Оқулық А. Р. Соловьева, Б. Т. Ибраимова, Ж.Ә. Алина
§63 Вирустар – олардың құрылысындағы ерекшел³ктер³
жүктеу/скачать 4,22 Mb. Pdf көрінісі
|
Биология 7 каз 2017 ОКУЛЫК
| §63 Вирустар – олардың құрылысындағы ерекшел³ктер³
Вирустардың құрылысы және т³рш³л³к әрекет³. Жоғарыда айтылғандай, вирустар нуклеин қышқылы және қабықшадан тұрады. Вирустардардың нуклеин қышқылдарының құрылысы әртүрл³ болуы мүмк³н. Вирустардың қабықшалары бар – нәруызды бөлшектерден тұрады. Олардың пішіні дұрыс көпбұрышты, шартәрізді, таяқшатәрізді және т.б. болады. Ірі вирустардың нәруызды бетінде ие-жасуша мембрананың бөліктері болады. Әдетте вирустар ағзалардың белг³л³ тип³н³ң жасушасын ғана зақымдайды. Өк³н³шке орай, вирустар өс³мд³ктерде, жануарларда, бактерияларда паразитт³к т³рш³л³к етед³. Бактерияларды зақымдайтын вирустар бактериофаг деп аталады. Вирус өз³ зақымдаған жасуша ³ш³нде ғана т³р³ ағза рет³нде болады. Яғни вирус жасушадан тыс қоректене алмайды, қозғалмайды, өспейд³, көбеймейд³ және т³рш³л³кке тән басқа қасиеттерд³ көрсетпейд³. Вируспен зақымданудың кезеңдер³: 237 1) вирустардың ие-жасуша мембранасына қосылуы; 2) өз³н³ң нуклеин қышқылын ие-жасуша цитоплазмасына бүрку³. Қабық зақымданған жасушадан тыс қалады; 3) вирус ДНҚ-ы ие-жасушаға немесе хромосомасына орнығады; 4) осы сәттен бастап ие-жасушаның гендер³ қызмет атқаруын тоқтатады. Жасуша энергия жұмсайды және вирус бөл³мдер³н жасау үш³н өз затын пайдаланады. 5) жасушада вирустардың жетк³л³кт³ саны жинақталғанда, құрасырылады. Яғни, нуклеин қышқылдары функциялық вирустар түз³п, қабықшамен «ки³нед³». 6) дайын вирустар ие-жасушасын тастайды, олар өз ресурстары таусылғандықтан т³рш³л³ктер³н жояды. Ал вирустар жаңа жасушаларды зақымдауға к³р³сед³. Әс³ресе бұл көпжасушалы ағзаларда жүред³, өйткен³ жақын жерде иес³н³ң жаңа жасушалары көп. Шылым шегу, спиртті ішімдік ішу, есірткілік заттарды пайдалану және т.б. жаман әдеттердің барлығы адам ағзасын бактерияларға қарсы тұру мүмкіндігін әлсіретеді. Саламатты өмір салты көптеген аурулардың алдын алудың бірден бір жолы. Вирустар, бактериофогтар, НҚ, қабықшалар. жүктеу/скачать 4,22 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|