«Физика» пәні бойынша жиынтық бағалау саны

159 
«География» оқу пәні
«География» пәнінің мазмұны келесі жүйелі-әрекеттік нәтижелерге қол 
жеткізуді қамтамасыз етуі тиіс:
- функционалдық білім мен білік, жоспарлау дағдылары, талдау мен 
ӛңдеу, түсіндіру, жүйелеу, алгоритм бойынша жұмыс істеудің қалыптасуы; 
зерттеушілік, тәжірибе-эксперименттік дағдыларды жетілдіру;
- бағалау мен қорытынды жасауды тиянақтау; әлемнің заманауи ғылыми-
жаратылыстану бейнесінің негізін қалаушы түсініктерді, заңдылықтарды, 
теориялар мен принциптерді, табиғатты танудың ғылыми әдістері, табиғатты, 
экономиканы және қоғамды кешенді зерделеу негізінде адамзаттың жаһандық 
және жергілікті проблемаларын түсіну;
- экологиялық мәдениеттің, ғылыми, жобалық және кеңістіктік ойлаудың 
дамуы;
- патриоттық сезімді, қоршаған ортаға жауапкершілікпен қарауды 
тәрбиелеу;
- білім алушылардың ғылыми-жаратылыстану бағыттары бойынша 
кәсіптік бағдарын жүзеге асыру. 
«География» пәні бойынша оқу жүктемесінің кӛлемі:
 
7-сыныпта – аптасына 2 сағатты, оқу жылында 68 сағатты;
8-сыныпта – аптасына 2 сағатты, оқу жылында 68 сағатты құрайды; 
9-сыныпта – аптасына 2 сағатты, оқу жылында 68 сағатты құрайды. 
Бағдарламаның шиыршықты құрылымына байланысты 8-сыныптағы пән 
мазмұны білім алушылардың ӛткен оқу жылында алған білімдері мен 
дағдыларын одан әрі тереңдетеді және дамытады. 
«Географиялық зерттеу әдістері» бӛлімінде географиялық ақпаратты 
визуалдау, ӛз зерттеулерінде далалық, картографиялық, теориялық әдістерді 
қолдану, сандық және сапалық деректерді ӛңдеу мен талдау, еліктемелік 
(иммитациялық), графиктік, мәтіндік, математикалық және басқа да модельдер 
құрастыру, жұмыс нәтижесін түрлі формада ұсыну дағдыларын одан әрі 
дамытуға кӛңіл аудару қажет. 
«Картография және географиялық деректер базасы» бӛлімінде білім 
алушыларды тақырыптық карталарды жіктеуді және оқуды, сонымен қатар 
оларды қосымша сипаттайтын профиль, диаграмма, график, кесте тәрізді 
элементтерін құрастыруды үйрету қажет. Географиялық номенклатура 
нысандарымен жұмыс істеу дағдалырын дамытуды жалғастыру ұсынылады. 
Білім алушылар тілдік дағдыларын дамытуларымен қатар, сәйкес 
түсініктемелер бере отырып географиялық нысандарды картадан батыл 
кӛрсетуді де үйренулері тиіс. Егер 7-сыныпта бұл бӛлім бойынша географиялық 
деректердің кесте түріндегі қарапайым базасын жасау қарастырылған болса, 8-
сыныпта тиісті оқыту мақсаттарына қолжеткізуде АКТ біртіндеп қолдану 
қарастырылған. 
7-сыныпта «Литосфера» бӛлімі бойынша жер қыртысының құрылысы, ірі 
геотектуралар оқытылады. 8-сыныпта тақырып жер бедері түрлерінің, тау 
жыныстары мен минералдардың, пайдалы қазбалардың таралу заңдылықтарын 

