Оқытушының жетекшілігімен студенттің өзіндік жұмысы (ожсөЖ) – 45 сағат
жүктеу/скачать 2,88 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 9 дәріс тақырыбы: Батыс еуропа елдеріндегі ХІХ-ХХ ғасырлардағы мектеп пен тәрбие.
| Дәрістің мазмұны:
Мектепте білім берудің дамуының тенденциясы және оқу-ағарту мекемелерінің жаңа типтері. Я.А.Коменскийдің педагогикалық теориясы. Дж.Локк және Ж.Ж.Руссоның педагогикалық көзқарастары. Педагогиканың негізін қалаушы славян педагогы Ян Амос Коменский 1592 жылы 28-наурызда дүниеге келген. Бұл кезеңге XV ғасырдың басындағы ұлт — азаттық гусит қозғалысының әсері көп еді. Шаруалар мен қолөнершілер "Богемалық туыстар" атты қауымдар құрды. Осы кауымдастықтың көмегімен Коменский латын орта мектебін, университет бітіреді 1631 жылы "Тілдер мен барлык ғалымдардың ашык есігі" деген кітабын жазып бітіреді. Ол 15 елдің тіліне аударылады. 1654 жылы бірінші ғылыми — педагогикалык, кітаптардың бірі- "Ұлы дидактика" жарык көрді. Осы кітаптағы табиғатқа сәйкестілік принципін, оқыту әдістерін, түрлерін, сынып — сабақ жүйесін қазіргі мүғалімдер әлі қолдануда. "Білім негізі заттар мен құбылыстарды тану", "Басқа адамдардың ой пікірлерін жаттай беру дұрыс емес", "Есту көрумен, сөз іспен ұштасу керек", "Көрнекілік және ақыл-ой тәрбиесі арқылы оқыту керек" деген ой-пікірлерді қазіргі мүғалімдер де колданып келе жатыр. Я. А. Коменский 1641-1654 жылдар аралығында шақырумен Англия, ІШвеция, Венгрияда болып, ондағы мектеп реформасын, оқыту әдістемесін жасауға көп еңбек сіңіреді. 1648 жылы Лешно қаласындағы "чех туысқандығы" кауымның басшысы болып сайланады. Осы жылдары ол " Әлемді суреттеп бейнелеу", "Жастарға арналған мінез-құлық ережелері" деген кітаптарын жазып бітіреді. 1670 жылы Амстердам каласында кайтыс болады. Оның көзкарастарына гуманизм әсер етеді. Ол бала өміріне пайдалы, қажетті білімдердің берілуін талап етеді. Осы мақсатқа жету үшін жас ұрпаққа білім, тәрбие беру керек деп санады. Себебі бала тек оқу, тәрбие арқылы калыптасады деген дұрыс пікір айтады. Я. А. Коменский бағдарламалар, оқулықтар, окыту әдістерін жасауға үлкен үлес қосты. Оқытудың көрнекі, саналы, жүйелі, оқушының шамасына сай болуы керектігін дәлелдеді. Ол білім беру ісін бір тәртіпке келтіруді талап етті. Алғаш болып оқу тоқсандарын, оқушылардың демалысын, оқу күнінің, сағатының ұзақтығын белгіледі. Коменский тәрбиеші- ұстазды "Мәңгілік нұрдың, қызметшісі"- деп атайды. Сонымен Я.А.Коменский педагогиканың жаңа бағыттарын анықтады. Оның оқулықтары XVIII ғасырдың өзінде-ақ мектептерде кең қолданылды. Қазақтың ұлы ағартушысы Ы.Алтынсарин Коменскийдің педагогикалық көзқарастарын шығармашылықпен қолданды. Я.А. Коменский педагогиканы, дидактиканы дамытуға үлкен үлес косты. Жан Жак Руссо 1712 жылы Женевада қолөнерші сағатшының отбасында дүниеге келген. Францияда, Швейцарияда әртүрлі жүмыстар істеген. 30 жасында Парижге келіп, оның зиялы азаматтарымен танысады. 1749 жылы "Өркениеттің адамгершіліктің жақсаруына және нашарлауына ықпалы" деген еңбегінде феодалдық қоғамның кемшіліктерін сынайды. 1762 жылы Ж.Ж. Руссоның "Эмиль немесе тәрбие туралы" деген еңбегі жарық көрді. Онда еркін адамды тәрбиелеу жолдары көрсетіледі. Руссо 1778 жылы кайтыс болды. Руссо баланың жас ерекшеліктерін ескеріп, оны табиғат, адамдар, заттар аркылы тәрбиелеп, баланың өз қабілетін көрсетуіне және дамытуына жағдай жасау керек деген. Себебі адам бір нәрсеге өз тәжірибесінде түрлі заттармен жұмыс істеу аркылы үйренеді деген дұрыс пікір айтады. Табиғи құқықтардың біріншісі — еркіндік деп санаған Руссо жаттанды, тәртібі қатал тән жазасы бар мектептерге қарсы шығады да, баланы құрметтеуді талап етеді, қызығушылыктарын, кажеттіліктерін ескеруге шақырады. Тәрбиеші - бағыт беруші деп түсінген Руссо оны жаңаша түрде ықпал етуге үндейді. Жас кезендері. Руссо баланың өмірін 4 кезеңге бөледі: Бірінші кезең - туғанына екі жасқа дейінгі шақта негізінен дене тәрбиесі берілу керек. Екінші кезең - 2-12 жас, Руссоның түсінігінде баланың жүйелі ойлай алмайтын кезі, сондықтан оған көрнекілікті көп керсету керек. Үшініші кезең — 12-15 жаста ақыл-ой тәрбиесі жаксы беріледі. Төртінші кезең - 15 жас жалынды шақ, сондықтан негізінен адамгершілік тәрбиесін беру керек деген. Әр кезең басқалармен тығыз байланыста болады. Руссо баланың психологиясын білуге тырысқанмен, оны дамыту жолдарын дұрыс көрсете алмады. Ол бала темпераментінің қабілет пен мінезді аныктайтынын, сондықтан барлык баланы бір тәсілмен тәрбиелеуге болмайтындығын дәлелдейді. Тәрбиешінің міндеті баланың жас ерекшеліктерін, қабілетін зерттеу деп біледі. Екі жасқа дейінгі тәрбиенің негізі-дене тәрбиесі. Ал екі жастан бастап баланы өлшеу, санау, салыстыру сияқты ақыл-ой жұмыстарының тәсілдеріне үйрету керектігін айтады. 12 жасқа дейін балаға үлгі-өнеге қатты әсер ететінін дәлелдейді. Оның "Меншік" үғымын түсінетінін Эмиль мен Роберттің бақша салатын жер үшін таласымен дәлелдегісі келеді. 12 жаста Эмиль қайратты, өз бетімен жұмыс істейді, оған ақыл-ой, еңбек тәрбиесін беруге болады деген. Баланы қызықтыратын география, астрономия, табиғаттану пәндері деп, Руссо баланың құбылыстарды өз бетімен зерттеу әдістемесін жасады. Өздік жұмыс, баланың бақылай білуі, тапқырлыкты дамыту-Руссо дидактикасының қағидалары. Көп көрнекілік қабылдауды жақсартады. Көрнекілік - табиғат, омірде болып жатқа түрлі окиғалар. Оның "нақты білімді кітап емес, табиғат береді" - деген пікірі қате. Еңбек тәрбиесі. Еркін адам ауыл шаруашылығына, қол өнерге үйрену керек, сонда ғана ол ешкімге тәуелсіз болады. Мамандықсыз өмір жоқ. Сондыктан баланы ең алдымен ұсталық өнерге үйрету керек деген. Эмильге 16 жасында адамгершілік тәрбиесі беріледі. Оның қайырымдылык, жақсы ой, жақсы ерік-жігерді тәрбиелеу сынды 3 міндеті болады. Накты іс баланың жақсы сезімін тәрбиелейді. Сондықтан ұлы адамдардың өмірбаяны және тарихпен таныстырып отырған дұрыс. Осы жаста Ж.Ж. Руссо өз тәрбиелеушісінде жыныстық тәрбие беру қажет деп санады. Ол үшін балаға жыныстық қатынас туралы, еңбексіз өмір туралы кітап оқытуға шақырды. Еңбектің, таза ауада көп болудың пайдасын дәлелдеді. Руссо 1789 жылғы Француз революциясын әзірлеген философ-ағартушылармен катар тұрады. Оның педагогикалық көзқарастарының ішінде қатесі де дұрысы да болды. Дұрысы-балаға деген сүйіспеншілігі. Руссо баланың жас ерекшеліктерін ескеруді, еңбек тәрбиесін, оқытудың белсенді әдістерін қолдануды, оның өмірімен байланысты болуын дұрыс талап етті. № 9 дәріс тақырыбы: Батыс еуропа елдеріндегі ХІХ-ХХ ғасырлардағы мектеп пен тәрбие. жүктеу/скачать 2,88 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|