Оқулық Алматы 2011 Пікір жазғандар: Филология ғылымдарының докторы, профессор Т. С. Тебегенов
Демотикалық әдебиет (б.з.д. YIII ғ. - б.з. III ғ.)
жүктеу/скачать 1,06 Mb.
|
Әлем әдебиеті by Көптілеуова Д.Т. (z-lib.org)
| Демотикалық әдебиет (б.з.д. YIII ғ. - б.з. III ғ.). XX әулеттің пайда болуы бүлікпен аяқталды: биліктің екілік орталықтануының нәтижесінде Мысыр екі жеке облыстарға бөлінді. Сонан соң ливий әулетінің XXII және XXIII кезеңінен кейін (шамамен б.з.д. 950-730 ж.) және XXIY әулетінің жалғыз билеушісі Бокхорис патшаның билеуінен кейін (б.з.д. 720 жылы). Мысыр Эфиопия перғауындарының қол астында болды, бұлар ассирия патшасы Ашшурбанапалмен талқандалды. Бұл дәуірден тек патшалар мен ақсүйектердің жазулары кездеседі.
Саяси мен мәдени жаңғыру саисстық аталған дәуірде XXYI әулеттен (б.з.д. YII ғасыр ортасынан бастап) басталды. Демотикалық әдебиетте дәстүрлі ұлағаттар дамыды. Британ мұражайында және Луврдағы папирустарда қамтылатын Анхшешонка ұлағаты ежелгіден айтарлықтай айырмашылығы жоқ. Ал Лейден папирусындағы Инсингер ұлағаты барынша дәлірек. Демотикалық көркем әдебиет негізінен өткенге арналған. Бұл мүлде кездейсоқтық емес. Парсылар, гректер, римдіктер қол астындағы мысырлықтар өз перғауындары басқарған, елдері тәуелсіз және қуатты болған уақыттарды естеріне алуға тырысты. Осыған орай «Демотикалық хабар» аталатын б.з.д. III ғ. жататын, басы не аяғы жоқ мәтіндерді айтуға болады. Түсінуге өте ауыр жазылған бұл мәтіндер жөнінде ежелгі дүние тарихшысы және мысыртанушы Эд.Мейер «олар жалмауыздың қарғыстары секілді» деген. Кейінірек мысыртанушы В.Весецкий «Олар XXYIII-XXX Лагида әулеті тарихымен, яғни парсылардың келгенімен байланысты. Мәтін сол кездегі абыздардың көңіл-күйін жақсы аңғартады. Автор: «Бөтен жерліктерден кейін елді қайтадан гераклеополдық басқаратын болады» деген болжамын жазады. Мысыр әдебиетінің әсері көне немесе ежелгі еврей әдебиетінде ғана емес, копт әдебиетінде және араб әдебиетінде көрінді. Басқаша айтқанда, әлемдік әдебиет өте ежелгі әдебиеттердің бірі саналатын Мысыр әдебиетіне міндетті. жүктеу/скачать 1,06 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|