ОҚу жылында қазақстан республикасының орта білім беру ҧйымдарында оқу-тәрбие процесін


жылында орта білім беру ҧйымдарында (7-10 сыныптарға), сонымен бірге



Pdf көрінісі
бет36/48
Дата23.10.2019
өлшемі5,04 Mb.
#50520
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   48

жылында орта білім беру ҧйымдарында (7-10 сыныптарға), сонымен бірге 

ерекше  білім  беру  қажеттілігі  бар  балаларға  «JuniorSkills»  ерте  кәсіптік 

бағдар  беру  және  мектеп  оқушыларына  арналған  базалық  оқыту  жобасы 

жҧмысын бастайды. 

Бүгінде  білім  беру  ұйымдарында  мектеп  түлектерінің  кәсіптік  таңдауы 

мамандықтарға  бӛлінетін  мемлекеттік  грант  кӛлемімен,  мектепте  оқытылатын 

таңдау  пәнінің  жеңілдігі,  ата-анасының  және  достарының  ұсыныстарымен 

анықталады. 

Бұл мәселені шешудің тиімді тәсілінің бірі білім беру ұйымдарында білім 

алушыларды мамандыққа бағдарлау жұмыстарын жүргізу болып табылады. Бұл 

жұмыстар  мектептерде  білім  алушылармен  оқу-тәрбие  процесінде,  сабақтан 

тыс  және  мектептен  тыс  жұмыстар  арқылы  жүргізіледі.  Бұл  жұмыс  үлкен 

ӛмірге  қадам  басқан  адамға  кӛмек  беретін  жүйелі  іс-шараларды  қамтиды, 

ғылыми  негізге  сүйеніп  кәсіптік  таңдау  жасау  немесе  мамандыққа  бағыттауға 

арналған тәрбие жұмыстарының жүйесін дамыту мақсатында, білім алушының 

ӛз  бетінше  мамандық  таңдау  кезеңінде  кӛмек  кӛрсетуге  бағытталуы  тиіс. 

Қосымша  білім  беру  аясында  әр  түрлі  бағыттағы  мамандықты  таныстыру  кең 

ауқымда  жүргізіледі,  олармен  таныса  отырып  жасӛспірімдер  ӛз  мамандығын 

саналы түрде таңдауға дайындалады.  



Кәсіптік  бағдар  беру  жұмыстарын  дұрыс  ұйымдастыру  үшін  ҚР  Білім 

және  ғылым  министрінің  2019  жылғы  15  сәуірдегі  №  150  бұйрығымен 

бекітілген,  Қазақстан  Республикасының  білім  беру  ұйымдарындағы  білім 

алушыларды  кәсіптік  бағдарлауды  диагностикалау  және  анықтауды  жүргізу 

бойынша әдістемелік ұсынымды пайдалануға болады (

https://www.nao.kz

). 

Экологиялық  тәрбие  аясында  білім  алушылармен  білім  беру  ұйымдары, 

аудан,  қала  территориясындағы  жасыл  алаңдарды  кӛгалдандыру  және 

абаттандыру  бойынша  сенбіліктер  ұйымдастырудың;  «Жасыл  ел»  қозғалысы 

аясында  жас  кӛшеттер  отырғызу;  табиғат  аясын  қоқыстан  тазарту  сияқты 


 

313 


 

волонтерлік қозғалысқа қатысудың маңызы зор. Жалпы білім беру ұйымдарына 



«Экочелендж»,  «Экоқалқан»,  «Эко-десант»,  «Гҥлді  калейдоскоп»,  «Ең 

жасыл  кабинет»,  «Жасыл  алтын»,  Плоггинг  «Экожҥгіру»  және  т.б.  тәрізді 

жобаларды ауқымды түрде енгізу ұсынылады. 



Зияткерлік тәрбие, ақпараттық мәдениетке тәрбиелеу 

Білім алушының интеллектуалды мүмкіндіктерін, кӛшбасшылық қабілеті 

мен  дарындылығын,  сондай-ақ  ақпараттық  мәдениетінің  дамуын  қамтамасыз 

ететін  мотивациялық  кеңістікті  қалыптастыру  мектептегі  тәрбие  жұмысының 

маңызды компоненттерінің бірі болып табылады. 

Іс-шаралар  жоспарын  жүзеге  асыру  шеңберінде  мынадай  элективті 

курстарды  ӛткізу  ұсынылады.  «Жүрек  тілімен  ӛткізілетін  физика», 

«Математика  рухани-адамгершілік  заңдар  туралы  ғылым  ретінде»,  «Тарих 

пәнінің  адамгершілік  туралы  сабақтары»,  «Ақпараттық  мәдениет  негіздері» 

элективті  курстарын  ӛткізу.  Сонымен  қатар,  зияткерлік  іс-шаралар:  ойындар, 

конкурстар,  тренингтер,  викториналар,  олимпиадалар,  ғылыми-практикалық 

конференциялар,  дарынды  мамандармен  және  құрдастарымен  кездесулер, 

рефераттар,  ғылыми-зерттеу,  ғылыми-тақырыптық  ақпараттық  жобалар, 

шығармашылық  жұмыстар,  баяндамалар,  мектеп  және  студенттік  медиа 

орталықтар,  балалар  БАҚ-ы,  сайттар  ашу,  оқушылар  арасында  робототехника 

бойынша  кешенді  іс-шара,  спидкубинг  және  басқа  зияткерлік  спорт  түрлері 

бойынша фестивальдер. 

Білім  алушыларға  интернет-кеңістіктегі  мінез-құлық  мәдениетін:  қарым-

қатынас  мәдениетін,  ӛз  ойларын  білдіруді,  сұхбаттасушының  пікірін 

құрметтеуді,  этикалық  нормаларды  сақтауды  үйрету  маңызды.  Оқушылардың 

ӛзін-ӛзі басқару жұмысын қайта жаңғырту, интернет-мінез-құлық және қарым-

қатынас, балалардың қоғамға қарсы мінез-құлық мәселелерін қарауды практика 

жүзінде жүргізу қажет.  

Мектеп  қоғамға  қарсы  мінез-құлықты  қабылдамау  мәдениетіне 

тәрбиелеуі тиіс. 

 

Балалардың  ақпараттық  қауіпсіздігі,  киберқауіпсіздік  мәселесін 



кӛтеру ҧсынылады.

 

Кӛпмәдениетті және кӛркем-эстетикалық тәрбие 

Қазақстан  халқы  Ассамблеясы  мен  этномәдени  орталықтарымен 

ынтымақтастық  орнату;  оқу  орындарында  Қазақстан  халқы  шағын 

Ассамблеясын  құру;  үйірмелер,  әдеби  клубтар;  экскурсиялар:  театрлар, 

мұражайлар,  кӛркемӛнер  кӛрмелері,  галереялар,  тарихи  орындар;  іс-шаралар: 

шығармашылық кештер, балалар мен жасӛспірімдер шығармаларының кӛрмесі, 

халықтар  достығының  фестивалі,  тілдік  және  шығармашылық  клубтар, 

конкурстар;  атақты  адамдармен,  ӛнер  қайраткерлерімен  кездесулер  аталған 

бағытты  жүргізудің  негізгі  механизмі  болып  табылады.  Кӛркем-эстетикалық 

тәрбие    аясында  оқу  орнында  біздің  мәдени  жетістіктерді  -  кітаптарды, 

пьесалар,  мүсіндерді,  суреттерді,  музыкалық  әуендерді,  ғылыми  жетістіктерді 


 

314 


 

және  т.б.  меңгеру  және  жетілдіру.  Ӛткен  мыңжылдықтағы  халық  ауыз 

әдебиетіндегі Ұлы Дала мұрагерлерінің үздік мысалдарын – ертегілер, аңыздар, 

болған  оқиғалар,  ӛсиеттер,  эпостарды  зерттеу.  Тұрақты  тақырыптық  кітап 

кӛрмелерін ұйымдастыру ұсынылады.  

Ұлттық  музыкалық  аспап  домбыраны  насихаттау  мақсатында  домбыра 

әзірлеу және домбырада ойнауға үйрету бойынша шеберлік-сыныптар, ұлттық-

қолданбалы  ӛнер  жәрмеңкелерін,  дәстүрлі  әуендер  орындаушылардың  фото 

кӛрмесін,  домбырада  ойнау  сайыстарын,  домбырашылардың  концерттері  мен 

музыкалық  викториналар,  «Домбыра  –  қазақ  халқының  жаны»  «Қазақтың 

домбыра ӛнері», «Қазақтың күй ӛнері», «Қазақтың музыкалық аспаптары» және 

басқа конкурстар ұйымдастыру. 



Дене  тәрбиесі,  салауатты  ӛмір  салты,  тәрбие  жұмысының  сегізінші 

бағыты ретінде салауатты ӛмір салты дағдыларын табысты қалыптастыру, дене 

және  психологиялық  денсаулықты  сақтау,  денсаулыққа  зиян  келтіретін 

факторларды  анықтай  білу  үшін  кеңістік  құрады.  Жалпы  білім  беру 

ұйымдарында  бұқаралық  спорт  түрлерінде  (футбол,  волейбол,  баскетбол, 

гандбол,  футзал,  ұлттық  спорт  түрлері:  асық  ату,  тоғыз  құмалақ,  қазақ 

күресі)  мектеп  спорт  лигаларының  желісін  кеңейту  және  спорт  түрлері 

бойынша арнайы мамандандырылған сыныптар және  спорттық секциялар ашу 

маңызды. 

2019-2020  жаңа  оқу  жылында  республиканың  1000  мектебінде  дене 

шынықтырудың  әрбір  үшінші  сағатында  «Футбол  сағаты»  пилоттық  жобасы 

жалғасады.  Пилоттық  жобаға  қатысушы  мектептердің  тізімі  Министрлікпен 

бекітілген  (ҚР  БҒМ  2017  жылғы  11  тамыздағы  №  405,  2017  жылғы  30 

қазандағы № 550, 2018 жылғы 15 тамыздағы № 401 бұйрықтар).  

Облыстық,  Нұр-Сұлтан,  Алматы,  Шымкент  қалаларының  білім 

басқармаларына аймақтағы пилоттық жобаның бақылауын және мониторингін 

қамтамасыз ету, мектептік спорттық лига жұмысын жетілдіру қажет.

 

2020 жылға арналған күнтізбелік негізгі спорттық іс-шаралар жоспарына 



сәйкес білім алушылар 9-дан астам спорт түрлері бойынша ҚР колледждерінің 

студенттері  мен  оқушыларының  Қысқы  ойындарына  қатысуы  тиіс.  Ойын 

түрлері  шаңғы  тебу,  қысқы  президенттік  кӛпсайыс,  коньки  тебу,  шорт-трек, 

қысқы спорттық бағдарлау, хоккей, бенди (допты хоккей), мәнерлеп сырғанау, 

футзал. 

Республикалық кӛпсалалы балалар мен жасӛспірімдер турнирлеріне және 

халықаралық жарыстарға (қысқы және жазғы Дүниежүзілік Гимназия) қатысуға 

білім алушыларды кеңірек тарту қажет. 

Тәрбие  жұмысының  ажырамас  бӛлігі  жасӛспірімдердің  ұрпақ  жаңғырту 

қабілетін сақтау, нашақорлық, алкоголизм, темекі шегу, АИТВ-ның алдын алу, 

сонымен қатар салауатты ӛмір салтының негіздері бойынша оқу семинарларын 

ӛткізу болып табылады. 2019-2020 оқу жылында «Бір-біріне жақын – есірткіден 

алыс» профилактикалық бағдарламасы сынып сағаттарында жалғасын табады. 

Ы.  Алтынсарин  атындағы  ҰБА  сайтында  әдіскерлер  мен  мұғалімдерге 

арналған  білім  алушылардың  репродуктивті  денсаулығы  және  отбасылық 

тәрбие құндылықтарын оқу процесіне кіріктіру мәселелері, қауіпсіз білім беру 


 

315 


 

ортасын  қалыптастыру  мәселелері  жӛніндегі  келесі  әдістемелік  құралдар 

орналастырылған:  «Қауіпсіз  білім  беру  ортасының  компоненттерін  оқыту 

және  тәрбиелеу  процессіне  кіріктіру  бойынша  әдістемелік  ұсынымдамалар», 

«Мектептегі  зорлық-зомбылықтың  алдын  алу  және  әрекет  ету  бойынша 

әдіскерлерге  арналған  нұсқаулық»,  қауіпсіз  білім  беру  ортасының  келесі 

компоненттері  кіріктірілген  бастауыш,  негізгі  орта  буын  оқу  пәндерінен 

қысқа  мерзімді  сабақ  жоспарларының  үлгілері:  «Мектептегі  зорлық-

зомбылықтың  алдын  алу»,  «Табиғи  апаттардың  қаупін  азайту», 

«Киберқауіпсіздік», «Балалардың жарақат алуының алдын алу», «Экологиялық 

қауіпсіздік». 

Директордың  тәрбие  ісі  жӛніндегі  орынбасарларының,  сынып 

жетекшілерінің, пән мұғалімдері мен әдіскерлердің әдістемелік жинақ қорына 

Академия келесідей материалдарды ұсынады: 

1)  «Қазақстандағы  балалар  мен  жасӛспірімдер  қозғалысы:  тәжірибе, 

бастамалар,  әлеуметтендіру»  («Жас  Ұлан»,  «Ұлы  Дала  скауттары»,  жас 

патриоттар Академиясы және т.б.) әдістемелік ұсынымдама

2) «Мектеп оқушысының кітап оқу іс-әрекеті» әдістемелік ұсынымдама; 

3) «Ӛлкетану»: мәдени-генетикалық кодтың негізі (мәдени мекемелердегі 

ӛлкетану  сабақтары)  (5-7  сыныптар)  пәнін  жүргізу  бойынша  әдістемелік 

ұсынымдама; 

4)  «Ұлттық  қазына»:  мұражайлардағы  «жанды»  сабақтар  әдістемелік 

ұсынымдамасы; 

5) «Айналаға қара» («Ауыл ӛмірі», «Қала тіршілігі»): әлеуметтік-тарихи 

тәжірибе» ұйымдастыру бойынша әдістемелік ұсыныстар;

 

 



6)  «Жас  Ұлан»  бірыңғай  балалар  мен  жасӛспірімдер  ұйымы» 

Республикалық  қоғамдық  бірлестігінің  қызметін  ұйымдастыруға  арналған 

әдістемелік ұсыныстар. 

 

    

Назар аударыңыз!

 

 

Жоғарыда  аталған  барлық  әдістемелік  материалдарды 



https://www.nao.kz

  Академия  сайтынан  «Білім  беруді  ғылыми-

әдістемелік қамтамасыз ету. Әдістемелік құралдар» бӛлімінен 

табуға болады. 

 

 

 



 

316 


 



ОРТА 

МЕКТЕПТЕ 

ҚҦҚЫҚТЫҚ 

ЖӘНЕ 

СЫБАЙЛАС 

ЖЕМҚОРЛЫҚҚА 

ҚАРСЫ 

МӘДЕНИЕТТІ 

ҚАЛЫПТАСТЫРУ 

БОЙЫНША ЖҦМЫСТЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ 

 

 



 

 

Сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  мәдениет,  сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы 



сананың  феномені  болып  табылады  және  оны  мектеп  қабырғасынан 

қалыптастыру  қажет.  Сондықтан  бала  кезден  бастап  Отанға  деген 



сҥйіспеншілікті, қоршаған орта мен салт-дәстҥрлерге деген қҧрметті, білім 

мен еңбекке деген ҧмтылысты, әдептілік пен адалдықты дарыту керек.  

Білім  алушыларға  академиялық  адалдық,  оқудағы  адалдық  және  ӛзінің 

мінез-құлқына  жеке  жауапкершілік  принциптерін  дарыту  қажет.    Оқушыларға 

академиялық  адалдықтың  кез  келген  тәртіп  бұзушылықтарын  (емтихан,  тест, 

бақылау  жұмыстары,  рефераттар  және  т.б.  жазу  кезінде  сыртқы  кӛмекті 

пайдалану әрекеті) ұғыну қажеттігін сендіруді дарыту. 

Мектепте  сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  тәрбие  оқу  бағдарламаларына, 

сонымен  қатар  сыныптан  тыс,  жалпы  мектептік  іс-шараларға:  акциялар, 

оқушылар  конференциясы,  дӛңгелек  үстел,  диспуттар  және  т.б.  сыбайлас 

жемқорлыққа  қарсы  білім  беру  элементтерін  қосу  арқылы  жүзеге  асырылады. 

Бұл  жұмыс  түрі  оқушылардың  сыбайлас  жемқорлықты  теріс  қабылдауын 

қалыптастырады және сыбайлас жемқорлық кӛріністеріне белсенді түрде қарсы 

тұру қабілетін дамытады. 

Орта  білім  беру  ұйымдарының  мұғалімдері  үшін  «Транспаренсия 

Қазақстан»  қоғамдық  қоры  мен  Астанадағы  ЕҚЫҰ  бағдарламалар  офисі 

дайындаған  «Оқушыларға  арналған  сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  білім» 

әдістемелік құралы ұсынылады. 

Сынып сағаттары мен факультативтік сабақтар аясында тоқсанына бір рет 

білім  алушыларға:  "Сыбайлас  жемқорлық  –  қоғамға  қарсы  құбылыс", 

"Сыбайлас  жемқорлықтың  тарихи  тамыры",  "Сыбайлас  жемқорлықтың 

дамуына  әсер  ететін  себептер  мен  факторлар",  "Адам  құқығы  және  сыбайлас 

жемқорлық"

 (

Астана, 2014г., с.122) тақырыптары ұсынылады. 



Тәрбие  және  білім  беру  процесі  адамның  сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы 

мәдениетін қалыптастырудың негізі болып табылады. Мұнда басты рӛл отбасы 

мен  білім  беру  саласына  бӛлінген.  Әрбір  ата-ана,  әрбір  мұғалім  балалар  үшін 

лайықты үлгі болуға, шынайы құндылықтарды таңдауға кӛмектесуге тиіс.  



БІЗ 

ЖЕМҚОРЛЫҚСЫЗ 

Ә

ЛЕМ ҮШІН 



 

317 


 

Сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  білім  беру  мен  тәрбиелеу  моделі  «Заң», 



«Әділдік», «Тең қҧқылық» сияқты іргелі ұғымдардың айналасында құрылуы 

тиіс.  


Ӛскелең  ұрпақ  үшін  таза  және  адал  еңбек  табыстылықтың,  жоғары 

жетістіктердің, білім мен материалдық игіліктің басты ӛлшемі болуы тиіс. 

Сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  мәдениет  адамның  жоғары  моральдық, 

құқықтық,  саяси  және  басқа  да  мәдениеттердің  негізінде  сыбайлас 

жемқорлыққа  қарсы  тұру  қабілетін  білдіреді.  Бағалау  функциясы  жеке 

тұлғаның  сыбайлас  жемқорлыққа  қатынасын  анықтайды.  Оның  кӛмегімен 

мораль  мен  этикалық  кодекстерге,  құқық  пен  заңнамаға,  құқық  қорғау 

органдарына, азаматтық қоғамға, борышқа, айналасындағылардың да, ӛзінің де 

сыбайлас жемқорлыққа қарсы мінез-құлқына деген қатынасы бағаланады.  

Халықаралық және бағдарламалық құжаттар білім алушыларда құқықтық 

және  сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  мәдениетті  қалыптастырудың  ӛзектілігін 

кӛрсетеді:   

 

БҰҰ Сыбайлас жемқорлыққа қарсы конвенциясы •  2003 ж. 31 қазан. 



 

Қазақстан  Республикасының  2015  жылғы  18  қарашадағы  №  410-V 



Заңы.  

 



Қазақстан  Республикасының  2015-2025  жылдарға  арналған  сыбайлас 

жемқорлыққа  қарсы  стратегиясы  туралы:  Қазақстан  Республикасы 

Президентінің 2014 жылғы 26 желтоқсандағы № 986 Жарлығы. 

 



ҚР Президенті Қ. Тоқаевтың мемлекеттік органдардың басшыларымен 

сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  іс-қимыл  мәселелері  бойынша  сӛйлеген 

сӛзі (7 күн) 20 мамыр 2019 жыл.  

   «Қазақстан-2050» 



Стратегиясының 

мақсаттарына 

сыбайлас 

жемқорлыққа  қарсы  ымырасыз  күрес  жүргізу  арқылы  қол  жеткізуге 

болады. Елбасы айтқандай: «Мемлекет пен қоғам сыбайлас жемқорлыққа 

қарсы  біртұтас  майдан  болуы  тиіс.  Сыбайлас  жемқорлық  -  құқық 

бұзушылық  емес.  Ол  мемлекеттің  тиімділігіне  деген  сенімге  нұқсан 

келтіреді және ұлттық қауіпсіздікке тікелей қауіп тӛндіреді». 

Білім  беру  ұйымдарында  сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  мәдениетті 

қалыптастыру:  

 -  сыбайлас  жемқорлықты  тануды  үйрену  (сондай-ақ  оны  басқа  қылмыс 

түрлерінен ажырату); 

 - сыбайлас жемқорлық неге жамандық болып табылады деген дәлелдерді 

ұсыну;  


- сыбайлас жемқорлық деңгейін тӛмендету мүмкіндігін кӛрсету. 

Мектеп  жағдайында  сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  мәдениетті 

тәрбиелеудің  міндеті  білім  алушылардың  азаматтық  ұстанымы  ретінде 

сыбайлас жемқорлыққа нӛлдік тӛзімділікті бекіту, сыбайлас жемқорлық құқық 

бұзушылықтарға  тұрақты  иммунитетті  қалыптастыру,  кӛпшілік  алдында 

жариялау болып табылады.  



7.2  Білім  алушыларда  сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  ойлау  мен 

мәдениетті  қалыптастыру  бойынша  компонентті  оқу  пәндері  бойынша 

 

318 


 

жаңартылған мазмұнның үлгілік оқу бағдарламаларына біріктіру 

Тӛменде  берілген  оқу  пәндері  бойынша  оқу  мақсаттарының 

тақырыпшалары, 

жаңартылған 

білім 

мазмұнындағы 



Үлгілік 

оқу 


бағдарламаларының  бӛлімдері  мен  бӛлімшелері  білім  алушылардың  сыбайлас 

жемқорлыққа қарсы мәдениетін қалыптастыру компонентінен тұрады: 

1. «Дүниетану» – 1-4-сыныптар;  

2. «Ӛзін-ӛзі тану» – 1-4-сыныптар; 

3. «Қазақ тілі» – 5-11-сыныптар; 

4. «Құқық негіздері» – 9-11-сынып;  

5.«Қазақстан тарихы» – 6, 9 -11-сыныптар;  

6. «Дүниежүзі тарихы» – 10-11-сыныптар; 

7. «Алғашқы әскери және технологиялық дайындық» – 10-11-сыныптар. 

Бастауыш  білім  берудің  оқу  пәндері  арқылы  сыбайлас  жемқорлыққа 

қарсы мәдениетті қалыптастыру.

 

Бастауыш білім беру деңгейінің жаңартылған мазмұндағы барлық Үлгілік 

оқу  бағдарламаларында  «Жеке  тұлғалық  қасиеттердің  кең  ауқымды 

дағдылармен бірлесе дамытылуы білім берудің «қазақстандық патриотизм мен 

азаматтық  жауапкершілік»,  «құрмет»,  «ынтымақтастық»,  «еңбек  пен 

шығармашылық»,  «ашықтық»,  «ӛмір  бойы  білім  алу»  сияқты  құндылықтарын 

бойына сіңіруіне, Отанына риясыз қызмет ететін, білімді, білікті, рухани терең 

азамат болып  қалыптасуына ықпал етеді» деген тармақ бар.

 

Бұл құндылықтар 



білім  алушының  мінез-құлқын  және  күнделікті  қызметін  ынталандыратын 

тұрақты тұлғалық бағдар болуы керек. 

1-4-сыныптарға  арналған  «Дҥниетану»  пәнін  оқытудың  міндеттерінің 

бірі  білім  алушыларды  қазіргі  қазақстандық  қоғамға  тән  ұлттық  және 

жалпыадамзаттық құндылықтар жүйесіне дағдыландыру болып табылады. 

Пән  бойынша  оқу  бағдарламасының  1.1  Мен  және  менің  отбасым 

бӛлімшесінде 1.1.1.5 тұтыну заттарына деген ӛз қажеттіліктерінің құрылымын, 

олардың  қайдан  келетінін  анықтау;  2.1.1.4  бақылау  мен  сауалнама  негізінде 

тұтыну  заттарына  деген  отбасы  қажеттіліктерінің  құрылымын,  олардың  түсу 

кӛзін анықтау; 1.1.1.4 тауар-ақша қатынасының қарапайым түрлерін түсіндіру; 

2.1.1.3 түрлі  дереккӛздерді  зерттеу  арқылы  жалпыға  ортақ  әдеп  нормаларын 

анықтау;  3.1.1.4  ӛз  шығындарын  жоспарлау  және  негіздеу;  4.1.1.3  отбасы 

бюджетінің  негізгі  кіріс-шығыстарын  талдау;  4.1.1.4  отбасы  бюджетін 

оңтайландыру жолдарын ұсыну оқу мақсаттары;   

1.5  Құқық  және  міндет  бӛлімшесінде    2.1.5.1  ӛз  ӛмірінен  мысалдар 

келтіру  негізінде  құқықты,  міндетті  және  жауапкершілікті  ажырату;  2.1.5.2 

қоғамға  қызмет  етудің  әлеуметтік  маңызын  түсіндіру;  3.1.5.1  Қазақстан 

Республикасы 

Конституциясының маңызын 

түсіндіру; 

4.1.5.1 

Конституцияның  қоғам  ӛміріндегі  маңызы  туралы  қорытындылар  жасау; 

4.1.5.2  Қазақстан  Республикасының  азаматы  ретінде  демократиялық 

құқықтары,  бостандықтары,  міндеттерінен  мысалдар  келтіру  деген  оқу 

мақсаттары оқытылады. 

