Учебный предмет «Казахский язык» (с неказахским языком обучения)
«Қазақ тілі» пәнін қазақ тілді емес мектептерде оқыту негізгі және орта
деңгейлер бойынша қазақ тілін қатысымдық тұрғыдан меңгерту, оқушыны ӛз
ойын айқын, түсінікті жеткізуге үйрету, коммуникативтік қабілеті дамыған
дара тұлғаның дамуына мүмкіндік жасауға негізделген.
«Балабақша-мектеп-колледж-жоғары-оқу
орны»
жүйесіндегі
мемлекеттік тілді деңгейлік үздіксіз оқыту стандартына (бұдан әрі -Стандарт)
сай мемлекеттік тілді деңгейлік оқытудың сатылары жіктелді:
ҚР үздіксіз білім беру жүйесінде мемлекеттік тілді деңгейлік оқытудың
сатылары тӛмендегі 96- кестеде келтірілген.
96-кесте. ҚР үздіксіз білім беру жүйесінде мемлекеттік тілді деңгейлік
оқытудың сатылары
Үздіксіз білім берудің сатысы Сыныбы Деңгейлер Игерім атаулары
Жоғары сынып
11
В1+
ортадан
жоғары
деңгей
В1+ Тереңдетіле қалыптасқан
жетік игерім
Қазақ тілін білу деңгейлері мен сӛйлеу дағдыларына қойылатын
258
ӛлшемдер келесі 97-кестеде келтірілген.
97-кесте. Қазақ тілін білу деңгейлері мен сӛйлеу дағдыларына
қойылатын ӛлшемдер
Аталымдар мен ӛлшемдер
Тілді меңгеру деңгейлері
Ортадан жоғары деңгей (В1+ В2)
Тілдік деңгейлер бойынша игерім кодтары
В1+
Тілдік деңгейлер бойынша игерім атаулары
Тереңдетіле
қалыптасқан жетік игерім
Сыныптар
11-сынып
Оқушы меңгеруі
тиіс лексикалық
минимум
130-150
Барлығы:
1-11 сыныптарда меңгерілетін жалпы сӛз саны 1500-
1550 сӛз
Бір минутта оқуға тиісті
сӛздердің (шартты) мӛлшері
100-120
Тыңдаған/оқыған мәтінді
мазмұндаудағы сӛз саны
70-80
Айтылымдағы сӛз саны
90-100
Жазбаша мәтін құраудағы
сӛз саны
120-150
Тілдесімдегі үнқатым
(реплика) саны
12-13
10-11-сыныптарда оқу процесі ҚР Білім және ғылым министрінің 2013
жылғы 03 сәуірдегі № 115 бұйрығымен бекітілген (ҚР Білім және ғылым
министрінің 2015 жылғы 18 маусымдағы № 393 бұйрығымен ӛзгерістермен
толықтырулар енгізілген) :
жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық
бағыттағы 10-11-сыныптары үшін «Қазақ тілі» (оқыту қазақ тілінде емес)
пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы;
жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-
11-сыныптары үшін «Қазақ тілі» (оқыту қазақ тілінде емес) пәнінен үлгілік оқу
бағдарламасымен жүзегеасырылады.
«Қазақстан Республикасы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім
берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы» ҚР БҒМ 2013 жылғы 27
қарашадағы №471 бұйрығына сәйкес «Қазақ тілі» пәні оқу жүктемесінің
кӛлемі:
оқыту орыс тілді мектептерде:
– қоғамдық-гуманитарлық бағытында :оқыту орыс тілді мектептерде:
11-сынып – аптасына 4 сағат, оқу жылында – 136 сағат; оқыту ұйғыр,
259
ӛзбек, тәжік тілді мектептерде:
– жаратылыстану-математикалық бағытында:
11-сынып – аптасына 4 сағат, оқу жылында – 136 сағат;
оқыту ұйғыр, ӛзбек, тәжік тілді мектептерде:
11-сынып – аптасына 3 сағат, оқу жылында – 102 сағат.
Әрбір тоқсанда алынатын бақылау жұмысының (тест, бақылау
жұмысы) саны сол сыныптағы апталық сағат санымен сәйкес келуі керек.
Әрбір мұғалім қазақ тілі мен әдебиет сабақтарында бақылау
жұмыстарын алып, тіл дамыту сабақтарын шығармашылықпен жүргізіп, дұрыс
ұйымдастыра білуде ең негізгі мәселенің бірі – оқушының жас ерекшелігі мен
білім қорына байланысты бақылау жұмысын алудың міндеті мен кӛлемін
анықтау болып табылады. Мұғалім сол міндет пен кӛлемге байланысты
бақылау
жұмысының
түрін,
кӛлемін,
оның
әдіс-тәсілдерін
белгілейді,анықтайды.
Ескерту. Әр сынып бойынша алынатын бақылау жұмыстарының, тест
тапсырмаларының мазмұны мен құрылымын пән мұғалімдері бағдарламалық
материалдарға сәйкес ӛздері құрастырады. Қазақ тілінен бақылау
жұмыстарының саны келесі 98-кестеде келтірілген.
98-кесте. Қазақ тілінен бақылау жұмыстарының саны
Сынып
Бақылау жұмысы (әр тоқсанда)
Тест тапсырмалары (әр тоқсанда)
11
2
2
11 сыныптарға ұсынылған бақылау жұмыстарының нормалары
Оқу жылы бойы алған білім деңгейлерін анықтау мақсатында 5 бақылау
жұмысын ӛткізуді ұсынамыз.
Бастапқы бақылау жҧмысы (тест). Алынатын бұл жұмыс түрі
былтырғы оқу жылындағы алған білім деңгейлерін тексеру мақсатын
қарастырады және тесттің 20 сұрағы лексика-грамматикалық тақырыптарды
қамтиды. 10 сұрақ мәтін бойынша берілетін сұрақтар (1 мәтін беріледі. 10-
сыныпта 100-110 сӛз, 11-сыныпта 110-120 сӛзден тұрады). Барлық тест
сұрақтары -20, жауап нұсқаларының саны-5. Бұл жұмыс түрін қорытынды
аттестаттау жүйесі бойынша бағалау ұсынылады. «5» деген баға – 33-40 балл,
«4» деген баға –25-32, «3» деген баға – 9-24 балл. «2» деген баға қоймауды
ұсынамыз. Себебі, оқушының оқу жылының бірінші күнінен бастап пәнге деген
қызығушылығы мен ішкі уәжі жоғалады.
№1 бақылау жҧмысы - І оқу тоқсанының қорытындысы бойынша
алынады. Бұл бақылау жұмысы І тоқсан бойынша ӛтілген барлық
тақырыптарды қамтиды. 20 сұрақ лексика- грамматикалық тақырыптар
бойынша, 10 сұрақ аудиотыңдалым бойынша (мәтін тыңдалады, тыңдалған
мәтін бойынша тест түріндегі сұраққа жауап береді) , 10 сұрақ оқылым
бойынша алынады. Бұл жұмыс түрін қорытынды аттестаттау жүйесі бойынша
бағалауды ұсынамыз. «5» деген баға –33-40 балл, «4» деген баға – 25-32, «3»
деген баға – 9-24 балл, «2» деген баға 0-8балл.
260
№2 бақылау жҧмысы - ІІ оқу тоқсанының қорытындысы бойынша
алынады. Бұл бақылау жұмысы ІІ тоқсан бойынша ӛтілген барлық
тақырыптарды қамтиды. 20 сұрақ лексика - грамматикалық тақырыптар
бойынша, 10 сұрақ аудиотыңдалым бойынша, 10 сұрақ оқылым бойынша
алынады. Бұл жұмыс түрін қорытынды аттестаттау жүйесі бойынша бағалауды
ұсынамыз. «5» деген баға –33-40 балл, «4» деген баға – 25-32, «3» деген баға –
9-24 балл, «2» деген баға – 0-8балл.
№3 бақылау жҧмысы - ІІІ оқу тоқсанының қорытындысы бойынша
алынады. Бұл бақылау жұмысы ІІІ тоқсан бойынша ӛтілген барлық
тақырыптарды қамтиды. 20 сұрақ лексика - грамматикалық тақырыптар
бойынша, 10 сұрақ аудиотыңдалым бойынша, 10 сұрақ оқылым бойынша
алынады. Бұл жұмыс түрін қорытынды аттестаттау жүйесі бойынша
бағалаудыұсынамыз.«5»дегенбаға–33-40 балл,«4»дегенбаға–25-32, «3» деген
баға – 9-24 балл, «2» деген баға – 0-8 балл.
№4 Жылдық бақылау жҧмысы (тест) - оқу жылының қорытындысы
бойынша алынады. Алынатын бұл жұмыс түрі жыл бойы алған білім
деңгейлерін тексеру мақсатын қарастырады және тесттің 20 сұрағы лексика-
грамматикалық тақырыптарды қамтиды. 10 сұрақ мәтін бойынша берілетін
сұрақтар (1 мәтін беріледі. 10-сыныпта 100-110 сӛз, 11-сыныпта 110-120 сӛзден
тұрады). Барлық тест сұрақтары-20, жауап нұсқаларының саны-5. Бұл жұмыс
түрін қорытынды аттестаттау жүйесі бойынша бағалау ұсынылады.
«5» деген баға – 33-40 балл, «4» деген баға – 25-32, «3» деген баға – 9-24 балл,
«2» деген баға – 0-8балл. Келесі 99- кестеде жазба жұмыстарының мӛлшері
келтірілген.
99-кесте. Жазба жұмыстарының мӛлшері
«Қазақ тілі» пәнінен қазақ тілді
емес мектептерде сабақтан тыс іс-
шараларды ұйымдастыруда келесе мерекелерді ескеру ұсынылады:
– 22 наурыз – Наурыз мейрамы;
– 1 мамыр – Қазақстан халықтарының бірлігі мерекесі;
– 7 мамыр – Отан қорғаушылар күні
– 4 маусым – Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздері күні.
– 6 шілде – Астана күні;
– 30 тамыз – Қазақстан Республикасының Конституциясы күні;
– 22 қыркҥйек - Қазақстан халықтарының тілдері күні.
– 1 желтоқсан – Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті күні.
– 16 желтоқсан – Қазақстан Республикасының Тәуелсіздік күні.
Оқыту қазақ тілді емес мектептердегі «Қазақ тілі» пәнінің мұғалімдеріне
қосымша материалдар алу үшін ұсынылатын сайттар:
1) nao.kz(Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясының ресми
сайты);
2) u-s.kz(Ұстаздар сайты);
Пән
Жұмыс дәптер
Бақылау жұмыс дәптері
Сӛздік дәптер Барлығы
Қазақ тілі
2
1
1
4
261
3) ustaz.kz(Ашық сабақтар сайты);
4) testent.ru/news/uroki(Уроки казахского языка в русской школе); 5)
sabak.ucoz.org/news(Сайт творческих учителей Казахстана);
6) plani.kz(«Планы.kz» планирование для учителей Казахстана);
7) agartu.com(«Просвещение" – казахстанский педагогический интернет-
журнал);
8) testent.ru(Сайт для подготовки к ЕНТ и КТ 2015 - Образовательный
сайт);
9) obrazovanie(Каталог Казахстанских ресурсов);
10) abiturient.kz(Сайт о современном образовании в Казахстане).
«Орыс тілі» оқу пәні (оқыту орыс тілінде емес)
Русский язык необходим гражданину Республики Казахстан как основное
средство общения с другими людьми. Литература, созданная на русском языке,
является носительницей важных для самосознания народа и отдельной
личности смыслов. Язык и литература фиксируют исторический опыт
поколений и передают его потомкам.
Цель учебного предмета «Русский язык» – формирование умений и
навыков свободного владения русским языком во всех видах речевой
деятельности (слушание, говорение, чтение, письмо), в избранных сферах
применения
языка;
формирование
средствами
русского
языка
интеллектуальной, духовно-нравственной, коммуникативной, гражданской
культуры учащихся.
Важнейшими задачами учебного предмета «Русский язык» в 11 классе
являются: воспитание и развитие средствами русского языка и литературы
интеллектуальной, духовно-нравственной личности, способной жить и
трудиться в условиях информационного и поликультурного общества;
совершенствование
речемыслительной
деятельности,
коммуникативных
умений и навыков, обеспечивающих свободное владение русским
литературным языком в разных сферах и ситуациях его использования;
приобщение учащихся к духовно-нравственным ценностям русской
литературы, развитие у них художественного мышления; воспитание у
учащихся средствами русской литературы интереса к чтению, формирование
эстетического вкуса, этических представлений и высокой читательской
культуры.
Соответственно предложенному в Государственном общеобязательном
стандарте образования Республики Казахстан в школах с нерусским языком
обучения предмет «Русский язык» изучается в 11 классе общественно-
гуманитарного направления – по 2 часа в неделю (объем учебной нагрузки за
учебный год по предмету «Русский язык»: 11 класс (ОГН) – 68 часов);
естественно-математического направления – по 1 часу в неделю (объем
учебной нагрузки за учебный год по предмету «Русский язык» составляет: в 11
классе ЕМН – в неделю 1 час, всего – 34 часа).
При наличии в классах 24 и более учащихся, класс делится на две группы,
в течение года при выбытии учащихся – группы не объединяются.
262
Формами письменной работы в 11 классе являются диктант, изложение,
сочинение, в том числе эссе. В каждой четверти проводится в среднем 1
диктант (в первой четверти допускается 2 диктанта), 1 изложение, 1 сочинение,
1 эссе. Сочинения и эссе могут быть классными и домашними.
Объем контрольного диктанта по русскому языку для 11 класса школ с
казахским языком обучения: 11 класс – 110-120 слов.
Объем словарного диктанта: 11 класс – 35-40 слов.
Примерный объем текста для подробного изложения: 11 класс – 170-180
слов.
Диктанты оцениваются одной оценкой, которая считается оценкой по
русскому языку. Диктанты с грамматическим заданием оцениваются двумя
оценками и заносятся через дробь в журнал по предмету «Русский язык».
Для сжатого изложения, а также итоговых и контрольных изложений
объем текста может быть увеличен на 30 - 60 слов. Изложения оцениваются
двумя оценками и заносятся через дробь в журнал по предмету «Русский язык».
Диктант оценивается одной оценкой
Оценка «5» выставляется за безошибочную работу, а также при наличии в
ней 1 негрубой орфографической или 1 негрубой пунктуационной ошибки.
Оценка «4» выставляется при наличии в диктанте 2 орфографических и
пунктуационных ошибок, или 1 орфографической и 3 пунктуационных ошибок,
4 пунктуационных ошибок при отсутствии орфографических ошибок.
Оценка «4» может выставляться при 3 орфографических ошибках, если
среди них есть однотипные.
Оценка «3» выставляется за диктант, в котором допущены 4
орфографических и 5 пунктуационных ошибок, 7 пунктуационных ошибок
при отсутствии орфографических ошибок. В 5 классе допускается
выставление «3» за диктант при 5 орфографических и 4 пунктуационных
ошибках. Оценка «3» может быть выставлена также при 6 орфографических и
6 пунктуационных ошибках, если среди тех и других однотипные и негрубые
ошибки.
Оценка «2» выставляется за диктант, в котором допущено до 7
орфографических и 7 пунктуационных ошибок, или 6 орфографических и 8
пунктуационных ошибок, 5 орфографических и 9 пунктуационных ошибок, 8
орфографических и 6 пунктуационных ошибок.
При оценке контрольного словарного диктанта рекомендуется
руководствоваться следующим:
Оценка «5» ставится за диктант, в котором нет ошибок.
Оценка «4» ставится за диктант, в котором ученик допустил 1-2 ошибки.
Оценка «3» ставится за диктант, в котором допущено 3-4 ошибки.
Оценка «2» ставится за диктант, в котором допущено до 7 ошибок.
При оценке диктанта исправляются, но
не
учитываются
орфографические и пунктуационные ошибки:
1) на правила, которые не включены в школьную программу;
2) на еще не изученные правила;
3) в словах с непроверяемыми написаниями, над которыми не
263
проводилась специальная работа;
4) в передаче авторской пунктуации.
Исправляются, но не учитываются описки, неправильные написания,
искажающие звуковой облик слова, например: «рапотает» (вместо работает),
«дулпо» (вместо дупло), «мемля» (вместо земля).
При оценке диктантов важно также учитывать характер ошибок.
Среди ошибок следует выделять негрубые, т.е. не имеющие
существенного значения для характеристики грамотности. При подсчете
ошибок две негрубые считаются за одну.
К негрубым относятся ошибки:
1) в исключениях из правил;
2) в написании большой буквы в составных собственных наименованиях;
3) в случаях слитного и раздельного написания приставок в наречиях,
образованных от существительных с предлогами, правописание которых не
регулируется правилами;
4) в случаях раздельного и слитного написания не с прилагательными и
причастиями, выступающими в роли сказуемого;
5) в написании ы и и после приставок;
6) в случаях трудного различия не и ни (Куда он только не обращался!
Куда он ни обращался, никто не мог дать ему ответ. Никто иной не...; не кто
иной, как; ничто иное не...; не что иное, как и др.);
7) в собственных именах нерусского происхождения;
8) в случаях, когда вместо одного знака препинания поставлен другой;
9) в пропуске одного из сочетающихся знаков препинания или в
нарушении их последовательности.
Необходимо учитывать также повторяемость и однотипность ошибок.
Если ошибка повторяется в одном и том же слове или в корне однокоренных
слов, то она считается за одну ошибку.
Однотипными считаются ошибки на одно правило, если условия выбора
правильного написания заключены в грамматических (в армии, в здании;
колют, борются) и фонетических ( пирожок, сверчок) особенностях данного
слова.
Не считаются однотипными ошибки на такое правило, в котором для
выяснения правильного написания одного слова требуется подобрать другое
(опорное) слово или его форму (вода — воды, рот — ротик, грустный —
грустить, резкий — резок).
Первые три однотипные ошибки считаются за одну, каждая следующая
подобная ошибка учитывается как самостоятельная.
Требования к оформлению и ведению тетрадей остаются без изменений.
По русскому языку и литературе проводятся текущие и итоговые
письменные контрольные работы, самостоятельные работы, контроль знаний в
форме теста.
Текущие контрольные работы имеют целью проверку усвоения
изучаемого и проверяемого программного материала; их содержание и
частотность определяются учителем с учетом степени сложности изучаемого
264
материала, а также особенностей обучающихся каждого класса. Для
проведения текущих контрольных работ учитель может отводить весь урок или
только часть его.
Итоговые контрольные работы проводятся:
- после изучения наиболее значимых тем программы;
- в конце учебной четверти;
- в конце полугодия.
В один рабочий день рекомендуется давать в классе только одну
письменную текущую или итоговую контрольную работу.
При планировании контрольных работ в каждом классе необходимо
предусмотреть равномерное их распределение в течение всей четверти, не
допуская скопления письменных контрольных работ к концу четверти,
полугодия.
Не рекомендуется проводить контрольные работы в первый день
четверти, в первый день после праздника, в понедельник.
Самостоятельные работы или тестирование могут быть рассчитаны как на
целый урок, так и на часть урока, в зависимости от цели проведения контроля.
«Қазақ әдебиеті» оқу пәні (оқыту қазақ тілінде емес)
11- сыныптарда оқушылар «Қазақ әдебиеті» пәні бойынша ХІХ және
ХХ ғасырдағы әдебиет үлгілерімен танысады. Олар сол кезеңнің кӛрнекті
ақын-жазушылары туралы мәлімет алады. Сонымен қатар, оқушылар қазақ
тілінде ӛз ойларын ауызша, жазбаша баяндауды үйренеді.
«ҚР бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу
жоспарларын бекіту туралы» ҚР БҒМ 2013 жылғы 27 қарашадағы №471
бұйрығына
сәйкес
қоғамдық-гуманитарлық
және
жаратылыстану-
математикалық бағыттарындағы «Қазақ әдебиеті» пәні бойынша оқу
жҥктемесінің кӛлемі: 11- сыныпта аптасына 1 сағаттан, барлығы – 34 сағатты
құрайды.
Әрбір тоқсанда алынатын жазба жұмысының (шығарма, эссе) саны сол
сыныптағы апталық сағат санымен сәйкес келуі керек. Қазақ әдебиетінен
жазба жұмыстарының саны келесі 100-кестеде келтірілген.
100-кесте. Қазақ әдебиетінен жазба жұмыстарының саны
Сынып
Шығарма немесе эссе (әр тоқсанда)
11
1
11
1
Әрбір мұғалім қазақ тілі мен әдебиет сабақтарында жазба жұмыстарын
алып, тіл дамыту сабақтарын шығармашылықпен жүргізіп, дұрыс
ұйымдастыра білуде ең негізгі мәселенің бірі – оқушының жас ерекшелігі мен
білім қорына байланысты жазба жұмыстарын алудың міндеті мен кӛлемін
анықтау болып табылады. Мұғалім сол міндет пен кӛлемге байланысты
жазбаша тіл дамыту жұмысының түрін, кӛлемін, оның әдіс- тәсілдерін
265
белгілейді, анықтайды
«Қазақ әдебиеті» пәнінен сабақтан тыс ісшараларды ұйымдастыруда
келесі мерекелерді ескеру ұсынылады:
15 қазан – жазушы Бердібек Соқпақбаевтың туғанына 95 жыл/1924-
1992жж.
15 қазан – ақын, жазушы, мемлекет қайраткері Сәкен Сейфуллиннің
туғанына 125 жыл/1894–1938жж.
15 қараша – кӛрнекті жазушысы Бейімбет Майлиннің туғанына 125
жыл/1894–1938жж.
6 қараша – халық жазушысы, мемлекет және қоғам қайраткері Әбіш
Кекілбаевтың туғанына 80 жыл.
25 желтоқсан – халық жазушысы, қазақ ақыны Фариза
Оңғарсынованың туғанына 80 жыл.
Қазақ ақыны, ағартушы және философы, жаңа қазақ ұлттық жазба
әдебиеті мен қазақ әдеби тілінің негізін қалаушы Абай Құнанбаевтың
туғанына 175 жыл (1845-1904), әдебиеттанушы, жазушы, аудармашы,
публицист, драматург Ж. Аймауытовтың туғанына 130 жыл (1889-1931).
Оқыту қазақ тілді емес мектептердегі «Қазақ әдебиеті» пәнінің мұғалімдеріне
қосымша материалдар алу үшін ұсынылатын сайттар:
– http://nao.kz - Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясының
ресми сайты;
– http://adebiportal.kz- әдебиет порталы;
– http://old.abai.kz/node/5315әдебиет әлемі сайты http://u-s.kz/ Ұстаздар
сайтыu-s.kz;
–
http://bilimdiler.kz/kazakh_tili/3861-adebiet-
aleminde.html
Әдебиетәлемінде»Білімділер порталы;
–http://sabak.ucoz.org/news/2013-08-27-92 сайт творческих учителей
Казахстана;
– http://plani.kz/ «Планы.kz» планирование для учителей Казахстана;
–http://agartu.com/Просвещение"–казахстанскийпедагогический
интернетжурнал;
– http://obrazovanie.kz/ Каталог Казахстанских ресурсов;
– http://www.abiturient.kz
/Сайт
о современном образовании
в
Казахстане;
– www.sluh.freenet.kzРусско-казахский словарь;
– http://ustaz.kz
/sait-bolimderi/file/1111-tusibek-g-adebiet-alemiАшық
сабақтарсайты.
Достарыңызбен бөлісу: |