. Сөйлеуді оқытудың мазмұнының екінші компоненті психологиялық компонент яғни эксприсивті сөйлей алу қабілеттілігімен дағдыланады. Мысалы: белгілі бір мәтінді оқытушыдан есту кезінде репрдукция арқылы іске асады. Психологиялық бағдарламада эксприсивті сөйлеуге мынадай мінездеме бере аламыз. 1. Сөйлеу әрқашан белгілі бір мақсатқа көзделген бұл мінездеме ағылшын тіліндегі экспресивті сөйлеуді жүзеге асыру,сөйлеудің алғашқы сатыларына тән. Сөйлеуге оқыту оқушының «сөйлегісі келу» арманына қатысты болу керек, ол мұғалімге тікелей қатысты мысалы бұл құбылысты жүзеге асыру үшін оқытушы мен оқышының қайырымды қарым қатынасы т.б. Мысалы: оқушы «My favoirite pets» деген тақырыпта қызыға талқылама жасайды. Олар өздерінің сүйікті үй жануарларының суретін, ойыншығын алып келіп, сыныпта әңгіме жүргізе алады. 2. Сөйлеу аудитория үшін арналған және тыңдаушыға бағытталған түрде бола алады. Яғни біз сөйлеу кезінде, сөзімізді белгілі бір адамға бағыттап ойды бөлісіп, дәлелдеп сұрай аламыз. Мысалы, оқушы белгілі бір нәрсені айту кезінде оны сыныпқа немесе өзі қарым қатынас жасап отырған адамға қатыстыруы қажет. 3. Сөйлеу әрқашан эмоционалды боялған түрде бола алады. Яғни сөйлеуші айтып тұрған обьектісіне өзінің сезімін қатысын білдіре алады. Шет тілі пәні бойынша білім мазмұнына тақырыптар, қарым қатынас ситуациялар, мәтіндер, тілдік материалдар: лексикалық, грамматикалық, фонетикалық, практикалық (коммуникативтік) біліктер, оқытылатын шет тілі елінің мәдени, ұлттық ерекшеліктеріне мәліметтер, күнделікті өмірде жиі кездесетін, коммуникативті сөз әдептері, оқу әрекетінің тиімділігін іске асыратын жалпы оқу білік дағдылары жатады. Жалпы білім беретін мектепте ағылшын тілін практиклық тұрғыда меңгеруге үйреткенде оқушыларды өз бетімен жұмыс істеуге баулу, алған білімін, икемділік дағдыларын жаңа жағдайларға тап болған кезде, шығармашылықпен қолдана білуге машықтандыру көзделеді. Оқушылардың білімін арттыру, әрі олардың жалпы дүниетанымын кеңейту мақсаты жүзеге асырылады. Осы мақсатпен анықтама әдебиеттерді пайдалану, мәтін мазмұнын өз бетімен түсіне білуге бейімделу және оның кейбір жерлерін түсіндіргенше қысқаша айтып баға беру сияқты әрекеттерге дағдыланудың маңызы зор. К. Ушинский «Мұғалім өзінің білімін үздіксіз көтеріп отырғанда ғана мұғалім. Оқуды, ізденуді тоқтатысымен оның мұғалімдігі де жойылады» дейді. Сондықтан әр мұғалім өз сабағын түрлендірудің, сапасын арттырудың жолдарын іздестіреді және үнемі ізденіс үстінде жүру жақсы нәтижеге жеткізетіні сөзсіз. жүктеу/скачать 27,72 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|