 

«Ӛзін-ӛзі  тану»  пәні  бойынша  оқу  процесінің  негізгі  міндеттері:  әрбір 

адамның  табиғатына  қаланған  жалпыадамзаттық  құндылықтарды  айқындау; 


 

319 


 

қоғамға  қызмет  етуге  бағытталған  мәселелерді  шығармашылықпен  шешудің 

практикалық  дағдыларын,  тұлғаның  құндылықтар  жүйесін  қалыптастыру; 

адамның  ӛзіне,  қоршаған  әлемге,  жалпы  адамзатқа  қатысы  ескерілген 

оқушылардың  әлеуметтік  мәнді  бағдарларын,  адамгершілік  мінез-құлық 

негіздерін қалыптастыру болып табылады. 

 

Жоғарыда  кӛрсетілген  міндеттердің  «Ӛзін-ӛзі  тану»  бойынша  



1-сыныпқа арналған білім мазмұнында кӛрініс табуы. 

 

112-кесте.«Ӛзін-ӛзі тану» бойынша 1-сыныпқа арналған білім мазмұны 



 

Тараулардың 

атауы 

Сабақтардың 



тақырыбы 

Мазмұндық негізі 

I. Ғасырлар 

даналығы  

Ақиқатты жолға 

алып, адалдықпен 

ӛмір бастаймыз! 

 

Адалдық адамның маңызды қасиеті ретінде. 



Шындықты айту оңай, ал ӛтірік айту қиын.  

Ақиқат- барлық адамдарды біріктіруші бастау. 

Тәртіп пен парыз 

«Тәртіп» және «парыз» ұғымдарының 

мағынасы.  

Бес «Т»: тәртіп, талап, тыныштық, тазалық, 

татулық. 

Ӛзіңмен үйлесімді 

ӛмір сүру! 

Ар-ұжданыңа құлақ қой.  

Адамзаттың рухани ұстаздары ар-ұждан 

туралы.  

 

 

113-кесте.«Ӛзін-ӛзі тану» бойынша 2-сыныпқа арналған білім мазмұны 



 

Тараулардың 

атауы 

Сабақтардың 



тақырыбы 

Мазмұндық негізі 

I. Ғасырлар 

даналығы 

Ұлы Абайдың 

даналығы 

Жалпыадамзаттық құндылықтар Абай ілімінің 

негізі ретінде.  

II. Тату отбасы  

Адал және ақкӛңіл 

болу  

Адалдық адамның құндылықты қасиеті ретінде. 



Жағымды ойлау.  

III. Адам болам 

десеңіз  

Ӛзіңді және 

басқаларды 

құрметтеуді 

үйренеміз 

Адамдарға ықыласпен қарау. 

IV. Қандай ғажап 

бұл әлем! 

Біз ӛсіп жатқан ӛлке 

Отанға адалдық. Біздің еліміздің бүгінгі күніне 

моральдық жауапкершілік.  

 

 



114-кесте.«Ӛзін-ӛзі тану» бойынша 3-сыныпқа арналған білім мазмұны 

 

Тараулардың 



атауы 

Сабақтардың 

тақырыбы 

Мазмұндық негізі 

I. Ғасырлар 

даналығы  

Жалпыадамзаттық 

құндылықтарды 

зерделейміз 

Адамзат тарихындағы ӛзін-ӛзі тану. 

Жалпыадамзаттық құндылықтар адамзат 

мәдениетінің рухани-адамгершілік негізі 

ретінде 

III. Адам болам 

десеңіз 

Ӛз еліңнің патриоты 

болу 

Патриот. Патриотизм. Патриоттың әрекеттері 



мен істері. 

 

320 


 

115-кесте.«Ӛзін-ӛзі тану» бойынша 4-сыныпқа арналған білім мазмұны 

Тараулардың 

атауы 


Сабақтардың 

тақырыбы 

Мазмұндық негізі 

I. Ғасырлар 

даналығы 

Адам бол! 

Адам болу деген не? 

Адамның мінезі. 

II. Тату отбасы 

Ардақты ат 

 

Жақсы іс адамның ардақты атының негізі 



ретінде. Ӛзіңе және басқаларға құрметпен 

қарау. Адамның адамгершілігі. 

III. Адам болам 

десеңіз 



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   48




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет