Орындаған: Даулетияр Гүлзамира Нұржанқызы Тексерген: Әміров Әбдібек Жетпісұлы Алматы, 2021 жыл СӨЖ Қазақша-орысша, орысша-қазақша терминологиялық сөздік 1-30 том. – Алматы: «Қаз ақпарат»

«Қазақша-орысша, орысша-қазақша терминологиялық сөздіктің 14-томына» жан-жақты талдау жасау

жүктеу/скачать 4,54 Mb. бет 2/5 Дата 23.12.2021 өлшемі 4,54 Mb. #128277

2.1. «Қазақша-орысша, орысша-қазақша терминологиялық сөздіктің 14-томына» жан-жақты талдау жасау Терминжасам ісі бүкіл халыққа ортақ іс болғандықтан, баршамыз терминдерді талдап, ғалымдардың жұмысын өз деңгейінде бағалап, терминдерге өзіміздің ұсынатын балаламаларымызды мақала ретінде жарыққа шығарып тұруымыз қажет. Себебі, тілдің дамуы терминдердің дұрыс баламасының болуымен, оның дұрыс қолданылуымен тығыз байланысты. Терминологиялық сөздіктер - құрамына қарай әр салаға қатысты терминдерді жинақтап, жүйелеп беруге ұмтылатын құрал. Терминдер туралы мәліметтер нақты әрі сол ғылым саласындағы дефинициясына сәйкес беріледі. Былайша, терминологиялық сөздіктер арнайы бір ғылым саласына қатысты терминдерді барынша жинақтап, қамтып беруге тырысатын анықтағыш қызметін атқарады. Сондықтан да оның жүгі ауыр болуы, әрі терминологиялық сөздікті шығару барысында мамандардан үлкен сапа, сапаның жоғарғы деңгейде болуын қамтамасыз ете алатындай жауапкершілік талап етілуі қажет. Сөздік шығару, оның ішінде, терминологиялық сөздік шығару ісі соңғы кездердегі тілдегі белең алып отырған түсініктер сияқты жеңіл шара емес. Бұл сөздікте терминдер жұрнақ жалғау, түбірлерді біріктіру, сөз тіркесі, бұрынғы сөзге жаңа мағына жүктеу т.б. терминжасам тәсілдері арқылы жасалған. Бұл сөздік көлемді болғандықтан, терминжасам тәсілдерінің көптеген түрі қолданылған. 30 томдық «Қазақша-орыс­ша терминологиялық сөз­­діктің» медицина саласына ар­нал­ған 14-ші томына көз жү­гір­т­­тім. Шынында да, аталған то­м­ның 189 және 470-беттерінде «реа­нимация» сөзінің баламасын «реанимация, жан сақтау бөлімі» деп тайға таңба басқандай етіп жа­зып қойыпты. «Реани­ма­ция» түсінікті, оған қоса «жан сақтау бөлімі» де­гені бар. «Реа­нимацияны» қазақ­ша­лап «жан сақтау бөлімі» деп алай­ық, сонда онымен салалас, тү­бірлес «реанимировать», «реани­матор», «реаниматолог», «реанимобиль» деген сөздерді қа­лай аударамыз?! Егер жоғарыда ай­тылған «жан сақтау» түбірін са­қ­тайтын болсақ, олар «жанын сақтау», «жан сақтаушы (дәрігер?)», «жан сақтау (машинасы?)» болады да. Бірақ, неге екені белгісіз, жоғарыда аталған сөздікте медицина саласына қа­тысты болса да біз айтқан түбірлес сөздер бері­лмепті. Сөздікке толымсыз сипат бере­тін бұл кемшілік біздің түгел дерлік сөз­діктерімізге тән олқылық болып табылады. жүктеу/скачать 4,54 Mb. Достарыңызбен бөлісу: