Бойлық еністер. Автокөлік жолдарында бойлық пішін горизонталды учаскелерден көтергіш немесе құлама бөлек учаскелерден тұрады. Жол
бойындағы көтергіш және құлама учаскелерінің шеткі нүктелері арасындағы арақашықтық пен биіктік қатынасымен сипатталады. Бұл мөлшер бойлық еңіс деп аталады.
Бойлық еңіс жобаланатын горизонталды сызық еңісінің тангенс бұрышы болып келеді.
Жолдың трассасын кеңістікте қалыпты сызық сияқты салу керек. Осы мақсатпен жол трассасы жобасын жоспарлауда жолды көздеу және қозғалыс шарттары құрылып, өзара әсерін есепке алмай бір-бірінен тәуелсіз бойлық және көлденең түрінде жобалау мүмкін емес. Жобалау сызығын салуға үлкен кешендік мақсат беріледі, сондықтан оның шешімін келесі талаптармен қамтамасыз ету керек.
Автокөлік жолының бойлық пішінінде көлденең учаскелері төмен түсу немесе жоғары көтерілу жеке учаскелерінен құралады.
Өрлеу немесе төмен түсу күштілігі жол учаскесінің ақырғы нүктелері, олардың арасындағы ара қашықтығы, қатынас белгілері түрлі мінезделеді. Бұл өлшем бойлық ылди деп аталады.
Бойлық ылди І көлденең жобалық сызықтың ылди бұрыш тангенсі:
I = һ / l = tg J
Практикалық түрінде көлденең ара қашықтығы е емес, ал ылди сызығының 1 ұзындығы өлшенеді. Сондықтан, tg J емес, sin J анықтайды. Бірақ, мұндағы қате өте шамалы, өйткені көп жағдайларда қолданылатын, кіші бұрыштар үшін(100 дейін) тангенс және синус шамалары бірдей.
Ылди шамасы І промилл немесе 1000 дейінгі дәлдікпен 10 бөлімін көрсетеді.
Бойлық пішінде % шартты белгілерді көрсетпейді.
Автокөлік жұмыстарының неғұрлым жоғары көрсеткіштеріне жету үшін бойлық ылди жадағайлы болу керек. Бұл талапты қанағаттандыру жергілікті жердің жер бедеріне байланысты. Көп жағдайда жазық жерлерде мұндай шешімді орындау онша қиын емес.
Қиылысу жерлерінде жадағайлы пішінді құру ірі жер жұмыстарын орындаумен байланысты, яғни жоспардағы трассаның ирелеңдерін және оның ұзындығын үлкейту.
Бойлық ылдидың ұсынылатын көлемі 30% аспау керек. Кей жағдайларда жергілікті жердің шарттары бойынша бұл талапты орындау мүмкіндігі болмаған жағдайда немесе оны орындау жұмыстың ұлғайту құнын және көлемін көрсеткендіктен жолдың бойлық ылдиын қозғалыстың есептік жылдамдығы нәтижесінде максималды рұқсат тағайындалады.
Достарыңызбен бөлісу: |