Өсімдік шаруашылығы практикумы қайта өңделіп, толықтырылып екінші шығарылуы

Қарақурайды талшық пен өсімдік майын өндіру үшін өсіреді. Оның сабағында 27% дейін талшық, ал тұқымдарында 35% дейін кебетін май болады.

Қарақурай қарақурай тұқымдасына жатады. Қарақурайдың үш түрі ажыратылады: кедімгі қарақурай талшық пен түқым өндіру үшін өсіреледі; үнді қарақурайы және арамшөп қарақурайы.

Көдімгі қарақурай (егістік)-біржылдық екі үйлі өсімдік. Аталық гүлдер түзетін өсімдіктері посконь, немесе аталық өсімдікгер, ал аналық гүлді өсімдізсгерді аналық өсімдіктер, немесе матерка деп атайды. Аталық өсімдікгер жіңішке сабақты, жапырақталуы-шамалы және ерте піседі. Олар жалпы өнімнің үштен бір бөлігін, ал аналық есімдіктер, 2/3 белігін қальштастырады.

97-сурет. Қарақурай: 1-аналық өсімдік; 2-аталық өсімдік; 3-дамыған егін көгі кезеңіңцегі өсімдік; 4,5-аналық гүл шоғыры мен гул; 6,7-аталық гүл шоғыры мен гүл; 8-жеміс (сол жақта-үлкейтілген); 9-сабақтьщ көлденең қимасынан бір бөлігі (а-талшықты шоғырлар).

Қарақурайдың тамьгр жүйесі кіндікті, 2 м терндікке дейін бойлайды, алайда олардың негізгі массасы топырақтың беткі 40 см қабатывда дамңцы.

Қарақурайдың аталық жөне аналық өсімдіктерінің айырмашылық белііпері 98-кестеде келтіріяген.

Қарақураіідың бірүйлі екі бағытта пайдалануға жаранды (талшыққа және майлы тұқым) зиянкестер мен ауруларға төзімді, механикалық жинауға мүмкіндік беретін өнімді және талшықтар шығымы жоғары сорттары мен будандары өсіріледі. Қарақурай егістігінің 70% астамы бірүйлі сорттармен қамтылған: