ІІІ-бөлім – «Құлыншағым - құндызым»

Қазақ тәрбиені амандасудан, есен-сау сұрасудан бастаған. Ер адамдар «Ассалаумағалейкум» дегенінен-ақ кім екеніңді білдім» деп жатады. Бұл кездейсоқ айтыла салған сөз емес, олай болса, мәнісіне үңіліп көрейік.

Үлкеннің алдындағы сәлемің, басшымен амандасу, қол қысысың да бірталай нәрсені аңғартады : егде кісінің не жас баланың қолын қаттырақ қысып жіберсеңіз, дөрекілігіңіз бірден көрінеді.

Жалпы сәлемдесу мәдениеттің сырт көрінісі болып көрінгенімен, адамның ішкі мәдениетін де біраз көрсетіп тастайды. «Сәлеміңнен жаңылма», «Сәлемің дұрыс болсын» деген талаптың өзі –ақ сәлемдесу мәдениетінің, адамгершіліктің белгісі екендігін анықтап тұрғандай.

Қазекем ер жігіттің амандасу сөзінің төркініне қарап-ақ кімнің кім екенін, оның адамгершілік өресін жазбай таныған. Ұрпақтарын небір қиын, түйінді істерді, дау-шараларды байыппен, ақылмен шешу арқылы тәрбиелеген.

Халқымыз өте жоғары бағалаған ер жігіттің тағы бір қасиеті – кішіпейілділік. Кішіпейіл кісіні барлық жерде сыйлаған, дәріптеген, қасиеттеген, үлгі тұтқан.

«Кішіпейілділік – кішілік емес, кісілік қасиет», «Кішіпейілділік – кісінің көркі», «Кішіпейілділіктен кішіреймейсің», «Ұлық болсаң, кішік бол» осы сияқты нақылдар халқымыздың кішіпейілділікті қаншалықты қастерлегендігін айқын байқатады.