3 басқа мүшелер мен ұлпаларға тасымалданады. Витамин Д3 негізінен Са мен Р алмасуын реттеу үшін қайда тасымалданады?
Д3 витамині(холекальциферол) бауырға, одан әрі бүйрекке тасымалданады, мұнда тиісінше 25 және 1 позицияда гидроксилденеді және 1,25-дигидрооксихолециферол - 1,25 (OH)2Д3 пайда болады. Холекальциферолдың белсенді түрінің пайда болуы бездің жанындағы паратгормонмен бақыланады. Д3 витаминінің ас қорыту жолына, Сүйек тіні мен бүйрекке әсер етуінің белсенді биологиялық көріністері Кальциемияны және несеппен Са-ның жоғары экскрециясын тудырады. 1,25(ол) 2d3 рецепторлары парабит тәрізді бездер деңгейінде бар, бұл ПТГ секрециясын тежейді.
Е. Фосфор-кальций алмасуы реттелуіне қатысатын гормондарды сипаттаңыз (синтезделу орны, стимулы, әсер ету механизмі, нысана-мүшесі, әсерінің нәтижесі және бұзылысы, яғни гипо-гипер функциялары); рахиттың себептерін көрсетіңіз және стероидты гормонның нысана - жасушаға әсер ету механизмінің сызбанұсқасын келтіріңіз.
Паратгормон – құрамында 84 амин қышқылдарынан тұратын пептид, Қалқанша маңы безінде синтезделеді. Әсер ету механизмі – аденилатциклазды болып келеді.Гипокальциемия гормонының түзілуін белсендіреді. Кальцийдің жоғары концентрациясын кальций активтендіруі арқылы азайтады- кальцийге сезімтал протеаза, гормонның предшественниктерінің бірін гидролиздейді.
Гипофункция - Қалқанша безіне немесе без тінінің аутоиммундық деструкциясы кезінде безді кездейсоқ жою кезінде пайда болады. Пайда болатын гипокальциемия және гиперфосфатемия жоғары жүйке-бұлшықет қозуы, құрысу түрінде көрінеді.
Гиперфункция - Бастапқы гиперпаратиреоз аденома бездерінде пайда болады. Кальцитриол түзілуінің бұзылуы нәтижесінде қандағы кальций концентрациясының төмендейді.
Калцитриоол- теріге ультрафиолеттің әсерінен пайда болатын және тамақпен келіп түсетін холекальциферол (D3 витамині) және эргокальциферол (D2 витамині) С25 бойынша гепатоциттерде және С1 бойынша бүйректің проксимальды каналдарының эпителияларында гидроксилденеді. Нәтижесінде 1,25-диоксихолекальциферол (кальцитриол) қалыптасады.
Гипокальциемия осы процесті ынталандыратын паратгормон секрециясын арттыру арқылы бүйректе D витаминінің С1-ге гидроксилденуін арттырады. Әсер ету механизмі цитозолды болып келеді.
Кальцитонин құрамында 32 аминқышқылдарын қамтитын пептид болып табылады.Қалқанша безінің парафолликулярлы жасушаларында синтезделеді.Әсер ету механизмі Аденилатциклазды болып келеді. Сүйек тінінде остеокласттардың белсенділігін бәсеңдетеді, бұл кальций мен фосфаттардың сүйекке кіруін жақсартады, бүйректе Ca2+ иондарының, фосфаттардың, Na+, K+, Mg2+реабсорбциясын басады.
Рахит альфа гидроксилаза белсенділігінің төмендеуінен және Д витамині жетіспеушілігінен пайда болады.
Стероидты гормондар жасушаның ішіне беткі плазмалық мембрана арқылы липофильділігіне байланысты оңай өтеді және цитозолда арнайы рецепторлармен өзара әрекеттеседі. Цитозолда ядро қозғалатын "гормон — рецептор" кешені пайда болады. Ядрода кешен ыдырайды және гормон ядролық хроматинмен өзара әрекеттеседі. Нәтижесінде ДНҚ-мен өзара әрекеттеседі, содан кейін-матрицалық РНҚ индукциясы. Бірқатар жағдайларда стероидтар, мысалы, бір жасушада 100-150 мың мРНК молекулаларының түзілуін ынталандырады, оларда 1-3 ақуыз ғана құрылымы кодталған. Сонымен, стероидты гормондардың бірінші кезеңі-транскрипция процесін белсендіру. РНҚ (РНҚ) синтезін жүзеге асыратын РНҚ-полимераза белсендіріледі. Осының есебінен эндоплазмалық ретикулюм мембраналарымен байланысқан және полисомдар құрайтын қосымша рибосом пайда болады.
Достарыңызбен бөлісу: |