160 
оқумен жалғастырылады. Бұл бӛлімді жергілікті жер бедерінің тұрғындардың 
тіршілігі мен шаруашылығына тигізетін әсеріне баға берумен қорытындылау 
ұсынылады. Білім алушылардың ӛз ойларын дәлелді жеткізулеріне кӛңіл аудару 
қажет. 
7-сыныпта «Атмосфера» бӛлімінде метеорологиялық құбылыстар, ауа 
райы мен оның элементтері зерделенеді. 8-сыныпта жер шарының түрлі 
бӛліктеріндегі климаттың ерекшеліктерін қарастыру ұсынылады. Сонымен 
қатар, климатты, атмосфераның ғаламдық циркуляциясы оқытылады.
7-сыныпта «Гидросфера» бӛлімндеі Дүниежүзілік мұхит және оның 
бӛліктерін оқудан басталады да, құрлық суларын оқумен жалғастырылады. Бұл 
тақырыпты оқу барысында қазақстандық және жергілікті компонентті қосымша 
қамтуға баса назар аударылуы тиіс.
«Биосфера» бӛлімі бойынша 7-сыныпта биосфераның, топырақтың 
құрамы мен құрылымы, ал 8-сыныпта табиғат зоналары мен Жердің биіктік 
белдеулері оқытылады. Сонымен қатар балалар ӛсімдік әлемі мен жануарлар 
дүниесін қорғаудың қажеттілігін дәлелдейді, қорғау жолдарын ұсынады. 
«Табиғи-аумақтық кешендер» бӛлімі бойынша ӛткен оқу жылында 
«Табиғи-аумақтық кешендер» ұғымы, олардың пайда болу шарттары мен 
мысалдары, кеңістіктік рангтары анықталған болатын. Биылғы оқу жылында 
білім алушылар географиялық қабықты планетарлық масштабтағы табиғи-
аумақтық кешен ретінде және оның даму заңдылықтарымен танысады. 
7-сыныпта «Халық географиясы» бӛлімі бойынша адамзаттың нәсілдік 
және діни құрамы оқытылады. 8-сыныпта халық санының және құрылымының 
негізгі 
кӛрсеткіштерін 
есептеу 
арқылы 
дүниежүзіндегі, 
Қазақстан 
Республикасындағы және ӛлкедегі демографиялық жағдайды анықтау бойынша 
жүйелі әрекет басталады. 
«Табиғи ресурстар» бӛлімі бойынша 7-сыныпта «табиғи ресурс» ұғымы, 
оларды жіктеудің негізгі тәсілдері мен шоғырлану орындарына кӛңіл 
аударылады. 8-сыныпта білім алушылар табиғат ресурстарын экономикалық 
және экологиялық тұрғыдан бағалайды, дүниежүзінің жекелеген аймақтарының 
табиғи-ресурстық әлеуетін анықтайды. 
«Әлеуметтік-экономикалық ресурстар» бӛлімінде кӛлік және әлеуметтік 
инфрақұрылым туралы білім беріледі. 8-сыныпта сауда және қаржы 
инфақұрылымы оқытылады. 
«Дүниежүзілік шаруашылықтың салалық және аумақтық құрылымы» 
бӛлімінде білім алушылар дүниежүзі шаруашылығын ӛнеркәсіп және ауыл 
шаруашылығына жіктеудің қарапайым түрімен танысады. 8-сыныпта 
дүниежүзілік шаруашылықты ӛндіруші, ӛңдеуші және қызмет кӛрсету 
салаларына жіктеуді, сонымен қатар аталған салалардың қызметін 
ұйымдастыру түрлеріне сипаттама беруді, түрлі салалардың ӛнеркәсіпті 
орналастыру факторларына талдау жасауды, дүниежүзі шаруашылығы 
салаларын жоспар бойынша сипаттауды үйренеді.
«Елтану және саяси география негіздері» бӛлімінде 7-сынып білім 
алушылары дүниежүзі елдерінің географиялық және экономикалық-
географиялық жағдайына баға беру ерекшеліктерін зерделейді. 8-сыныпта 

161 
дүниежүзінің саяси картасын, оның негізгі нысандары мен олардың 
ерекшеліктерін, картадағы сандық және сапалық ӛзгерістерді, дүниежүзі 
елдерінің саяси ынтымақтастығының қажеттілігі мен ерекшеліктерін оқиды.
Пәннің үлгілік оқу бағдарламасында шиыршықты оқу мақсаттары 
қарастырылған. Бағдарламаның бірінші және екінші бӛлімдеріндегі мақсаттар 
әр бӛлімде қайталанып отырады. Оларды оқу және дамыту екі рет, яғни: 
бірінші рет – бірінші тоқсанда дербес тақырыптар мен сабақтар ретінде, екінші 
рет – келесі бӛлімдердің барлық тақырыптарын оқу барысында шиыршықты 
мақсаттар ретінде жүзеге асырылуы арқылыжүзеге асыруды қамтамасыз етеді. 
Тапсырмалардың 
белгілі 
бір 
бӛлігі 
оқу 
бағдарламасындағы 
«Географиялық зерттеу әдістері» мен «Картография және географиялық 
деректер базасы» бӛлімдерінің шиыршықты мақсаттарын жүзеге асыруды 
қарастырады, сонымен қатар барлық бӛлімдердің оқылатын тақырыбының 
мақсаттарын толықтырады. Бұл мақсаттар бойынша әр сабақтың тәжірибеге 
бағытталуын қамтамасыз ететін зерттеушілік және картографиялық 
дағдыларды қалыптастыруға арналған тапсырмаларды әзірлеуді қарастыру 
қажет. 
8-сыныпта 
материктердің ерекшеліктері зерделенеді. Оқытудың 
стандарттық, ақпараттық тәсіліне қарағанда, жаңартылған мазмұндағы үлгілік 
оқу бағдарламасы оқытудың белсенді мақсаттары арқылы планетаның 
материктерін әрекетті зерделеуді талап етеді. Бұл білім алушылардың әр түрлі 
ақпарат кӛздерін және салыстыру, талдау, бағалау және жинақтау тәрізді ойлау 
операцияларын қолдана отырып, әрбір материктің ерекшелігін анықтайды. 
«Туған жер» бағдарламасын жүзеге асыру мақсатында үлгілік оқу 
жоспарында қазақстандық және ӛлкетанулық материалдарды қамту 
қарастырылған. 
9-сыныпта 
Қазақстан 
географиясы 
оқытылады, 
бағдарламада 
Географиялық зерттеу әдістері. Зерттеу және зерттеушілер. Қазақстандық 
географтардың зерттеулері, Картография және географиялық деректер базасы,
Физикалық география. Литосфера. Қазақстан аумағының геологиялық тарихы 
және тектоникалық құрылымы. Қазақстанның басты орографиялық нысандары. 
Қазақ оронимдері, Әлеуметтік география. Халық географиясы. Қазақстан 
халқының ұлттық және діни құрамы, Экономикалық география. Табиғи 
ресурстар. Қазақстанның табиғи-ресурстық әлеуеті, Елтану және саяси 
география негіздері. Дүниежүзі елдері. Елдердің экономикалық даму деңгейі 
бойынша топтастырылуы. Халықаралық ұйымдардың деңгейлері мен 
мақсаттары. Қазақстан Республикасының әлеуметтік, экономикалық, саяси-
географиялық 
жағдайы. 
Қазақстандағы 
саяси-әкімшілік 
хоронимдер 
оқытылады. 
Мұғалімнің 
білім 
алушылардың 
танымдық 
қызығушылық 
ерекшеліктеріне сәйкес келетін неғұрлым қызықты және шығармашылық 
тапсырмаларды таңдау мүмкіндігі бар.
Білім алушыларды әртүрлі географиялық ақпарат кӛздерімен, олардың 
ішінен қажетті ақпаратты табу, оны талдау және түсіндіру, бағалау және 

162 
қойылған мақсатқа жету үшін қолдану тәрізді жұмыс түрлерін істеуге үйрету 
маңызды болып табылады. 
Негізгі оқу материалы сабақта меңгерілуі тиіс екеніне кӛңіл аударамыз. 
Оқылмаған материалды, сонымен қатар географиялық номенклатура 
нысандарын үйде оқуға тапсыру мүмкін емес. Үй тапсырмасының басты 
қызметі – сабақта меңгерілген білім мен біліктерді бекіту болып табылады.

жүктеу/скачать 4,42 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: