Оқытушының жетекшілігімен атқаратын студенттің өзіндік жұмысы

Студенттің өзіндік жұмысы Деректану теориясы пәні бағдарламасы бойынша оқу үрдісіне студенттердің үздіксізқатысуын ескереді. Сабақ барысында пән бойынша білімді игеруді қамтамассыз етіп, оқытушы мен студенттердің шығармашылықпен жұмыс жасауына мүмкіндік береді.

Бұл пән теориялық болғандықтан көптеген мәселелерді игеруге қиындық туғызады. Институт кітапханасында арнайы әдебиет деректану базасы әлсіз. Сол себептен Оқытушының жетекшілігімен атқаратын студенттің өзіндік жұмысы кеңес беруші функцияны атқарады. Аудитория сабақтарында оқытушы күрделі тақырыптарды игеруге көмектеседі. Кейбір ауқымды күрделі лекция тақырыптарын қарастырымыз. Екіншіден оқытушы әдебиеті жеткілікті жеңіл тақырып, сұрақтарды лекциядан алады, оны студенттер қарастырады. Сонымен қатар оқытушы лекция және семинар сабақтарын қалдырған немесе қалып қоюшы студенттермен жұмыс жүргізеді.
Оқытушының жетекшілігімен атқаратын студенттің өзіндік жұмысы

№	Тақырыбы және жоспары	Сағат	Әдебиет	Апта
1	Кіріспе лекция 1. Деректану теориясы пәні, мақсаты мен міндеті. 2.Сыни деректеме пәнінің қалыптасуы.	1	Н.Ә-1,4, 6, 7, 9	1
2	Деректану теориясы 1. Деректану проблемалары мен методологиясы. 2. Тарихи деректерді сыныптау.	1	Н.Ә-1,4,6, 7, 9	2
3	Деректану методы 1. Деректанулық «сын». 2. Деректанулық талдау методикасы мен принцптері. 3. Деректердің пайда болуын «сынау» немесе сыртқы «сын». 4.Деректердің шынайылық деңгейін анықтау немесе «ішкі сын». Өкілеттік прблемасы.	2	Н.Ә-1,4	3-4
4	Қазақтың ауызша тарихы – тарихи дерек. 1. Халық ауыз әдебиеті – тарихи дерек. 2. Шежіре – тарихи дерек.	1	Н.Ә-1,6,7, 9 Қ.Ә-18, 19, 20, 21, 22, 23,	5
5	Ежелгі Қазақстан тарихынан жазба деректер 1.Парсы деректері. 2.Антикалық деректер. 3.Қытай деректері. 4.Түркі ескерткіштері	2	Н.Ә-1,4	6- 7
6	Орта ғасырдағы Қазақстан тарихы жайлы деректер. 1. Монғол деректері. 2. Араб деректері. 3. Парсы деректері. 4. Еуропа тіліндегі деректер. 5. Қазақ деректері. 6. Қазақстан тарихы жайлы орыс деректері.	2	Н.Ә-1,4	8-9
7	Cтатистика - тарихи дерек 1.Санақ деректерінің ерекшеліктері, оларды талдаудың негізгі жолдары. 2.Өнеркәсіп санағы. 3.Жұмысшы мен зиялылар санағы. 4.Ауыл шаруашылығының санағы. 5.Демографиялық жалпы санақ.	2	Н.Ә-1, 5, 6, 7, 9 Қ.Ә-3,14, 15,16,	10-11
8	Мерзімді басылым – тарихи дерек 1.Қазақ баспасөзінің тарихи сипаты. 2.Баспасөз материялдарының деректік мәні, оларды деректанулық талдаудың принціптері.	1	Н.Ә-1,6,7, 9, 14, 16 Қ.Ә-31,35, 36	12
9	Заңдық актілер 1. Қазақтың заңдық деректеріне жалпы шолу. 2.Қарамола Ережесі. 3.Кеңес өкіметінің заң акттілері мен нормативтік қаулыларының негізгі түрлері. 4.Актілік материялдарды деректанулық талдау.	2	Н.Ә-1, 3, 4, 5, 6, 7, 9 Қ.Ә-3, 27, 30,	13-14
10	Жеке адамның құжаттары – тарихи дерек 1.Естеліктер, күнделіктер, жеке адам хаттарының жалпы сипаты: жиналуы, есепке алынуы, зерттелуі. 2.Меуарларды деректанулық зерттеудің тәсілдері. 3.Күнделіктерді деректанулық зерттеудің жолдары. 4.Жеке адамдардың хаттарын деректанулық зерттеудің тәсілдері.	1	Н.Ә-1,4,6,7, 9, 14, 16 Қ.Ә-31, 32, 33, 34	15
	Барлығы__15'>Барлығы	15

