Қойшыбаев м., ҚАлмақбаев т. Ж
Жеміс ағаштары мен жидек бұталарының аурулары
жүктеу/скачать 24,49 Mb.
|
a-sh d-n n aurular (el.kniga) (1)
| Жеміс ағаштары мен жидек бұталарының аурулары
Жеміс ағаштары мен жидектерде аурулардың таралуы мен дамуын анықтау үшін әр сорт бойынша 5-10 түп ағаш немесе бұталар белгіленіп, өсімдіктердің өсу кезеңінде бірнеше рет тексеріледі. Бірінші бақылау олар бүрленіп, жаңадан жапырақ жайып келе жатқанда жүргізіледі. Өрік ағаштары мен шиеде клястероспориоз, коккомикоз, алма мен алмұртта – ақ ұнтақ және тазқотыр аурулары есептеледі. Екінші бақылау сүйекті және жеміс ағаштар түйін сала бастағанда, келесілері айына 1-2 рет жүргізіледі. Жеміс ағаштарының төрт жағынанжұлмай 50-100 жапырақ немесе жемістер мұхият қаралады. Теңбілдену немесе дақтардың (клястероспориоз, таз қотыр және т.б.) даму қарқыны төменде келтірілген шкала бойынша анықталады: 0 – ауру белгісі байқалмайды; 1 балл – жапырақтарда немесе жемістерде бірен-саран кішілеу дақтар кездеседі; 2 балл - дақ тексерілген мүшелердің 5% көлемінен аспайды; 3 балл - дақ тексерілген мүшелердің 10% көлемін алып жатыр; 4 балл - дақ тексерілген мүшелердің 20-25% көлеміне жайылған; 5 балл - дақ тексерілген мүшелердің 50-75% көлеміне жайылған, жапырақтар ерте сарғайып, түсе бастайды. Алма бұталары мен жапырақтарының, шабдалы мен қарлығанның ақ ұнтақ аурулары төменде келтірілген шкаламен анықталады: 0- ауру белгісі байқалмайды; 0,1 балл – гүл шоғырлары мен сабақтарда селдір ақ өңез кездеседі; 1 балл – 5%- ға дейін гүл шоғырлары мен бұташаларда ауру кездеседі; 2 балл –10%- ға дейін гүл шоғырлары мен бұташалардаауру байқалады; 3 балл –20-25% гүл шоғырлары мен бұташаларда ауру кездеседі; 4 балл –50%-дан астам гүл шоғырлары мен бұташаларауруға шалдыққан. Жүзім жемістерінің милдью, ақ ұнтақ және сұр шірік ауруларын анықтау үшін 25-50 бұталар немесе жеміс шоғырлары тексеріледі. Бірінші тексеру олардың белгілері байқалысымен, келесілері 10-15 тәуліктен кейін, соңғысы – жидектерді жинау алдында жүргізіледі. Аурудың даму қарқынынанықтау үшін төменде келтірілген шкала қолдаланылады: 0 - ауру белгісі байқалмайды; 1 балл - жапырақтарда немесе жеміс шоғырында ақшыл дақ немесе селдір үлпек байқалады; 2 балл - дақ немесе үлпек жапырақтар мен жеміс шоғырының 10% көлемінежайылған; 3 балл -дақ немесе үлпек жапырақтың немесе жеміс шоғырының20-25% көлеміне жайылған; 4 балл - дақ немесе үлпек жапырақтың немесе жеміс шоғырының 50%-дан аса көлемін алып жатыр. 13-кесте. Жеміс ағаштары мен жидектерде аурулардың таралуы мен дамуы жайлы мәліметтер Жағрафиялық координаттар СЕ (N)__________ ШҰ (EO)________ __ТДБ__________ м Ауылдық округ_____________________Шаруашылық________________________ Дақыл__________ Сорт___________ , Жеміс ағаштарының отырғызылған жылы _______ Бақтың көлемі______ га.Агротехникалық шаралар: тыңайтыш_______, суғару _____ Өсімдіктің өсу сатысы_________ Қолданылған пестицидтер _________________________
Тұқым арқылы таралатын дәнді және майлы дақылдардың ауруларын анықтау тәсілдері а б в г 41 -сурет. Петри ыдысында тұқымды ылғалданған құмда және сорғыш қағазда (а, б,в, г) және бума қағаз әдістерімен тексеру а б 42– сурет. Жапырақтарды ылғалданндырылған сорғыш қағазда тексеру (а), астық дақылдарының тұқымын пластик ыдыстарға толтырылған құмда өсіру ( б). а б 43- сурет Ауру қоздырғыштарының таза себіндісін жасанды ортада бөлу: Bipolaris sorokiniana және Fusarium spp (а), Drechslera tritici –repentis саңырауқұлақтары (б). а б 44-сурет. Ауру қоздырғыштарының таза себіндісін жасанды ортада өсіру. Fusarium ( а) және Аlternaria (б ) саңырауқұлақтары. 45- сурет Bipolaris sorokiniana саңырауқұлағының таза себіндісінің жасанды ортада өсуіне әр түрлі температураның әсері АУРУЛАРДЫҢ ДАМУЫн БОЛЖАУ және химиялық шараларды жоспарлау жүктеу/скачать 24,49 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||||||