Олар білім алуда неге талпынады?

Елбасымыздың жолдауында айтқандай: Болашақта өркениетті дамыған елдердің қатарына ену үшін, заман талабына сай білім қажет. Қазақстанды дамыған 30 елдің қатарына жеткізетін – білім. Ғылым мен техниканың күн санап өсуіне байланысты педагогика ғылымының теориясы мен оқыту үрдісі де түбегейлі өзгерістерге ұшырауда. Соған орай оқытудың парадигмасы өзгерді. Білім берудің мазмұны жаңарып, жаңаша көзқарас пайда болды.

Жаңартылған білім мазмұны оқушылардың мектепте білім алуы олардың бәсекеге қабілетті тұлға ретінде қалыптасуына, жан- жақты дамуына бағытталған. Нәтижеге бағытталған оқуытуды білім алушының қаншалықты дамып жатқаны және қандай қиыншылықтарға тап болып жүргені туралы ақпарат алуы өз үшін де, ата- ана үшін де өте маңызды болып табылады. Дәл осындай ақпаратты мектеп тарапынан жүргізілетін бағалау қамтамасыз етуі қажет. Осыған орай оқушының дамуына, оқуға деген қызығушылығы мен ынтасын жоғарылатуға бағытталған критериалды бағалау жүйесі енгізіліп отыр.

Критериалды бағалау дегеніміз белгіленген критерийлер негізінде білім алушылардың нақты қол жеткізген нәтижелерін оқытудың күтілетін нәтижелерімен сәйкестендіру үдерісі. Бұл бағалау жүйесі білім берудің сапалылығын, олардың халықаралық стандарттарға сәйкестігін және әр білім алушының оқудағы қажеттілігін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.

Егер әр білім алушыға және оның ата-анасына түсінікті болатындай нақты әрі өлшемді бағалау критерийлері белгіленетін болса, бұған жетуге әбден болады. Анық құрастырылған бағалау критерийлерінің көмегімен мұғалім де, ата- ана да, білім алушы да:

• 
  Білім алушы оқытудың қай сатысында?
  
• 
  Олар білім алуда неге талпынады?
  
• 
  Бұған жетуге көмектесу үшін не істеу керек? екенін түсінеді.
  

• 
  Оқыту мен бағалаудың өзара байланысы. Бағалау оқытудың ажырамас бір бөлігі болып табылады, ол оқу бағдарламасындағы мақсаттармен, күтілетін нәтижелермен тікелей байланысты.
  
• 
  Шынайылық, сенімділік және валидтілік. Бағалау дәл және сенімді ақпаратты ұсынады. Қолданылатын критерийлердің, құралдардың оқу мақсаттарына жетуге, күтілетін нәтижелерді бағалайтынына сенімділігі болады.
  
• 
  Ашықтық және қолжетімділік. Бағалау түсінікті, айқын ақпараттарды ұсынады, сондай-ақ, барлық оқу үдерісіне қатысушылардың қызығушылығын, жауапкершілігін арттырады.
  
• 
  Үздіксіздік. Бағалау білім алушылардың оқу жетістігінің ілгерілеуін дер кезінде және жүйелі қадағалап отыруға мүмкіндік беретін үздіксіз үдеріс болып табылады.
  
• 
  Дамуға бағыттау. Бағалау нәтижелері білім алушылардың, мұғалімдердің, мектептің, білім беру саласының даму бағытын анықтайды және ынталандырады.
  

Критериалды бағалау жүйесі жаңартылған білім мазмұнымен енгізіледі. 2016-2017- оқу жылында тек 1- сыныптар ғана жаңартылған білім мазмұнына енгізілгенімен, мектебімізде мұғалімдерді жаңа бағалау жүйесімен таныстырып, оны тәжірибеде таратып, оқытудағы реформаға дайындау мақсатында «Критериалды бағалау жүйесін» мектебімізге жоба ретінде кіргізіп отыр.

Егер мектеп мұғалімдері критериалды бағалау жүйесінің теориялық негіздерін меңгеріп, сертификатталған мұғалімдердермен тәжірибе алмасса, мектептегі білімнің жаңартылған мазмұнына кезең- кезеңімен көшуде қиындықтардың алдын алады, яғни мұғалімдеріміз реформаға тез бейімделіп кетеді.

• 
  Критериалды бағалау жүйеснің теориялық негіздерін игерту;
  
• 
  Критериалды бағалаудың құрылымымен таныстыру;
  
• 
  Қалыптастырушы бағалау мен жиынтық бағалау үдерістерін жоспарлау мен ұйымдастыру;
  
• 
  ҚР МЖМБС-2015 сәйкес жаңартылған білім мазмұны оқу жоспарлары және оқу бағдарламаларымен оқытатын 1- сынып мұғалімдерімен тәжірибе алмасу;
  
• 
  НЗМ- нің критериалды бағалаудағы іс- тәжірибелерінің магниттік мектептердің көмегімен таратуда белсенділік көрсету;
  
• 
  Мектеп үйлестірушісімен біріге отыра жаңа бағалау жүйесін мектеп мұғалімдерінің өз бойларынан өткізуге, яғни сабақтарында критериалды бағалаудың элементтерін кіріктіре бағалауға негіздеу;
  
• 
  Мұғалімдердің кәсиби шеберліктерін жетілдіру;
  
• 
  Оқу үдерісінде бағалаудың қызметі мен мүмкіндіктері аясын кеңейту;
  
• 
  Жүйелі кері байланыс орнату арқылы білім алушылардың өзін-өзі үнемі жетілдіріп отыруына жағдай жасау;
  

• 
  мектептегі білімнің жаңартылған мазмұнына кезең- кезеңімен көшуде жаңа бағалау жүйесіне мектеп мұғалімдері дайын болады;
  
• 
  оқу мақсаттарына сәйкес критерий ұсынуды; критерийлерге қарай отырып, қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырма құрастыруды, дескрипторлар жазып, тиімді кері байланыс жасауды үйренеді;
  
• 
  оқушыларға критерий таныс болған жағдайда білім алушылардың оқу сапасы, оқуға деген ынтасы артады;
  
• 
  қалыптастырушы бағалауға тапсырма құрастыру барысында мұғалімдердің кәсіби құзреттіліктері артып қана қоймай, шығармашылық ізденістері де дамиды;
  
• 
  Ұйымдастырылған коучинг, семинарлар, ашық сабақтар барысында ұстаздардың кәсіби құзреттіліктері артады.
  

1. 
   Дайындық кезеңі 2016-2017 жыл
   

1. 
   Жобаға қатысушыларды анықтау. (мектеп мұғалімдері саны)
   
2. 
   Жобаны жүзеге асыруға шығармашылық топ құру.
   
3. 
   Жобаны жүзеге асыру бағдарламасын әзірлеу.
   
4. 
   Критериалды бағалаудың тиімділігін, теориялық негіздерін меңгертуге бағытталған коучинг, семинарлар ұйымдастыру.
   
5. 
   Критериалды бағалаудың құрылымы бойынша, қалыптастырушы бағалау мен жиынтық бағалау үдерістерін ұйымдастыру мен жоспарлауды игеру.
   
6. 
   Жаңартылған білім мазмұнына көшкен 1- сынып мұғалімдерімен 2017-2018- оқу жылында 1, 5, 7- сыныптарды қабылдап алатын мұғалімдер тілдік, жаратылыстану бағытындағы пәндердегі қалыптастырушы бағалауды сабақ үдерісінде көрсету мақсатында тәжірибе алмасу жұмыстарын жүзеге асыру.
   
7. 
   Мұғалімдердің оқушыларды бағалауда критерийлер ұсыну, кері байланыс берулерін қадағалау.
   

2. 
   Қалыптастыру кезеңі 2017-2018 жыл
   

Кезең міндеттері:

1. 
   Жаңа бағалау жүйесіне енген сынып мұғалімдерімен тәжірибе алмасу жұмыстарын жүргізу;
   
2. 
   Критериалды бағалау жүйесі бойынша оқушының портфолиосының құрылымын айқындай отырып, оқушы портфолиосын сақтауға арналған бөлме мәселесін қарастыру;
   
3. 
   Жиынтық бағалау үдерісінің теориялық негіздерін қарастыру;
   
4. 
   Жоспарлы түрде жаңартылған білім мазмұнына оқытуға көшкен мұғалімдермен сабақтастықты орнатужұмыстарын жандандыру;
   
5. 
   Қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырмалар жинағын құрастыру;
   

Кезең міндеттері:

1. 
   Жобаны іске асырудың қорытындысын өткізу
   
2. 
   Критериалды бағалаудың тиімділігін айқындай отырып, БАҚ баяндамалар, мақалаларды жарыққа шығару.
   
3. 
   Жобаны іске асыру қорытындысы бойынша семинар өткізу
   
4. 
   Алынған нәтиженің диагностикасы, талдауы және қорытындысы
   
5. 
   3 жылғы жоба қорытындысы жұмыс өнімін көрсету. Қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырмалар жинағын құрастыру;