«Теориялық деректану» пәнi бойынша студенттер бiлiмiн бағалаудың

рейтингтiк жүйесi

Рейтингтiк жүйе негiзiнде студенттер бiлiмiн қадағалап, бағалауға:

• 
  студенттердiң күнделiктi тапсырмаларды орындау деңгейлерiн қадағалау, бағалау;
  
• 
  дәрiс сабақтары барысында бiлiмдерiн анықтау;
  
• 
  саминар сабақтарының барысында негiзгi ұғымдар мен заңдылықтарды меңгеру деңгейiн тексеру;
  
• 
  семинар сабақтарының барысында студенттергдiң жеке тапсырмаларды орындау бiлiктiлiгiн анықтау, бағалау;
  
• 
  студенттердiң оқытушылардың басшылығымен өз бетiнше жүргiзетiн жұмыстарының уақытында орындалуын қадағалау, тексеру, бағалау жұмыстары жатады.
  

1. 
   Рейтингтiк баллдарды бақылаудың түрлерiне сай бөлу:
   

Дәрiс сабақтары – 15

Семинарлар - 15

ОЖ СӨЖ (барлық студенттер үшiн мiндеттi) - 15

ОЖ СӨЖ (студенттердiң берешектерiн өтеу жұмыстары) – 15

Барлығы – 60 сабақ

Аралық бақылауға 5 балл берiледi. Барлығы 2 аралық бақылау өткiзiледi.

2 АБ = 5 балл + 5 балл =10 балл.
Аралық бақылау өткiзудiң кескiндемесi (графигi):

	Бақылау түрлерi	Өткiзiлетiн уақыты	Берiлетiн балы	Тақырыптар
Аралық бақылау	Тестiлiк Тапсырмалар,ссәйкестендiру тапсырмалары	7-апта	5	1-7 тақырыптар
Аралық бақылау	Комплекстi тапсырмалар орындау, бақылау жұмысы	5 – апта	5	8-15 тақырыптар

Ағымдық бақылауға 50 балл берiледi (25 балл бiрiншi аттестация және 25 балл екiншi аттестация). Бұл баллдарды 15 семинар сабағы мен 15 студенттердiң оқытушылардың басшылығымен жүргiзетiн өз бетiнше жасайтын жұмыстары барысында жинақтау мүмкiндiгi бар. Олардың 14 сабағы бiрiншi аттестацияға дейiн өткiзiледi (7 апта бойы), ал 16 сабағы екiншi аттестацияға дейiн өтiледi (8 апта бойы). Осы уақыттар аралығында студенттер барлығ 50 балл жинақтаулары қажет. (Әр сабақта – 1,56 балл).

3.Орындалатын тапсырмалардың түрлерiне қарай баллдарды бөлу:

Сабақ түрлерi:

-семинар сабақтарындағы жауаптар мен ОЖ СӨЖ - өте жақсы. - 1 балл

жақсы - 0,7 балл

қанағат. - 0,5 балл

қанағат-сыз. – минус 0,5 балл

- лекция қатысы (конспектілеген жағдайда) – 0,2 балл.

- қосымшалар – 0,3-0,5 балл;

- баяндамалар дайындау –1,5 балл;

- реферат жазу – 1 балл;

- жедел бақылау жұмысы – 0,3 балл;

- үйде орындалатын тапсырмалар - 0,3 балл;

- сөздiк жасау - 0,2 балл;

- сөзжұмбақтар құрастыру - 0,3 балл;

- бақылау жұмысы – 0,3 балл;

- БАҚ, арнайы әдебиетпен жұмыс - 0,2 балл;

- студенттiк ғылыми конференцияға дайындық - 1 балл.

- аудиториялық сабаққа себепсіз қатыспағандар – 0,5 балл шегеріледі.

Студенттер орындаған жұмыстар бойынша есеп - семинар сабақтарында немесе ОЖ СӨЖ сабақтарында берiледi (сабақ кестесiне сай).
4.Аралық бақылау оқытушының қалауымен тест, жазбаша,пiкiрлесу, белгiлi бiр тақырыптардың ұғымдарымен жұмыс жасау түрлерiнде өткiзiледi.
Емтихан нәтижелерi бойынша рейтингтiк баллдарды бөлу:

Студенттер жауаптарының бағалануы %	Баллдары	Бағалары
90-100	37-40	5 (өте жақсы )
75-89	31-36	4 (жақсы )
50-74	20-30	3 (қанағат.)
0-49	0-19	2(қанағат.)

Студенттердiң рейтингтiк жалпы балдары	Бағалары
90-100	5 (өте жақсы )
75-89	4 (жақсы )
50-74	3 (қанақат.)
0-49	2 (қанағат.-сыз)

1. 
   Шежірелердің тарихи деректік сипаты.
   
2. 
   Шежіренің түрлері. Жалпы шолу.
   
3. 
   Хан сұлтандар шежіресі.
   
4. 
   Қожалар шежіресі.
   
5. 
   Қазақ шежіресі..
   
6. 
   Заңдық деректерге жалпы шолу және олардың анықтамалары.
   
7. 
   Түркі дәуірінің құқықтық жүйесі.
   
8. 
   Қазақ хандығының заңдары.
   
9. 
   Іс қағаз құжаттары, оларды зерттеудің жалпы принціптері.
   
10. 
    Іс қағаз құжаттарын жіктеу және топтастыру.
    
11. 
    Естеліктер, күнделіктер, жеке адам хаттарының жалпы сипаты: жиналуы, есепке алынуы, зерттелуі.
    
12. 
    Мемуарларды деректанулық зерттеудің тәсілдері.
    
13. 
    Күнделіктерді деректанулық зерттеудің жолдары.
    
14. 
    Жеке адамдардың хаттарын деректанулық зерттеудің тәсілдері.
    
15. 
    Қазақ баспасөзінің тарихи сипаты.
    
16. 
    Баспасөз материялдарының деректік мәні, оларды деректанулық талдаудың паринціптері.
    
17. 
    Ресейдің отарлау мақсатында жүргізген ережелері мен заңдары.
    
18. 
    Қарамола Ережесі.
    
19. 
    Кеңес өкіметінің заң акттілері мен нормативтік қаулыларының негізгі түрлері.
    
20. 
    Актілік материялдарды деректанулық талдау.
    
21. 
    Санақ деректерінің ерекшеліктері, оларды талдаудың негізгі жолдары.
    
22. 
    Өнеркәсіп санағы.
    
23. 
    Жұмысшы мен зиялылар санағы.
    
24. 
    Ауыл шаруашылығының санағы.
    
25. 
    Демографиялық жалпы санақ.
    
26. 
    Теориялық деректану пәні. Зерттеу обьектісі.
    
27. 
    Мақсаты және міндеттері.
    
28. 
    Дерек ұғымы.
    
29. 
    Деректердің жіктелуі.
    
30. 
    Деректанулық сын.
    
31. 
    Деректермен жұмыс істеудің методикалық принціптері мен сатылары.
    
32. 
    Жазба деректерді деректанулық сыни талдаудың негізгі сатылары.
    
33. 
    Ауыз әдебиеті түсініктемесі.
    
34. 
    Ауыз әдебиетінің жанрлары.
    
35. 
    Қосымұлы Қадірғалы би «Шежірелер жинағы».
    
36. 
    Зерттеушінің деректермен жұмыс тәртібі.
    
37. 
    Хайдар Дулати «Тарих -и-Рашиди».
    
38. 
    Әбілғазы «Түрік шежіресі».
    
39. 
    Орта ғасырлардағы Қазақстан тарихы жайлы моғол деректері. Лубсан данзан «Алтын тобық» жылнамасы.
    
40. 
    Өтеміс қажы «Шыңғыс наме»
    
41. 
    Актілік материялдарды деректанулық талдау.
    
42. 
    Деректану ғылымының қалыптасуы мен дамуы.
    
43. 
    Мұрағат құжаттары.
    
44. 
    Деректану ғылымы: методологиялық негіздері.
    
45. 
    Руналық жазулар ( Орхон, Оғыз-қыпшақ жазбалары).
    
46. 
    Рим және византия авторларының Қазақстан тарихы жайындағы жазбалары.
    
47. 
    ІХ-ХІІІ ғ.ғ. Қазақстан тарихы жайындағы араб деректері.
    
48. 
    Қазақстан тарихы жайындағы еуропалық деректер.
    

38. 
    Қаби Есімов Қазақстан тарихы деректануы Қарағанды 1999.
    
39. 
    Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгінге дейін). Бес томдық. 3-том.-А: Атамұра, 2002.
    
40. 
    Абиль Е.А. История государствоа и право Казахстана. Қараганда, 2005.
    
41. 
    Атабаев Қ. Қазақстан тарихының деректанулық негіздері: Оқу құралы.- Алматы: Қазақ университеті, 2002.-302 б.
    
42. 
    Қазақтың көне тарихы (Дайындаған М.Қани) А, Дәуір, 1993.
    
43. 
    Источниковедение истори СССР. Под. Ред. И.Д. Ковальченко. 2-е изд. –М.: Высшая школа, 1981.
    
44. 
    Иванов Г.М., Коршунов А.М., Петров Ю.в. Методологические проблемы исторического познания. М., 1981.
    
45. 
    Голиков А.Г., Круглова Т.А. Источниковедение Отечественной истори М, 2002.
    
46. 
    Источниковедение теоритечиские и методологические проблемы ( отв. С.О.Шмидт. ред.) Наука М, 1969.
    
47. 
    Историческая наука. Вопросы методологии. М 1986.
    
48. 
    Исторические записки. Т.1. М., 1995.
    
49. 
    Исторические исследования в России. М., 1996.
    
50. 
    Источниковедения истории СССР. Под. Ред. И.Д. Ковальченко. М., 1973.
    
51. 
    Ермұханов Б.Б. Қазақстан: тарихи-публисцистикалық көзқарас. –А, Ғылым, 2000.
    
52. 
    Газулов А.И. Очерки по истории отечественной статистики. М. 1972.
    
53. 
    Тәтімов М. Қазақ әлемі (Қазақтың саны қанша? Қазақ қашан, қайдан қуылған және атылған?) А. Атамұра. 1993.
    
54. 
    История Казахстана: народы и культуры. (Масанов Н.Э. и др.) А., Дайк-Пресс, 2001.
    

55. 
    Әбілғазы Баһадүр Түрік шежіресі А, Ана тілі, 1991.
    
56. 
    Маданов Х Кіші жүз шежіресі, А: Атамұра-Қазақстан, 1993.
    
57. 
    Мұқанов С.Қазақ қауымы: (Тарихтық және зтнографиялық шолу).- А: Ана тілі, 1995.
    
58. 
    Мәшқұр Жүсіп Көпейұлы. Қазақ шежіресі А. 1993.
    
59. 
    Мұхамеджан Тынышбайұлы Қазақ руларының шежіресі (үш тараудан құралған жинақ) Қаламгер, Целиноград-1991.
    
60. 
    Қадырғали Жалайыр Шежірелер жинағы А: Қазақстан, 1997.
    
61. 
    Шәкәрім қажы. Түрік, қырғыз, қазақ һәм хандар шежіресі. Жұлдыз, 1991.
    
62. 
    Гумелев Л.Н. Көне түріктер. А: Жалын, 1994.
    
63. 
    Аманжолов К., Тасболатов А. Қазақстанның әскери тарихы.- А: Білім, 1999.
    
64. 
    Кляшторный С.Г., Султанов Т.И. Казахстан. Летопись трех тысячелетий.- А: А-А, Рауан, 1992.
    
65. 
    Кенжеахметұлы Сейіт. Жеті қазына.(бірінші кітап) А: Ана тілі, 2002.
    
66. 
    Үш пайғамбар (Құрастырған, А.Нысаналы) А, Дәуір, 1993.
    
67. 
    Зиманов С. Өсеров Н. Қазақ әдет ғұрып заңдарына шариаттың әсері А. Жеті жарғы, 1998.
    
68. 
    Қонаев Д.А. Өтті дәурен осылай. –А, Дәуір, 1993.
    
69. 
    Бөкейханов Ә. Таңдамалы.-А: 1995.(Хаттар, естеліктер).
    
70. 
    Әуезов М.О. Воспоминаниях современников. – А-А. 1972.
    
71. 
    Қозыбаев М. Жұлдызым менің (естелік) А, Арыс, 2001.
    
72. 
    Айқап журналы «Қазақ энциклопедиясы» А, 1995.
    
73. 
    Қазақ газеті «Қазақ энциклопедиясы» А, 1998 .
    
74. 
    Абай. Энциклопедия. (Бас ред. Р.Н. Нұрғалиев) Атамұра, А, 1995.
    
75. 
    Уәлиханов Шоқан. Таңдамалы. 2-бас.- А: Жазушы,1985.(Сот реформасы жайында хат).
    
76. 
    Асылбеков М.Х., Козина В.В. Демографические процессы современного Казахстана. А. 1995.
    

-Сабаққа кешікпей қатысу.

-Сабақ үстінде сағыз шайнауға болмайды.

-Сабақ үстінде газет-журнал оқымау.

-Сабақ үстінде айнаға қарамау. (қыз балалар)

-Сабақ үстінде артық сөйлемеу.

-Сабақ үстінде ұялы телефонды сөндіру.

-Сабаққа тиісті киіммен келу.

-Қалдырған сабақ тапсырмаларының қарызын өтеу.(сабақтан тыс уақытта)

-Берілген тапсырма орындалмаса, қорытынды балыңыз кемиді.

-Оқу процесіне белсенді қатысу.

-Курстастарыңа, оқытушыға іззетті, ашық бол.

-Бағалау саясаты обьективтік принциптерді икемді жоғары саралауда негізделеді.

-Әрбір сабаққа міндетті дайындық:

-Берілген тапсырмаларды оқып меңгеру.

-Барлық тапсырмалар уақытылы қойылған мерзімінде орындалуға тиіс.

-Сабақты жіберген жағдайда барлық өтілген тапсырмаларды орындауға жауаптысыз.

-Егерде жіберілген сағаттар саны дәлелсіз болса (ауырмасаңыз немесе басқа да дәлелді себептердің анықтамасы болмаса) кредит сағат санының курс бойынша екі есеге артса, біз сізді курстан қалдырамыз.

-Сіз барлық топтың оқуына септігіңізді тигізуге тиістісіз.

-Сіз өзіңіздің оқуыңызға ден қойып жақсы білім алуға талапты болуға тиістісіз.

Оқу жылы барысында өзіңізге тиісті міндеттерді орындауға жауапкершілікпен қарауға тиістісіз.

-Оқу процесіне сіздің тек келіп кетуіңіз емес, сапалы қатынасыңыз маңызды екенін естен шығармаңыз.

Қостанай мемлекетік педагогикалық институты

Тарих және өнер факультеті

Қазақстан тарихы кафедрасы

Лекция сабақтарының әдістемелік нұсқаулары

Қостанай, 2010.
Кіріспе лекция

Кілтті сөздер

Дерек, сын, тарихи синтез, әдіс, әдіснама, деректану пәні.

1. Деректану теориясы пәні, мақсаты мен міндеті.

2.Деректанудың ғылым ретінде пайда болуының алғышарттары және ортақ

заңдылықтары.

3. Деректанудың қалыптасу және дамуының негізгі кезеңдері.
Мақсаты: Деректану теориясы пәні, мақсаты мен міндеттері, тарихына тоқталу.
1. Деректану теориясы пәні, мақсаты мен міндеті.

Деректану, тарихнамамен қатар тарихшыларды теориялық методологиялық дайындауда негізгі фундаментальдық пәндердің қатарына жатады. Деректанудың фундаментальдығы тарих ғылымының тарих обьектісіндегі-өткен қоғам ретіндегі тарихшыға тікелей берілген емес, ол тарихи деректерді таным арқылы тану арқылы тарих ғылымының субьектісі ретінде қаралады.

Деректану тарихи зерттеудің практикалығынан туындаған. Алғашқы кезде жазба деректер зерттеліп, деректанудың қолданбалы фактілік жағы ескерірілді, ол деректерді тануда нақты тарихи фактілерге жүгінді.

Жаңа деректердің ғылыми айналымға түсуіне байланысты, тарихи деректер және сол тарихи деректердің оқиғалары, процестері әр деректе, әр қырынан көрсетіледі. Деректің оқиғаларды қалай баяндауына байланысты, эмперикалық және апробиралық практикалық жолмен алынған деректер жазба деректерді әдістемелік зерттеу нақты фактілік матиралдарды алуда зерттеу обьектісіне айналды. Жазба деректер заттай деректерден тармақталып бөліне бастады (археологиялық).

Курстың мақсаты – деректердің тарих ғылымындағы табиғатын зерттеу, белгілі әлеуметтік жағдайдағы оның туындау себептерін, осы жағдайдағы деректердің гносологиялық табиғатын тарихи танымның зерттеу обьектісіне айналдыру.

Курстың мақсаты жұмыстары.

• 
  Деректерді таңдау, сыни анализ жасау және зерттеу жұмыстарын жүргізу.
  
• 
  Тарихи зерттеуде деректілік-ақпараттық базалық негізін жасау.
  
• 
  Тарихи зерттеуде терминалогиялық аппаратты негіздеу.
  
• 
  Деректерде анализ жасауда әдістеме жүйесін білу және оның тәжірибеде қолдану мүмкіндігі.
  
• 
  Аймақтық тарихи деректерді зерттеумен танысу. Дерктану пәні архивпен және қосалқы тарихи пәнімен тығыз байланысты.
  

Дерек термині бүгінгі күні екі мағынада қолданылып жүр. Біріншісі: Дерек-хабар-ошар, мәлімет, мағлұмат сөздерінің сининимі ретінде. Екіншісі дерек көзі шежірк, жылнама, ретінде жиі қолданып жүр. Тарихи деректер өзінің саны, көлеміжағынан аса көп, мазмұны, түрі жағынан әр алуан.

Демек, «деректану» түсінік ретінде нақты уақиғалар туралы зерттеушіге жеткен деректерді,(хабар, мағлұмат, мәліметтерді), немесе сол деректерді жеткізген дерек көздерін (шежіре, жылнама)зерттеу, талдау мағынасын білдіреді.

Өткен ғасырдың басында «дерек» бір ғана мағынада – хабар, мағлұмат, мағынасында пайданылған. Дерек түсінігі трансформацияланып, қосымша мәнге ие болған.

1. Теориялық деректану пәні дегеніміз не?

2. Деректанудың алдына қойған міндеттерін атаңыз?

3. Зерттеу міндетттерін жүзеге асырғанда деректануға қандай қосалқы тарихи пәндер көмектеседі?

1. Қаби Есімов Қазақстан тарихы деректануы Қарағанды 1999.

2. Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгінге дейін). Бес томдық. 3-том.-А: Атамұра, 2002.

3. Атабаев Қ. Қазақстан тарихының деректанулық негіздері: Оқу құралы.- Алматы: Қазақ

университеті, 2002.-302 б.

4. Қазақтың көне тарихы (Дайындаған М.Қани) А, Дәуір, 1993.

5. Источниковедение истори СССР. Под. Ред. И.Д. Ковальченко. 2-е изд. –М.: Высшая

школа, 1981.

6. Иванов Г.М., Коршунов А.М., Петров Ю.в. Методологические проблемы

исторического познания. М., 1981.

7. Голиков А.Г., Круглова Т.А. Источниковедение Отечественной истори М, 2002.

8. Источниковедение теоритечиские и методологические проблемы ( отв. С.О.Шмидт.

ред.) Наука М, 1969.