29
Антитеза (øендестіру) – 1)
Кереғар ұғымдарды бетпе-
бет қоятын айшықтаудың (фигураның) бір түрі. Екі зат ты
не құбылысты шендестіру
арқылы басқа бір құбылыстың,
ұғым ның,
нәрсенің суреті,
сыр-сипаты,
кескін-кейпі
аңғарылады. Қазақ әдебиетінде фольклордан бастап қазіргі
қазақ әдебиетіне дейін қолданылады. Мысалы, «Қара жер-
ге
қар жауар, Қарды көр де етім көр»
(«Ер Òарғын»)
,
«Қар – аппақ, бүркіт – қара, түлкі – қызыл...»
(Абай)
.
2) Бүгінгі әдебиеттанудағы қарама-қарсылықты айқындау,
көбінесе ашық, антоним сөздер арқылы да беріледі. «Өссе
тілім, мен де бірге өсемін, Өшсе тілім, мен де бірге өшемін»
(Ә. Òәжібаев)
.
Ãипербола (әсірелеу) – әдебиеттегі көріктеу тәсіл дерінің
бірі, әртүрлі құбылысты немесе белгілі бір нәрсені шамадан
тыс асыра суреттеу тәсілі. Мысалы, «Қара арғымақ арыса,
қарға адым жер мұң болар»; «Астындағы бурылдың, Жоғар-
ғы ерні көк тіреп, Төменгі ерні жер тіреп...»
(«Қобыланды
батыр»)
.
Литота ( кіøірейту ) – заттың не құбылыстың қасиетін
кішірейте суреттейтін көркемдік құрал. Батырлар жырын-
да, өтірік өлеңдерде литота жиі қолданылған. Мысалы, «От
орнындай тұяқтан, оймақтайы қалыпты»
(«Ер Òарғын»)
.
!
!
!
!
Достарыңызбен бөлісу: 
